ەلوردادا گازداندىرۋ جوباسى بىرنەشە جىلدان بەرى جۇرگىزىلىپ جاتىر. بۇگىنگى تاڭدا باس قالادا 7528 ءۇي گازداندىرىلدى, بۇل ابونەنتتەردىڭ جالپى سانىنىڭ 65 پايىزىن قۇرايدى.
«قازترانسگاز ايماق» اق استانا وندىرىستىك فيليالى ديرەكتورىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ايبەك ەرعاليدىڭ ايتۋىنشا, بۇل مەكەمە 2020 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە اشىلعان. جوبا بويىنشا استانا قالاسىندا 11724 ءۇي گازداندىرىلۋى ءتيىس ەدى.
– سوڭعى جارتىجىلدىقتا 5500 ابونەنت كوگىلدىر وتىنعا قوسىلسا, 2020 جىلى تەك 44 ابونەنت گازعا كوشكەن بولاتىن. 2022 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا 2100 ءۇي گازعا قوسىلدى. قازىر ابونەنتتەردىڭ جالپى سانى 7 مىڭنان استام ءۇيدى قۇرايدى, قوسىلىمداردىڭ جالپى سانى شامامەن 65 پايىزعا تەڭ. جىل سوڭىنا دەيىن تاعى 10 پايىزىن قامتۋعا تىرىسامىز, سوندا الداعى 2023 جىلعا 25 پايىزى قالادى, – دەدى ورىنباسار.
بيىل گاز قوسۋعا قاجەتتى قۇجاتتار ءتىزىمى دە قىسقارتىلدى. بۇرىن گازعا قوسىلۋ ءۇشىن تۇرعىندار 8 قۇجات ۇسىنۋ كەرەك بولسا, قازىر 4 قۇجات جەتكىلىكتى. جاڭا پاكەتكە ابونەنتتەن ءوتىنىش, جەرگە مەملەكەتتىك اكتى, ۇيگە تولقۇجات, حقكو بەرەتىن مەنشىك يەسى تۋرالى مالىمەت كىرەدى.
تابيعي وتىنمەن جىلىتۋدى باستاۋ ءۇشىن جەكە ۇيلەردىڭ تۇرعىندارىنا بىرقاتار تالاپ قويىلادى. بۇل رەتتە گازعا قوسىلاتىن ءۇي توبەلەرىنىڭ بيىكتىگى كەمىندە 2 مەتر بولۋى جانە بولمەنىڭ كولەمى كەمىندە 15 م3 بولۋى كەرەك. تەرەزەلەر مالىمدەلگەن كولەمنەن كەم بولماۋى ءتيىس, بىراق اينەكتىڭ اۋدانى 0,8 م2 كەم بولماۋى ءتيىس. ۇيدە تابيعي جەلدەتۋ ۇيىمداستىرىلۋى كەرەك. سونداي-اق قازاندىق پەن قابىرعا (ەدەن) اراسىندا اعاشتان جاسالعان ءۇي-جايدا قاپتاما بولعان كەزدە ورتكە قارسى ساقتىق جاسالۋى ءتيىس. ەگەر قازاندىق ءۇي-جايىندا ۇيگە شىعۋ بولماسا نە ول جەرتولە ءۇي-جايىندا ورناتىلسا, سو2-گە دابىل جۇيەسىن ورناتۋ قاجەت. ءۇي-جايدىڭ ىشىندە گاز قۇبىرلارى تەك تۇرعىن ۇيگە جاتپايتىن ءۇي-جايلار ارقىلى ءوتۋى مۇمكىن. گاز قازاندىعىن جاتىن ۇيلەرگە ورناتۋعا بولمايدى, سوندىقتان ول ۆاننا بولمەلەرىندە ورناتىلۋى كەرەك.
استانا اكىمدىگى ەلوردانى تولىق گازداندىرۋ 2023 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتالادى دەپ جوسپارلاپ وتىر. بۇگىنگى تاڭدا قالانىڭ ءتورت اۋدانىنان تەك ەكى اۋدان – الماتى جانە سارىارقا ۇيلەرىن گازعا قوسۋ مۇمكىندىگى تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن. وسى ەكى اۋدانداعى 20 الەۋمەتتىك نىساننىڭ 13-ءى گازعا اۋىستىرىلدى, قالعان 7 نىساندا ىسكە قوسۋ-جوندەۋ جۇمىسى ءجۇرىپ جاتىر
– ەگەر ۇيگە گاز وتكىزۋگە مۇمكىندىك بولماسا, بىراق ۇيگە جاقىن جەردە جاپسارلاس قۇرىلىس بولسا, اكىمدىك تۇرعىن ءۇي يەسىنە گاز كولونكاسىن جابدىقتاۋعا رۇقسات قۇجاتىن بەرەدى. بۇل رەتتە ەسكەرەتىن ءبىر جاعداي, «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ گاز جانە گازبەن جابدىقتاۋ تۋرالى» زاڭىندا ادامدار كوپ جينالاتىن بولمەدە گاز جابدىعى بولماۋى كەرەك دەپ جازىلعان. بۇل ءسىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىڭىز ءۇشىن قاراستىرىلعان. تابيعي گاز جانعان كەزدە ول جوعارى كوتەرىلەدى. سوندىقتان اپاتتىڭ الدىن الۋ تۋرالى حابارلايتىن دابىل نۇكتەسى قاجەت. جالپى ءۇي يەسى ءوز قالاۋى بويىنشا تۇرعىن ءۇيدىڭ جانىندا قازاندىق ورناتا الادى جانە جەرمەن ۇيگە جىلۋ وتكىزە الادى. مۇنىڭ ءبارى ءۇيدىڭ ديزاينىنا بايلانىستى, – دەدى ا.ەرعالي.
