استانا قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى ميراس شەكەنوۆ سايلانعان №11 سايلاۋ وكرۋگىندا 40-45 مىڭ حالىق تۇرادى. ەلوردانىڭ ەسىل اۋدانىنا قاراستى اۋماقتاعى قۇرىلىس نىساندارى, نەگىزىنەن, جاڭادان تۇرعىزىلعان. سوندىقتان دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا, تۇرعىنداردىڭ مۇڭ-مۇقتاجى كوبىنەسە كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق ماسەلەلەر مەن ينجەنەرلىك-تەحنيكالىق ينفراقۇرىلىمعا بارىپ تىرەلەدى. بۇل اباتتاندىرۋ جايى, پيك جۇمىسى, ۇلەسكەرلەردىڭ جاعدايى, ت.ب. بولىپ جالعاسىپ كەتە بەرەدى. ميراس ەرعاليۇلىمەن بىرگە ءبىز وسى اۋماقتاعى «جاعالاۋ» تۇرعىن ءۇي كەشەنى, «ۇركەر» جانە «يلينكا» تۇرعىن الاپتارىنا بارىپ, سونداعى جۇرتتىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسىپ قايتتىق.
جاڭا ۇيگە ساي كەلەتىن ينفراقۇرىلىم قاجەت
«№11 سايلاۋ وكرۋگى قامتيتىن مەكەن – استاناداعى قارقىندى دامىپ جاتقان اۋماقتاردىڭ ءبىرى. ماسەلەن, شىڭعىس ايتماتوۆ كوشەسىندەگى جول كىشى اينالما تاس جولىنىڭ قۇرامىنا كىرەتىن بولادى. ياعني, بولاشاقتا ول وتە ماڭىزدى اۆتوجولعا اينالادى. قازىر ش.ايتماتوۆ كوشەسىنەن №16 كوشەگە قاراي جولدى سوزۋدا ماسەلە تۋىنداپ تۇر. سول ايماقتاعى ۇيلەردىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ, پايدالانۋعا بەرىلدى. الايدا جولدان قيىندىق بار. ءىلياس وماروۆ كوشەسىنە وتكەن جىلى تولىعىمەن اسفالت توسەلدى. بۇدان بۇرىن وسى جولمەن №71 ورتا مەكتەپ وقۋشىلارى وقۋ ورنىنا جەتۋ ءۇشىن لاي-باتپاققا باتاتىن. بۇل ءبىر بىتكەن ءىس بولدى. ال قورعالجىن تاس جولىنان سىعاناق كوشەسىنە قاراي ەليتالىق تۇرعىن ۇيلەردىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر» دەيدى دەپۋتات.
ونىڭ ايتۋىنشا, تۇيتكىلدى ماسەلەلەر ەكونوم كلاسقا جاتاتىن ۇيلەر تۇرعىندارىندا تۋىندايدى. ۇلەسكەرلەرگە كەلسەك, «شىعىس-1», «شىعىس-2» تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى وسىدان ءتورت جىل بۇرىن پايدالانۋعا بەرىلۋى ءتيىس بولاتىن. الايدا بۇل ماسەلە ءالى تياناق تاپپاي تۇر.
شەشىلگەن ماسەلەلەرگە كەلسەك, قورعالجىن تاس جولى بويىنداعى كوپ قاباتتى ۇيلەردىڭ تۇرعىندارى قونىستويىنان كەيىنگى العاشقى جىلدارى جىلۋ ءۇشىن عانا 60-70 مىڭ تەڭگە تولەيتىن. سوندىقتان كوممۋنالدىق شىعىنداردى جابۋ ءۇشىن پاتەرلەرىن جالعا بەرۋگە ءماجبۇر بولدى. سول اۋماق جىلۋ-ەنەرگيا ورتالىعىنا قوسىلعاننان كەيىن قىستا جىلۋ قۋاتى جەتكىلىكتى مولشەردە بەرىلىپ جاتىر.
استانا اكىمدىگىنىڭ «ەسكى, اپاتتى ۇيلەردى ءسۇرۋ» باعدارلاماسىنا ەنەتىن قالانىڭ ورتالىعىنداعى كەيبىر ۇيلەردىڭ تۇرعىندارىنا «جاعالاۋ» تۇرعىن ءۇي كەشەنىنەن باسپانا بەرىلدى. الايدا بۇعان نارازىلار دا بار. وسى ماسەلەگە ميراس شەكەنوۆ ءوز كوزقاراسىن ءبىلدىردى.
«اتالمىش باعدارلامانىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن مەن قوس قولداپ قولدايمىن. ارينە, ورتالىقتان, ءوزىنىڭ جىلداپ تۇراقتاپ قالعان ورىننان شەتكە قاراي ىعىسۋعا شەشىم قابىلداۋ وڭاي ەمەستىگى تۇسىنىكتى. بىراق تۇرعىندارعا مەيلىنشە جاعداي جاساۋىمىز قاجەت. ياعني, جاڭا پاتەرمەن قاتار, ينفراقۇرىلىم دا ءمىنسىز بولۋى ءتيىس. پاتەر جاقسى بولعانىمەن, ءۇي ماڭايىندا جول بولماسا, جۇمىستىڭ دۇرىس ۇيىمداستىرىلماي قالعانىنان دەپ بىلەم. بۇل جاعدايدا اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسى مەن قۇرىلىس باسقارماسى بىرلەسە جۇمىس ىستەۋى كەرەك. قوس باسقارماعا بىرلىك قاجەت. تۇرعىن ءۇي مەن سول ماڭايداعى جول ءبىر ۋاقىتتا پايدالانۋعا بەرىلۋى ءتيىس» دەيدى ميراس ەرعاليۇلى.
