باسپانالى استانالىقتاردىڭ كوپشىلىگى پيك قىزمەتىنە كوڭىلى تولا بەرمەيدى. سودان دا بولار, قولدانىستاعى پيK (پاتەر يەلەرىنىڭ كووپەراتيۆى) الداعى ۋاقىتتا قىزمەت كورسەتۋ اياسىن وزگەرتىپ, ميب (مۇلىك يەلەرىنىڭ بىرلەستىكتەرى) نەمەسە قس (قاراپايىم سەرىكتەستىك) بولىپ اۋىستىرىلىپ جاتىر.
ونىڭ قارجىلىق سحەماسى دا اسا كۇردەلى ءارى قازىرگىدەي جابىق ەمەس. ءبىر ءۇي – ءبىر باسقارۋ ورگانى (ميب نەمەسە قس) – ەكى بانكتىك شوت (اعىمداعى جانە جيناق). بۇل دا ءوزىمىز ۇيرەنگەن پيك-كە بالاما ۇيىم سەكىلدى, دەگەنمەن ەندىگى جەردە جاۋاپكەرشىلىك تۇرعىندارعا اۋىسىپ, مەنشىك يەلەرى وزدەرى باسپانالارىن قاداعالاپ, جۇمىسىن وزدەرى جۇرگىزەدى. بۇل جاڭالىق قولدانىستاعى پاتەر يەلەرىنىڭ كووپەراتيۆىن 2022 جىلعى 1 شىلدەگە دەيىن قايتا قۇرۋ قاجەتتىگىن العا شىعاردى.
وزىمىزدەگى وزگەرىستەر الەمدىك تاجىريبەنىڭ وزىق ۇلگىسىنەن تاڭدالعانى بەلگىلى بولار. سول سەبەپتى دە الەمدەگى تۇرعىن ۇيلەردىڭ باسقارۋدىڭ قالىپتاسقان داستۇرلەرىنە قىسقاشا شولۋ جاساۋدى قاجەت دەپ شەشتىك.
ەڭ الدىمەن ءبىز تاجىريبەسىنە سۇيەنگەلى وتىرعان شەت ەلدەردە كوپپاتەرلى تۇرعىن ۇيلەردى باسقارۋ كاسىپكەرلىكتىڭ ءبىر ءتۇرى رەتىندە قالىپتاسقان. ياعني ول بيزنەس نىسانى رەتىندە جەكەمەنشىك يەلەرىنەن سىياقى الادى, ولار ءوز كەزەگىندە عيماراتتى كۇتىپ-ۇستاۋعا جاۋاپتى.
بۇل رەتتە باسقارۋشىلىق شەشىمدەردى, ءبىرىنشى كەزەكتە, قارجىنى باسقارۋ جانە تاۋارلار مەن قىزمەتتەردى ساتىپ الۋعا كەلىسىمشارتتار جاساۋ تۋرالى ءۇي يەلەرى سەرىكتەستىگىنىڭ (بىرلەستىكتەرىنىڭ) باسقارۋ ورگاندارى قابىلدايدى.
شەتەلدىك تاجىريبەنىڭ بىزدە جوق باسىمشىلىعى بۇل سالانىڭ ماماندارىنىڭ كاسىبي بىلىكتىلىگىنە كوڭىل بولىنگەن. ەلدەرىندە باسقارۋشى كومپانيالاردىڭ ماماندارىن دايارلايتىن ورتالىقتار بار. باسقارۋشىلاردىڭ بىلىمىنە ءمان بەرىلىپ, كاسىبي مەنەدجمەنت قاۋىمداستىقتارى وسى سالاعا قاجەتتى نەگىزگى جانە قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ كۋرستارىن ۇسىنادى. مۇنداي كۋرستاردا وقىتۋ بايىپتى ءبىلىم مەن پراكتيكالىق داعدىلاردى قالىپتاستىرادى. تۇرعىن ءۇيدى باسقارۋدا مامانداردى دايارلاۋدىڭ ماڭىزدىلىعى سول, كوپتەگەن پوليتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن بىرگە ارنايى كوللەدجدەر مەنەدجەر ماماندىعىنا وقىتىپ, ونى بىتىرگەن سوڭ بىردەن جۇمىسقا كىرىسۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن نەگىزگى ءبىلىم بەرەدى.
