كىمدەر مۇگەدەك دەپ تانىلادى؟ كىمگە حابارلاسۋ كەرەك؟ مۇگەدەكتىگى تۋرالى ءوتىنىش بەرگەن كەزدە قانداي قۇجاتتار ۇسىنىلۋى كەرەك؟ بۇل سۇراقتارعا نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ ەڭبەك, الەۋمەتتىك قورعاۋ جانە كوشى-قون كوميتەتىنىڭ مەديتسينالىق-الەۋمەتتىك تالداۋ ماسەلەلەرى بويىنشا دەپارتامەنتى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى ساۋلە يگەمباەۆا جاۋاپ بەرەدى.
مەديتسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتامانى ء(ماس) قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى مەن كوشى-قون كوميتەتىنىڭ اۋماقتىق بولىمشەلەرى, ياعني بۇل جاعدايدا نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ دەپارتامەنتى (يمانباەۆا كوشەسى, 16) جۇزەگە اسىرادى. ءماس جۇرگىزۋى مەديتسينالىق كوميسسيا ۇيىمىنىڭ (IAC) نەگىزگى باعىتى بولىپ تابىلادى.
1.تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا ەمحاناعا حابارلاسىڭىز. ۋچاسكەلىك دارىگەر قاجەتتى تەكسەرۋدى جانە ەمدەۋدى تاعايىندايدى, قاجەت بولعان جاعدايدا مامانعا كلينيكالىق جانە فۋنكتسيونالدى دياگنوزدى ناقتىلاۋ ءۇشىن جىبەرەدى;
2.دياگنوز قويىلعاننان كەيىن ەمدەۋدى ۇيلەستىرۋ قاجەت;
3.وپەراتسيا مەن تەكسەرۋدى قوسا العاندا, بارلىق قاجەتتى دياگنوستيكالىق, ەمدىك پروتسەدۋرالار كەشەنىن جۇرگىزۋ;
4.وڭالتۋ ءىس-شارالارىن جۇرگىزۋ;
5.ەگەر ەمدەۋ ءىس-شارالارىن جۇرگىزۋگە قاراماستان, ومىرلىك بەلسەندىلىكتىڭ شەكتەلۋىنە اكەلەتىن دەنە فۋنكتسياسىنىڭ تۇراقتى بۇزىلۋى قالسا, ولار ءماس-قا جىبەرىلەدى;
6.ءاربىر مەديتسينالىق مەكەمەدە ورنالاسقان دارىگەرلىك-كونسۋلتاتسيالىق كوميسسيا ادامنىڭ ەڭبەككە جارامسىزدىعى تۋرالى شەشىم شىعارادى;
7.088/ۋ مەديتسينالىق نىسانى تولتىرىلادى, وعان سايكەس ادام مەديتسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاماعا كۋالاندىرۋعا جىبەرىلەدى.
ۋاقىتشا ەڭبەككە جارامسىزدىق (ەگەر ادام جۇمىس ىستەيتىن بولسا, ناۋقاستىق دەمالىستا بولۋ) نەمەسە دياگنوز قويىلعان ساتتەن باستاپ ناۋقاستى ەمدەۋگە جانە قالپىنا كەلتىرۋگە بولىنگەن ءتورت اي ءوتۋى كەرەك. ءبىر ەرەكشەلىگى, اناتوميالىق كەمىستىگى جانە دەنە فۋنكتسياسىنىڭ ايتارلىقتاي نەمەسە ايقىن بۇزىلۋى بار قالپىنا كەلتىرۋ مۇمكىندىگى جوق ناۋقاستار قۇرايدى.
ەگەر وندىرىستىك جاراقات تۋرالى ايتاتىن بولساق, وندا وندىرىستەگى جازاتايىم وقيعا تۋرالى ن-1 تۇرىندەگى اكتى بولۋى شارت. ەگەر اسكەري قىزمەتتە جاراقات السا, وندا سەبەپتىك بايلانىس ورناتىلۋى كەرەك. مۇنىمەن ءتيىستى قىزمەت سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگان اينالىسادى. ەگەر ادام سەمەي يادرولىق پوليگونىنىڭ اۋماعىندا بەلگىلى ءبىر جىلدارى ءومىر سۇرسە جانە ونىڭ دياگنوزى يادرولىق پوليگوننىڭ اسەرىنەن تۋىنداعان اۋرۋلاردىڭ تىزىمىنە ەنسە, وندا بۇل ماسەلە بويىنشا ۆەدومستۆوارالىق نەمەسە ايماقتىق ساراپتامالىق كەڭەس شەشىم قابىلدايدى.