ونىڭ ايتۋىنشا, مەكتەپ, بالاباقشا, ەمحانا, اۋرۋحانا سياقتى الەۋمەتتىك نىساندار سالىنعاندا دا تۋرا سونداي ولقىلىق الدىمىزدان شىعادى, ياعني ولارعا دا اپاراتىن جول باستاپقى جىلدارى بولماي جاتادى. بۇل دا اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسى مەن قۇرىلىس باسقارماسى اراسىنداعى بىرلەسكەن شەشىمنىڭ جوقتىعىنان كورىنەدى.
ۆەلوسيپەدكە كولىككە قاراعانداي قاراساق…
«قۇلاگەر» تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ اۋلاسىندا قازىر بالالار الاڭى سالىنىپ جاتىر. العاشقى ايالداعان جەرىمىز وسى بولدى. جاعدايمەن تانىسىپ تۇرعانىمىزدا, جانىمىزعا ءبىر اقساقال جاقىنداپ: «ءۇيدىڭ اۋلاسىندا جازدا كۇننەن قالقا بولاتىن ورىندى سالۋعا بولماي ما؟» دەدى. وعان جوسپاردا مۇنداي ورىن قاراستىرىلعانى جونىندە جاۋاپ بەرىلدى. سونداي-اق, بۇل تۇرعىن ءۇي كەشەنى اۋماعىن سىعىلىسقان كولىكتەن ارىلتۋ ءۇشىن شلاگباۋم سالۋ جوسپارلانۋدا. سول ماڭايدا №78 ورتا مەكتەپ پەن №53 بالاباقشاعا اپاراتىن جولدىڭ قۇرىلىسى دا باستالدى.
«ۇركەر» جانە «يلينكا» تۇرعىن الاپتارىندا نەگىزگى ماسەلە وسىدان ون جىل بۇرىن باستالعان ينجەنەرلىك جەلىلەر مەن جولدار جوباسىنىڭ ۋاقىتىندا اياقتالماۋىمەن بايلانىستى بولىپ وتىر. «بۇل جوبا وتە باياۋ جۇزەگە اسىرىلۋدا. قازىر بۇل تۇرعىن الاپتار حالقى 18 مىڭ ادامعا جەتتى. وسىندا بۇرىن وتباسىلىق-دارىگەرلىك امبۋلاتوريا بولسا, قازىر ەمحانا جۇمىس ىستەپ جاتىر. ءبىر ماسەلە, قالانىڭ كەيبىر تۇرعىندارىن وسى ەمحاناعا تىركەپ قويدى. بۇل نە ءۇشىن قاجەت بولعانىن ءالى تۇسىنبەيمىن. ودان دا اقمولا وبلىسىنا قارايتىن «ەسكى يلينكا» حالقىن تىركەۋ كەرەك ەدى. ارينە, اتالمىش وبلىسپەن زاڭدىق تۇرعىدان ءتيىستى ماسەلەنى شەشىپ العان سوڭ» دەيدى دەپۋتات.
«ۇركەر» مەن «يلينكاعا» اپاراتىن جولدىڭ بويىندا ۆەلوپارك ورنالاسقان. ميراس شەكەنوۆتىڭ سوزىنشە, بۇل جەردە دەمالىستى تاماشا وتكىزۋگە بولادى. ال ۆەلوجول قوسشىعا دەيىن تارتىلعان. «استانادا ۆەلوسيپەدكە سپورت قۇرالىنا ەمەس, دىتتەگەن جەرىنە جەتكىزەتىن كولىككە قاراعانداي كوزقاراس قاجەت. نەگىزىنەن, ءار اۆتوكولىك جولىن جوبالاۋ بارىسىندا وعان ۆەلوجول دا كىرۋى ءتيىس. ارينە, قالادا ۆەلوجولداردى دامىتۋ جوسپارى بار. سوعان سايكەس قالانىڭ سولتۇستىگى مەن وڭتۇستىگىن ۆەلوباندار بولەدى, ال ۆەلوبانداردان ۆەلوجولدار تارايدى. بيىل وسىنداي العاشقى ۆەلوجول پايدالانۋعا بەرىلۋى ءتيىس. ول ەكسپو قالاشىعىنان باستالادى» دەيدى ميراس ەرعاليۇلى.
«يلينكادا» دەپۋتاتتىڭ ەسىل اۋداندىق مۇگەدەكتەر قوعامىنىڭ توراعاسى باقىتجان سارسەنبايمەن كەزدەسۋىنىڭ كۋاگەرى بولدىق. كەيىنگىسى وسى تۇرعىن الابىندا اتالمىش ۇيىم الەۋمەتتىك دۇكەن اشقىسى كەلەتىنىن جەتكىزدى. الايدا بۇل دۇكەنگە اپاراتىن جول بولماي تۇر. توراعا ميراس ەرعاليۇلىنا جول سالۋعا كومەك بەرۋىن سۇرادى. «وسىنداعى مەكتەپتە جولداردى سالۋدىڭ كەستەسى ىلىنگەن. سونىمەن تانىسۋعا بولادى. ءبىز دە بۇل ماسەلەنى قاراستىرامىز» دەپ جاۋاپ بەردى وعان دەپۋتات.
دەپۋتاتتىڭ پىكىرىنشە, بولاشاقتا «ۇركەر» مەن «يلينكانى» قوسۋ كەرەك. بيىل بۇل تۇرعىن الاپتارىن دامىتۋ جۇمىسى جانداندى. بىلتىر بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجى جازدىڭ ورتاسىندا اياق استىنان كەرى قايتارىلدى. سودان جۇمىس توقتاپ قالدى. ميراس شەكەنوۆ بيىل ولاي بولمايتىنىنا ءۇمىتتى.
امانعالي قالجانوۆ
