كونستيتۋتسيالىق رەفورمالار قوعامدى جاڭعىرتادى
مەملەكەت باسشىسى ن.نازارباەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىنا قاتىستى, دەپ حابارلادى پرەزيدەنتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.
پارلامەنت دەپۋتاتتارى الدىندا سويلەگەن سوزىندە ەلباسى ن.نازارباەۆ قازاقستان كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلاتىن ساياسي رەفورمالاردىڭ باستى فاكتورلارى مەن اسپەكتىلەرىن اتاپ ءوتتى.
نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەلىمىزدىڭ نەگىزگى زاڭىنا ەنگىزۋ ۇسىنىلعان وزگەرىستەر جوباسىن ازىرلەۋ ۇدەرىسىنە ارنايى توقتالىپ, ونى تالقىلاۋ بارىسىندا جاريالىلىق قامتاماسىز ەتىلگەنىن ايتتى.
– مەنىڭ جارلىعىممەن ازىرلەنگەن كونستيتۋتسيالىق رەفورمالار جوباسى ءبىر اي بويى وتكەن بۇكىلحالىقتىق قىزۋ تالقىلاۋعا سالىندى.
ءار ادام ۇسىنىس بەرۋ قۇقىعىنا يە بولدى. ءبارىمىز زاڭ جوباسىن جاپپاي تالقىلاپ قانا قويماي, ونىڭ ساپالى بولعانىن كورىپ وتىردىق, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
سونداي-اق, مەملەكەت باسشىسى جۇمىس توبى اتقارعان جۇمىستىڭ قورىتىندىسىنا توقتالىپ, كونستيتۋتسيانىڭ 26-بابىنا قاتىستى ءوزگەرىستەردى حالىقتىڭ كەي ءبولىگىنىڭ ارقالاي تۇسىنگەنىن ايتتى.
– جۇمىس توبىنا كونستيتۋتسيا باپتارىنىڭ ۇشتەن ەكىسىن جانە ونىڭ بارلىق ءبولىمىن قامتيتىن 6 مىڭ ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى. بۇكىل كونستيتۋتسيالىق رەفورما قوعامىمىزدى بىرىكتىرە ءتۇسۋگە باعىتتالادى. سوندىقتان مەن 26-باپتى بۇرىنعى رەداكتسيادا قالدىرۋدى ۇسىنامىن.
جالپىۇلتتىق تالقىلاۋدان وتكەنىن ەسكەرىپ, زاڭ جوباسىن قازاقستان حالقىنىڭ ورتاق ۇستانىمى دەپ بايىپتاۋعا بولادى. جۇرت ءوز ءسوزىن ايتىپ, سول ارقىلى مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ جاڭعىرۋىن قولدادى, – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
ەلباسى قازىرگى رەفورمالاردىڭ ەرەكشەلىگىن اتاپ ءوتىپ, ەلدى ساياسي جاڭعىرتۋدىڭ جەكەلەگەن كەزەڭدەرىنە نازار اۋداردى.
– بىرىنشىدەن, جاڭا زاڭ پارلامەنتتىڭ مەملەكەتتىك ىستەردەگى, سونىڭ ىشىندە ۇكىمەتتى جاساقتاۋداعى ءرولىن ايتارلىقتاي كۇشەيتەدى. ەكىنشىدەن, ەكونوميكانى تىكەلەي باسقارۋ جونىندەگى وكىلەتتىكتەر بەرىلەتىن ۇكىمەتتىڭ دەربەستىگى ارتادى. ۇشىنشىدەن, قۇقىق قورعاۋ جانە سوت جۇيەسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق نەگىزى جاڭعىرتىلادى. زاڭداردىڭ ساقتالۋىن جوعارى دەڭگەيدە باقىلاۋ, سوتتا مەملەكەت ءمۇددەسىن قورعاۋ جايىن قاراستىراتىن پروكۋراتۋرا قىزمەتىنىڭ بازالىق نەگىزدەرى قالانادى. تورتىنشىدەن, كونستيتۋتسيالىق باقىلاۋ جۇيەسى نىعايا تۇسەدى. بەسىنشىدەن, تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ, ءبىرتۇتاستىعىمىزدىڭ, اۋماقتىق تۇتاستىق پەن باسقارۋ نىسانىنىڭ وزگەرمەيتىنىنە كونستيتۋتسيالىق دەڭگەيدە بەرىلەتىن كەپىلدىك بەكەمدەنە تۇسەدى, – دەدى ەلباسى.
مەملەكەت باسشىسى بيلىكتىڭ بارلىق تارماعىنىڭ جوعارى كاسىبيلىگىن, ولاردىڭ وزىنە جاۋاپكەرشىلىك الىپ, شەشىم قابىلداي الاتىن قابىلەتىن اتاپ ءوتتى.
بۇدان بولەك, قازاقستان پرەزيدەنتى پرەزيدەنتتىك باسقارۋ نىسانىنىڭ ساقتالاتىنىن, مەملەكەت پەن قوعامدى ودان ءارى جاڭعىرتۋ ءۇشىن ساياسي جاعدايلار جاساۋ ماقساتىمەن جۇرگىزىلىپ جاتقان رەفورمالار باعىتىنىڭ وزگەرمەيتىنىن مالىمدەدى.
– جولداۋدا ايتىلعان جاڭا ءمىندەتتەر زاڭ شىعارۋشى جانە اتقارۋشى ورگاندارعا ايرىقشا جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەيدى. پارلامەنت پەن ۇكىمەتتىڭ وكىلەتتىكتەرىن كەڭەيتۋ ەل ەكونوميكاسىنىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋىنىڭ ماقساتتارىنا تيىمدىرەك قول جەتكىزۋگە سەپتىگىن تيگىزەتىن بولادى, – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
ءسوزىنىڭ سوڭىندا ەلباسى پارلامەنت دەپۋتاتتارى الدىندا زاڭ جوباسىن بەلگىلەنگەن بارلىق ۇدەرىستەردى ساقتاي وتىرىپ قاراستىرۋ جونىندە ۇسىنىس ءبىلدىردى.
مەملەكەت باسشىسىنان كەيىن ءسوز العان پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى – مەملەكەتتىك بيلىك تارماقتارى اراسىندا وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى ءا.جاقسىبەكوۆ ۇسىنىلىپ وتىرعان وزگەرىستەردىڭ ناقتى جوباسىن پارلامەنت دەپۋتاتتارىنا تانىستىردى.
سەنات جانە ءماجىلىس دەپۋتاتتارى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» رك زاڭىنىڭ جوباسىن ءبىرىنشى وقىلىمدا قابىلدادى.