جىلجىمايتىن مۇلىكتەردى باسقارۋ ىسىندە اسا تالاپشىل رەتىندە گەرمانيا ۇلگىسىن الىپ قاراۋعا بولادى. ارنايى بىلىممەن قاتار باسقارۋشىنىڭ باسقا جوعارى ديپلومى, ەكونوميست, زاڭگەر, ينجەنەر نەمەسە الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەرگە قاجەتتى ساناتتى بىلىگى بولىپ, تەك جەكە باسىنىڭ قاسيەتتەرىمەن قاتار كەلىسسوز جۇرگىزىپ, تۇرعىندارمەن ءتىل تابىسا الاتىن, ارا-تۇرا تۋىندايتىن داۋلاردى شەشە الاتىنداي قابىلەتتى بولۋى ءتيىس. تالاپ وسىنداي. دەسە دە نەمىستەردىڭ تەك 20 پايىزىنىڭ عانا جەكە جىلجىمايتىن مۇلىگى بار. كوپشىلىگى باسپانا جالدايدى, سول سەبەپتى تۇرعىن ءۇيدى جالعا الۋ جوعارى دامىعان. بۇل جاعدايدا كىرەبەرىستىڭ نەمەسە بۇكىل ءۇيدىڭ يەسى, ونىڭ وكىلى جالعا الۋشىلاردان جالداۋ اقىسى مەن قىزمەت كورسەتۋ اقىسىن الادى, ال قالعان تولەمدەر رەسۋرس جەتكىزۋشى ۇيىممەن كەلىسىم بويىنشا كوممۋنالدىق قىزمەتتەرگە تىكەلەي تۇسەدى. ءاربىر كوپقاباتتى ۇيدە عيمارات مەنەدجەرى بولادى. ولاردىڭ مىندەتتەرىنە ءۇيدى باسقارۋعا بايلانىستى ۇيىمداستىرۋشىلىق ماسەلەلەر كىرەدى. ءۇيدىڭ ءار قاباتىندا پاتەرشىلەردىڭ بىرگە تۇرۋ ستاندارتتارى مەن ەرەجەلەرى ىلىنگەن. كوبىنەسە ولار كىرەبەرىستە جانە ءۇيدىڭ الاڭقايلارىندا ءتارتىپ پەن تازالىقتى ساقتاۋدى نىقتايدى. ەگەر ءۇي باسقارماسى بولماسا, وندا كوممۋنالدىق جانە تۇرعىن ءۇي قىزمەتتەرىن كورسەتۋ, قار مەن قوقىستى شىعارۋ ماسەلەلەرىن شەشۋگە بارلىق جاۋاپكەرشىلىك ءۇي تۇرعىندارىنا تۇسەدى.
ۆەنگريادا «پاتەر يەلەرىنىڭ اسسوتسياتسيالارى» تۋرالى زاڭعا سايكەس كوندومينيۋم وبەكتىلەرىنىڭ مەنەدجەرلەرى بولىپ تەك ءتيىستى كاسىبي دايىندىعى بار ادامدار بولا الادى. 1999 جىلدان باستاپ ەلدە «كوندومينيۋم مەنەدجەرى» جانە «جىلجىمايتىن مۇلىك مەنەدجەرى» ماماندىقتارى بويىنشا كۋرستارعا مەملەكەتتىك ليتسەنزيا الدى. ەكى كۋرس دا كاسىبي دايىندىق كريتەريلەرىنە سايكەس كەلەدى جانە ەمتيحاندار ۆەنگريانىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ بۇيرىعىنا سايكەس قابىلدانادى.