بۇگىنگى تاڭدا جەكەمەنشىك تۇرعىن ۇيلەرمەن بىرگە ەلوردادا 19 الەۋمەتتىك نىسان گازعا قوسىلدى. ولاردىڭ گازعا قوسىلۋى كەلەسىدەي جۇزەگە اسىرىلدى: اكىمدىك الدىمەن ءتۇرلى ۇيىم قاتىساتىن كونكۋرس جاريالايدى. ولار تابيعي وتىنمەن جىلۋ وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرعان نىساننىڭ جانىندا گاز قۇبىرىن سالادى. «قازترانسگاز ايماق» كومپانياسىنىڭ ماماندارى جابدىقتىڭ پايدالانۋعا دايىن ەكەنىن تەكسەرەدى. ەگەر ءبارى تالاپقا ساي بولسا, وندا عيماراتقا گاز بەرىلەدى.
گازعا قوسىلۋ قانشا تۇرادى؟
قالا باسشىلىعى قۇبىردى قورشاۋعا دەيىن جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتكەننەن كەيىن ىشكى مونتاج ابونەنتتىڭ ەسەبىنەن جۇرگىزىلەدى. جەتكىزۋشىنى ءوتىنىش بەرۋشى ءوزى تاڭدايدى.
ايبەك ەرعاليدىڭ ايتۋىنشا, بۇگىنگى تاڭدا استانادا ليتسەنزياسى بار 75 جەكە كومپانيا جۇمىس ىستەيدى. ابونەنتتەر ولارمەن جەكە كەلىسەدى. گازعا قوسىلۋدىڭ باعاسى ءۇيدىڭ كۆادراتۋراسى مەن جابدىعىنا بايلانىستى. مىسالى, ءۇيدىڭ اۋدانى 100 شارشى مەترگە دەيىن بولسا, تولەمگە شامامەن 600 مىڭ تەڭگە بولىنەدى. ەگەر ودان كوپ بولسا, وندا باعا دا سايكەسىنشە وسەدى. بۇل سومانىڭ 50 پايىزىن تەك قازاندىق قۇرايدى, ول, ارينە, قىمبات.
– جانارماي باعاسىن مونوپولياعا قارسى كوميتەت بەلگىلەيدى جانە رەتتەيدى. وسى تۇستا زەينەتكەرلەرگە ارنالعان جەڭىلدىكتەر تۋرالى دا ۇمىتپاعانىڭىز ابزال. ءۇيدى گازداندىرۋ ءۇشىن ول جەكە كومپانيامەن كەلىسىم جاساسىپ بارىپ گازدى وتكىزەدى. بارلىق قۇجاتتاردى, شوت-فاكتۋرالاردى جينايدى جانە وسى قاعازدارمەن اكىمدىككە بارادى. بۇل رەتتە مەملەكەت قازىردىڭ وزىندە 412 مىڭ تەڭگەنى قايتارىپ جاتىر, – دەدى ول.
توتەنشە جاعدايلار تۋىنداعان جاعدايدا, ماماندار رەتپەن جۇمىس ىستەيدى جانە ۋاقىتپەن ساناسپايدى.
– بىزدە 24/7 جۇمىس ىستەيتىن اپاتتىق-ديسپەتچەرلىك قىزمەتتىڭ 5 بريگاداسى بار. بارلىعى – تاجىريبەسى مول ادامدار. بىزگە ءوتىنىم كەلىپ تۇسكەننەن كەيىن, 25-30 مينۋت ىشىندە ءبىز ابونەنتتىڭ ۇيىنە بارامىز. بريگادا تاۋلىك بويى جۇمىس ىستەيدى, ەشكىمدى قيىندىقتا قالدىرمايمىز. بىردە-ءبىر ءوتىنىم جاۋاپسىز قالمايدى, – دەدى ا.ەرعالي.
گاز كومپانياسى ماماندارىنىڭ پىكىرىنە سەنسەك, ەگەر قالا تۇرعىندارىن گازعا قوسۋ وسى قارقىننان توقتاماسا, 2025-2026 جىلدارى ەلورداداعى ۇيلەردىڭ 90 پايىزعا جۋىعى گازداندىرىلادى.
شىعىن ەداۋىر ازايدى
استانا اكىمدىگى ەلوردانى تولىق گازداندىرۋ 2023 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتالادى دەپ جوسپارلاپ وتىر. بۇگىنگى تاڭدا قالانىڭ ءتورت اۋدانىنان تەك ەكى اۋدان – الماتى جانە سارىارقا ۇيلەرىن گازعا قوسۋ مۇمكىندىگى تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن. وسى ەكى اۋدانداعى 20 الەۋمەتتىك نىساننىڭ 13-ءى گازعا اۋىستىرىلدى, قالعان 7 نىساندا ىسكە قوسۋ-جوندەۋ جۇمىسى ءجۇرىپ جاتىر.
الەۋمەتتىك نىسانداردى گازعا اۋىستىرۋ ەسەبىنەن بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ جالپى ۇنەمدەلۋى جىلىنا 1 ملرد تەڭگەدەن اسادى. مىسالى, ەگەر بۇرىن №40 مەكتەپ ديزەل وتىنىمەن جىلىتىلىپ, جىلىنا شامامەن 160 ملن تەڭگە جۇمسالسا, گاز قوسىلعاننان كەيىن سوما ءتورت ەسەگە ازايدى. سونىمەن قاتار مامانداردىڭ مالىمدەۋىنشە, ەلوردانى گازداندىرۋ قالا اتموسفەراسىنا جىل سايىن زياندى شىعارىندىلاردى التى ەسەگە ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