ءماس-قا قانداي قۇجاتتاردى تاپسىرۋ قاجەت؟
مەديتسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇرگىزۋگە وتىنىشپەن بىرگە كۋالاندىراتىن قۇجاتتاردى ۇسىنادى. 088/ۋ مەديتسينالىق نىسانىن ەمحانا ەلەكتروندى تۇردە ۇسىنادى. بارلىق قاجەتتى قۇجاتتاردى, مىسالى جەكە كۋالىك, مەكەنجاي تۋرالى انىقتاما, مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە قاتىسۋ فاكتىسىن راستايتىن انىقتامانى ءماس ساراپشىسى مەملەكەتتىك اقپاراتتىق جۇيەلەردەن «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» قوسىمشاسى ارقىلى الادى.
مۇگەدەكتىك بالالارعا قالاي راسىمدەلەدى؟
بالالاردىڭ اتا-انالارى دا ەمحاناعا حابارلاسۋى كەرەك. ەگەر اناتوميالىق اقاۋ بولماسا, دياگنوز قويىلعان ساتتەن باستاپ ءتورت اي ءوتۋى ءتيىس.
بالالار 16 جاسقا تولعانعا دەيىن 6 ايدان 1, 2, 5 جاس ارالىعىنداعى مۇگەدەك بالالار دەپ تانىلادى.
16 جاستان 18 جاسقا دەيىن مۇگەدەك بالاعا 18 جاسقا تولعانعا دەيىن – 6 اي, 1 جىل مەرزىمگە مۇگەدەكتىك توبى تاعايىندالادى.
18 جاستان اسقان ادامدار – 6 اي, ءبىر جىل, ەكى جىل, قايتا تەكسەرۋدەن وتپەيدى (شەكتەۋسىز).
مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ مەرزىمى:
مۇگەدەكتىكتى انىقتاۋ تۋرالى ساراپتامالىق قورىتىندىلار جاسالادى:
1. ناۋقاس تەكسەرۋدەن وتكەن كەزدەگى ەمدەۋ كۇنى;
2. ءوتىنىش بەرىلگەن كۇننەن باستاپ ون جۇمىس كۇنى ىشىندە ءماس ءادىسناماسى مەن باقىلاۋ بولىمىنە كەڭەس بەرۋ ءۇشىن جولدانعان جاعدايدا.
قوسىمشا قىزمەتتەر
مۇگەدەكتەردىڭ وڭالتۋ شارالارىن وتكىزۋدەگى قاجەتتىلىكتەرىنە بايلانىستى ءماس ساراپشىلارى وڭالتۋ شارالارىنىڭ ناقتى كولەمىن, تۇرلەرىن جانە مەرزىمدەرىن انىقتايتىن وڭالتۋدىڭ جەكە باعدارلاماسىن (وجب) ازىرلەيدى. وجب-نىڭ الەۋمەتتىك جانە كاسىبي بولىكتەرى مەديتسينالىق كورسەتكىشتەر مەن قارسى كورسەتىلىمدەر نەگىزىندە جاسالادى.
1. ەلەكتروندىق-تسيفرلىق قولتاڭبانى الۋ ءۇشىن حقو-عا جۇگىنۋ;
2. وڭالتۋ وبەكتىلەرى مەن قىزمەتتەرىن ۇسىنۋعا ءوتىنىش جازۋ.
مەديتسينالىق تەكسەرۋدىڭ تولىق كولەمىن ادامداردى ءماس-قا ۋاقىتىلى جىبەرگەن مەديتسينالىق ۇيىمنىڭ توراعاسى قامتاماسىز ەتەدى. دارىگەرلىك كەڭەس بەرۋ ۇيىمى ادامدى ءماس-قا جاتقىزۋدان باس تارتۋى مۇمكىن, قىزمەتكەردى باسقا جۇمىسقا اۋىستىرۋ ءۇشىن ناۋقاستىڭ دەنساۋلىق جاعدايى تۋرالى قورىتىندى بەرەدى. ەگەر ادام جۇمىس ىستەي المايتىن جاعدايدا بولسا, دارىگەرلەر مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ ءۇشىن ونى مەديتسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاماعا جىبەرەدى.
جادىرا مۇراتبەكوۆا
