اقتاۋ – ەلىمىزدەگى تەڭىز جاعاسىندا ورنالاسقان جالعىز قالا. تولقىنى جان تەربەگەن سۇلۋ كاسپي ورنالاسقان اقتاۋ – جازعى دەمالىستى وتكىزۋگە تاپتىرماس جەر. الايدا ەلوردادان اقتاۋعا جەتۋ وڭاي ەمەس. ءارى تەڭىزدەن بولەك تاريحي ورىندارعا دا بارۋعا بولادى.
نۇر-سۇلتان قالاسىنان اقتاۋعا ۇشاقپەن بارىپ-كەلۋ 79184 تەڭگە بولادى, 3 ساعاتتا جەتە الاسىز. ال تەمىرجول ارقىلى پويىزبەن بارۋعا بولادى. قۇنى – 13818 تەڭگە. بىراق بەلگىلى ءبىر كۇندەرى عانا قاتىنايدى. جول ۇزاقتىعى – 1 كۇن 22 ساعات. اقتاۋ قالاسىندا تەمىرجول بەكەتى بولماعاندىقتان, پويىزدار قالاعا 20 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان ماڭعىشلاق ستانساسىنا كەلىپ توقتايدى. قالا مەن ستانسا اراسىندا اۆتوبۋس پەن تاكسي جۇرەدى. سول ارقىلى قالاعا جەتۋگە بولادى.
كورۋگە تۇرارلىق مادەني ورىندار
ماڭعىستاۋدا, تەڭىزدەن بولەك, ماڭىزدى سانالاتىن بەس جەراستى مەشىتى بار. ولار: شوپان اتا, بەكەت اتا, شاقپاق اتا, سۇلتان ەپە جانە قارامان اتا مەشىتى. سونىڭ ءبىرى – بەكەت اتا مەشىتى. بۇل مەشىت اقتاۋعا 277 شاقىرىم جەردەگى وعلاندى ۇستىرتىندە ورنالاسقان. اقتاۋدان كولىكپەن شىعىپ, جاڭاوزەن قالاسىنىڭ ۇستىمەن وعلاندى ۇستىرتىنە بارۋعا بولادى. كولىكتى عالامتورداعى حابارلاندىرۋدان تابا الاسىز. ال ەگەر كىشىگىرىم ۇجىممەن نەمەسە ءبىر توپ ادام بارساڭىز, شاعىن اۆتوبۋس جالداۋعا بولادى.
بۇكىل ەل نەگە تەڭىزگە بارمايدى؟
اقتاۋدا جازدا اۋا تەمپەراتۋراسى شىلدە مەن تامىز ايىندا +44 °C دەيىن كوتەرىلەدى. تەڭىز جاعاسىندا دەمالۋ ماۋسىمى مامىر ايىنان قىركۇيەكتىڭ ورتاسىنا دەيىن سوزىلادى. جاعالاۋدا ادەمى دەمالۋعا بارلىق جاعداي جاسالعان. جاعاجاي اۋماعىندا ءتۇرلى قوناقۇي بار. باعاسى ءبىر كۇنگە 12000-15000 تەڭگە ارالىعىندا. ىشىنە تاماقتانۋ, شومىلۋ – بارلىعى دا كىرەدى. قاراجات ۇنەمدەۋ ءۇشىن جالعا بەرىلەتىن پاتەردى الۋعا بولادى. پاتەر اقىسى تاۋلىگىنە 5000 تەڭگەدەن باستالادى. ەگەر پاتەردە تۇرىپ, تەك شومىلۋعا بارساڭىز, ەرەسەكتەرگە – 5000, بالالارعا 2500 تەڭگە تولەيسىز.
بۇدان بولەك, كاسپيدىڭ جاعاسىندا اقتاۋدان 210 كم قاشىقتىقتا «كەندىرلى» دەمالىس ايماعى ورنالاسقان. بۇل ايماقتىڭ سۋى ءمولدىر, جاعاسى تىنىش. وسى ايماققا دەمالۋ ءۇشىن ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن جۇزدەگەن ساياحاتشى اعىلادى. مۇندا تەڭىزگە ءتۇسىپ, تىنىعۋ ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالعان. دەمالىس بازاسىنىڭ اۋماعى 7,5 گەكتار جەردى الادى. مۇندا ەرەسەكتەرگە – 20000 تەڭگە. ارنايى دەمالىس ايماعىندا شومىلىپ, قوناقۇيدە دەمالۋعا بولادى.
بوزجىراعا قالاي بارۋعا بولادى؟
بوزجىراعا بارۋ ءۇشىن ارنايى اپاراتىن كولىكتى تاڭداۋعا بولادى. 4 ادامعا ءبىر كولىك جەتەدى. ارنايى تۋرمەن اپاراتىن مۇنداي كولىكتىڭ باعاسى دا ءارتۇرلى. ەسەسىنە توپپەن ءبولىپ تولەيسىز. ماسەلەن, بوزجىرانىڭ جوعارعى جاعى مەن قىزىلقۇمعا اپارۋ – 75000 تەڭگە, ال بوزجىرا, بەكەت اتا, شوپان اتاعا بارىپ-كەلۋ – 100000 تەڭگە. ال جەكە بارعىڭىز كەلسە, مۇنى دا ۇيىمداستىراتىن تۋر بار.
يگىلىگىن ءوزىمىز كورەيىك
بىرەۋ كول دەسە, بىرەۋ تەڭىز دەپ «ءتۇرىن» ايىرا الماي كەلە جاتقان كاسپي جاعالاۋى ءبىز ءۇشىن شەتەلدىڭ تەڭىزىنەن ەش كەم ەمەس. بىراق تۇزدى كاسپي جاعالاۋىنىڭ ينفراقۇرىلىمى ءالى تولىق كەمەلدەنىپ بولعان جوق. دەسە دە «بارىمەن بازار» دەگەندەي, قازىرگى جاعدايى دا ناشار ەمەس. بىراق ۇگىت-ناسيحاتى ازداۋ, ونىڭ ۇستىنە جول قاشىق ءارى قىمبات. جازدا پويىزعا بيلەت جەتىسپەيدى. سوسىن دا ءبىزدىڭ وتانداستار كاسپيگە بارىپ دەمالعاننان گورى شەتەلگە بارىپ دەمالىپ كەلگەندى قۇپ كورەدى. مىنە, بۇل دا ءبىزدىڭ تۋريزم سالاسى ءۇشىن شىعىن. سوندىقتان كاسپي جاعالاۋىن دامىتۋعا ءالى دە كۇش سالۋ كەرەك. سونىمەن قاتار جازدا كاسپي جاققا ۇشاتىن ۇشاق سانىن كوبەيتىپ, بيلەت باعاسىن دا ارزانداتۋ كەرەك. كوپبالالى وتباسىلارعا جەڭىلدىك جاساپ, بالالارعا جارتى باعا ءتۇزىمى اتقارىلسا, كاسپيگە بارىپ دەمالۋشىلار كوبەيەر ەدى. كەزەكشى پويىزداردى كوبەيتكەنمەن, ەكى-ءۇش كۇن ۋاقىت جولعا كەتەتىنىن ەسكەرسەك, تۋريستەر پويىزعا مىنۋگە تىم قىزىعىپ كەتپەيدى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا, ءتۋريزمدى دامىتامىز دەيدى ەكەنبىز, وسى تۇيىندەرگە دە نازار اۋدارۋ كەرەك سياقتى.
ايزادا جايىككىزى
