1991 جىل. 15 قاراشا. ق. قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترى تاريحىنا بۇل داتا ماڭگىگە تاڭبالانىپ قالدى. سول كۇنى ونەر ورداسى ع. مۇسىرەپوۆتىڭ «اقان سەرى-اقتوقتى» تراگەدياسىمەن ءوز شىمىلدىعىن العاش تۇرگەندە اقتوقتىنىڭ قازاق سالتىمەن ايتتىرعان قوساعى جالمۇقاننىڭ بەينەسىن وتىزدىڭ بەل ورتاسىنداعى اكتەر بولات ىبىراەۆ سومداپ شىقتى. تەاتردىڭ ىرگەتاسىن قالاعان رەجيسسەر جاقىپ وماروۆ بۇل ونەرپازدى بۇدان ءبىر جىل بۇرىن س. سەيفۋللين اتىنداعى قاراعاندى وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنان ارنايى الدىرىپ, تۇساۋكەسەر قويىلىمداعى كۇردەلى وبرازدى سەنىپ تاپسىرعان ەدى.
…سودان بەرى شيرەك عاسىرعا جۋىق ۋاقىت ءوتتى. اكتەردىڭ دارىنىن قاپىسىز تانىعان جاقىپ وماروۆ تا, ودان كەيىن تەاترعا باسشىلىق ەتكەن قادىر جەتپىسباەۆ تا, بولات ىبىراەۆتىڭ بويىنداعى ونەرىنىڭ اشىلا تۇسۋىنە ۇلكەن ۇلەسىن قوسقان اتاقتى ساحنا شەبەرى ازەربايجان مامبەتوۆ تە بۇل ومىردە جوق. ال, باياعى جالمۇقاننىڭ بەينەسىندە ساحنادا جارقىراعان جىگىت بۇل كۇندەرى الپىستىڭ اسقارىنا شىعىپ, ەل اعاسىنا اينالدى. جەلكەسىنە تۇسكەن شاشى اق قىلاۋعا بويانعانىمەن سول بۇرىنعى قالپى. مىنە, ەكەۋىمىز تەاتردىڭ ءبىر كابينەتىندە سۇحباتتاسىپ وتىرمىز. نەگىزگى اڭگىمە ساحنا, اكتەرلىك ونەرى جايىندا شەرتىلۋدە.
سۇحباتتاسىمىزدىڭ سوزىنەن اڭداعانىمىز – بۇگىنگى كۇندە اكتەر رەتىندە قانداي بيىككە جەتسە, سونىڭ ءبارى بالا كەزىندە اناسىنان العان تاربيەنىڭ اسەرىنەن ەكەن عوي. ءيا, اناسى كۇلاندا قازاقتىڭ اۋىز ادەبيەتى ۇلگىلەرىن وقىعاندى جاقسى كورۋشى ەدى. ۇيگە قوناقتار كەلگەندە دە, جايشىلىقتا ۇلكەن شاڭىراق كەشكى استى ءىشىپ بولعان سوڭ دا «قوبىلاندى», «الپامىس», «قىرىق قىز» سىندى جىرلار باسىلعان قالىڭ كىتاپتى الدىنا الىپ, قيال-عاجايىپتار الەمىنە جەتەلەيتىن. سوندا بالا بولات سول جىرلاردىڭ كەيىپكەرلەرىمەن بىرگە تىنىستايتىن. بويىنا اكتەرگە اسا قاجەت رومانتيكالىق رۋحتىڭ ءدانى سول ۋاقىتتا سەبىلدى.
ەسەيگەندە سول رۋح اتوي سالىپ, الماتىداعى كونسەرۆاتوريانىڭ تەاتر فاكۋلتەتىندەگى كسرو حالىق ءارتىسى شولپان جانداربەكوۆا مەن تاتيانا ناۋرىزباەۆانىڭ شەبەرحاناسىنا ءتۇستى. بىلىكتى ۇستازداردىڭ ءتالىم-تاربيەسىن كورىپ, كەيىننەن س. سەيفۋللين اتىنداعى قاراعاندى وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنا جۇمىسقا كەلدى. ول جەردە ج.شاشكينا, ءا.مولدابەكوۆ, م.سۇرتىباەۆ, ر.قويشىباەۆا, ا.مۇسابەكوۆا, ق. ساتاەۆ, ءا. ابىلاەۆا, ش. ءجۇنىسوۆ, ر. ومارحانوۆا سىندى مايتالمان اكتەرلەرگە قاراپ, بوي تۇزەدى.
ايتپاقشى, الماتىدا قالۋىنا دا بولار ەدى. بەلگىلى رەجيسسەر, قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى مامان بايسەركەنوۆ ونى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترىنا (قازىرگى ع. مۇسىرەپوۆ اتىنداعى تەاتر) الىپ قالعىسى كەلدى. الايدا, جاقىپ وماروۆ بولار دا بولماي بولات ىبىراەۆتى قاراعاندىعا الدىردى. ءسوزىمىزدىڭ الدىندا ايتقانىمىزداي, اكتەردىڭ استاناعا كەلۋىنە دە تىكەلەي سول كىسى سەبەپشى بولدى.
ءيا, اكتەردىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ۇلكەن اسەرىن تيگىزگەن ەكى ادام بولسا, سونىڭ ءبىرى – جاقىپ وماروۆ, ەكىنشىسى – ازەربايجان مامبەتوۆ. ءبىرىنشىسىن ايتتىق, ال ەكىنشىسى ءوزىنىڭ ش. ايتماتوۆ شىعارماسىنىڭ جەلىسىمەن قويىلعان «عاسىردان دا ۇزاق كۇن» دراماسىندا جانە ا. چەحوۆتىڭ «ۆانيا اعايىندا» جاۋاپتى رولدەردى بەردى. بولات ىبىراەۆ العاشقىسىندا ەدىگەنىڭ, سوڭعىسىندا ۆوينيتسكيدىڭ بەينەلەرىن سومدادى. ازەكەڭ اكتەردى وتقا دا, سۋعا دا سالىپ شىندادى. كەيىپكەرلەردىڭ رۋحىن سەزىنە ءتۇسسىن دەپ, اكتەردىڭ ساحنادا اۋىرىپ تۇرعانىنا قاراماي, ءرول ويناتتى. ول ءوز جەمىسىن بەردى. مامبەتوۆتىڭ مەكتەبىنەن وتكەن بولات ىبىراەۆ اتاقتى رەجيسسەردىڭ كوزى تىرىسىندە «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالدى. ەكى جىل بۇرىن قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اتاندى.
وسىناۋ اتاقتىڭ يەسى بولات ىبىراەۆ ساحناداعى 40 جىلدىق عۇمىرىندا الپىستان استام ءرول سومدادى. الداعى جەكسەنبى, 13 قىركۇيەك كۇنى كورەرمەنىمەن قايتادان قاۋىشپاق. ءوزىنىڭ بەنەفيسىن وتكىزىپ, ەدىگەنىڭ رولىنە ەنىپ, ساحنادا اتوي سالماق. سۇيىكتى اكتەرىمەن جۇزدەسۋ ءۇشىن سول كۇنى تەاتردى بەتكە ال, كورەرمەن قاۋىم.
امانعالي قالجانوۆ