فرانتسيادا وتكەن عاسىردىڭ 90-جىلدارى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ, قوقىس جيناۋ جانە كوشەلەردى تازالاۋ جۇيەسى جەكەشەلەندىرىلگەن بولاتىن. كوممۋنالدى قىزمەتتەر مەن قوعامدىق كولىكتىڭ بىرقاتارى جەكە سەكتورعا ءوتتى. مۇنداعى تۇرعىن ۇيلەردى باسقارۋ بۇل ەلدەردىڭ وكىلەتتىكتەرى مەن مىندەتتەرىنىڭ ۇلكەن سانى بار ەڭ كىشى جانە تۇراقتى اكىمشىلىك-اۋماقتىق بىرلىگى – كوممۋنالاردىڭ قۇزىرەتىندە. كوممۋنا – وسىدان ەكى عاسىر بۇرىن قابىلدانعان اكىمشىلىك-اۋماقتىق ۇيىم. قازىر ەلدە 36000 كوممۋنا بار, ونىڭ باسىم بولىگى – ءىرى قالالاردان الىس ايماقتاردا.
بۇل ەلدە 1,4 ميلليون ءۇي 70 مىڭ اكتسيونەرلىك قوعامعا – تۇرعىن ءۇيدىڭ مەنشىك يەلەرىنە بىرىكتىرىلگەن. ولاردىڭ 50 مىڭى جىلجىمايتىن مۇلىكتى باسقارۋشى كومپانيالاردىڭ (وپەراتورلاردىڭ) قىزمەتىن پايدالانادى, 20 مىڭى دەربەس باسقارىلادى. وپەراتور (باسقارۋشى كومپانيا) ءبىرىنشى كەزەكتە قىزمەتتەر مەن باعالاردىڭ شارتتارى مەن ءتىزىمىن كورسەتەتىن باسقارۋ شارتىنا سايكەس جانە سايكەس كۇندەلىكتى باسقارۋعا جاۋاپ بەرەدى.
پايدالانۋشى ۇيىم تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق قىزمەتتەردى نە دەربەس, نە مامانداندىرىلعان كومپانيالارمەن كەلىسىم بويىنشا كورسەتەدى (جوندەۋ مەن قۇرىلىس, اۋماقتى تازالاۋ, قار, كۇزەت, قوقىس شىعارۋ جانە ت. ب.). جۇمىس ىستەيتىن ۇيىم جىل سايىن جالعا الۋشىلارعا كىرىستەر مەن شىعىستار, سونداي-اق پاتەر يەلەرى قوعامىنىڭ بالانسى تۋرالى ەسەپ بەرەدى. حەلسينكيدىڭ وزىندە بارلىق كوممۋنالدىق جۇيەلەردى قالا اكىمشىلىگى باسقارادى.
اقش-تا ءۇيدىڭ ىشىندەگى ينجەنەرەلىك جەلىلەردى ءبىر فيرما, جىلىتۋ, ەلەكتر قۇرىلعىلارىنىڭ كورسەتكىشتكەرىمەن ەكىنشى فيرما, جىلىتۋ جۇيەسىن قامتاماسىز ەتەتىن باسقا فيرما بولسا, تاعى سول سياقتى ارقايسىسىنا جاۋاپتى بىرنەشە فيرمالار جۇمىستى قاتار جۇرگىزەدى. بۇل ءىستى باسقارۋدا دا ماماننىڭ بىلىكتىلىگى ماڭىزدى. ول ءۇشىن ءۇي يەلەرىنە كەلىسىمشارتتىق نارىقتى جانە ءارتۇرلى تەحنولوگيالاردى قولدانۋدىڭ ارتىقشىلىقتارىن تۇسىندىرەتىن, نارىقتاعى باعانى بىلەتىن, قارجىلاندىرۋدىڭ ءارتۇرلى قۇرالدارىن مەڭگەرگەن جانە وسى ماسەلەلەر بويىنشا كەڭەسشى قىزمەتىن اتقاراتىن مەنەدجەر قاجەت.
باسقارۋ فورماسىنىڭ قاي ۇلگىسىن الىپ قاراساق تا, قىزمەت كورسەتۋ وپەراتورلارىنا تولەنەتىن قارجى جەكە تۇرعىنداردىڭ قالتاسىنان تولەنەدى. ماسەلە سول قارجىعا قانداي قىزمەت الۋىندا عانا.
