مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ء(مامس) جۇيەسى بويىنشا قازاقستاندىقتاردىڭ الەۋمەتتىك مارتەبەسىنە, تۇرعىلىقتى جەرىنە جانە تابىستارىنا قاراماستان جوعارى ساپالى مەديتسينالىق كومەك الىپ, بەلگىلەنگەن تىزبە بويىنشا تەگىن ءدارى-دارمەككە قول جەتكىزۋىنە كەپىلدىك بەرەدى. زاڭ بويىنشا, جۇيەنى قارجىلاندىرۋ كوزدەرىنە جۇمىس بەرۋشىلەردەن, جۇمىسشىلار مەن قىزمەتشىلەردەن تۇسەتىن اۋدارىمدار, جارنالار جاتادى. قوردىڭ جالعىز قۇرىلتايشىسى مەن اكتسيونەرى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى. رەسپۋبليكامىزدىڭ بارلىق وبلىس ورتالىقتارىندا جانە ءىرى قالالارىندا قوردىڭ فيليالدارى جۇمىس ىستەيدى. وسى رەتتە الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى نۇر-سۇلتان قالاسى بويىنشا فيليالىنىڭ ديرەكتورى نۇرلىبەك قابدىقاپاروۆپەن جولىعىپ, جاڭا جۇيەنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە قانىققان ەدىك.
– ءبىرشاما ۋاقىتتان بەرى ايتىلىپ كەلە جاتسا دا, مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋدىڭ جاقسىلىعىنان گورى اي سايىن قالتامىزدان شىعاتىن قاراجات ويلاندىرا باستادى؟ وراسان زور قارجى قايدا جۇمسالادى؟
– زەرتتەۋلەرگە قاراعاندا, قازاقستاندىقتار تاپقان تابىسىنىڭ 40 پايىزعا جۋىعىن دەنساۋلىعى ءۇشىن جۇمسايدى ەكەن. ستاتسيونارلاردا ەمدەلۋ, ءدارى-دارمەك الىپ, اقىلى دارىگەرلەرگە كورىنۋ دە وسى قارجىنىڭ ىشىندە. ەسەپتەي كەلگەندە, ءاربىر ازامات ءۇشىن ورتاق قورعا قاراجات جيناقتاپ, قاجەت كەزىندە جوعارى مامانداندىرىلعان قىمبات مەديتسينالىق ەمدى دە سونىڭ ەسەبىنەن تەگىن الۋعا جالعىز مۇمكىندىك – وسى جۇيە بولىپ تابىلادى.
ال الەۋمەتتىك جاعىنان كەلسەك, 15 ساناتتاعى ازاماتتار ءۇشىن جارنا تولەۋدى مەملەكەت موينىنا الىپ وتىر. اتاپ ايتقاندا, بالالار, جۇمىسسىز رەتىندە رەسمي تىركەلگەندەر, جۇمىس ىستەمەيتىن جۇكتى ايەلدەر مەن ءۇش جاسقا دەيىن بالا تاربيەسىمەن ۇيدە وتىرعان ايەلدەر, مۇگەدەك بالاسىنىڭ كۇتىمىمەن اينالىساتىندار, زەينەتكەرلەر, مۇگەدەكتەر, تاعى باسقا الەۋمەتتىك جاعىنان وسال توپتاردىڭ وكىلدەرى بار. بۇلار مەملەكەت تاراپىنان ساقتاندىرىلادى.
– جىلداپ ەمحانا بەتىن كورمەيتىندەر جوق ەمەس. ولاردان نەگە قاراجات تالاپ ەتىلەدى؟ جينالعان قارجىسىن جەكە ادامنىڭ باسقا ماقساتقا جۇمساۋىنا بولا ما؟
– بارشا قازاقستاندىقتارعا مىندەتتى دەپ زاڭمەن بەكىتىلگەننەن كەيىن, بۇل سۇراقتىڭ قانشالىقتى ورىنسىز ەكەنىن ءوزىڭىز دە تۇسىنەرسىز. مەديتسينالىق كومەككە جۇگىنبەسەڭىز دە, جينالعان سالىمدار سوماسىن تالاپ ەتىپ, باسقا ماقساتقا الۋعا بولمايدى. جيناقتالعان قاراجات ۇلتتىق بانكتە ساقتالادى. مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى ورتاق بولىپ تابىلادى جانە قاتىسۋشىلاردىڭ دەربەستەندىرىلگەن ەسەبىن جانە اۋرۋدىڭ قاتەرى كەلگەندە جۇيەنىڭ قاتىسۋشىلارى اراسىندا قاراجاتتى قايتا ءبولۋدى قاراستىرادى. ايتالىق, سىزگە ميلليونداعان سومانى تالاپ ەتەتىن ەم قاجەت بولعان جاعدايدا, جيناقتاعان جارناڭىز جەتكىلىكسىز بولسا دا, سىزگە كورسەتىلگەن مەديتسينالىق كومەك اقىسى قور ەسەبىنەن تولەنەدى. ياعني, ءبىر سوزبەن ايتقاندا, «مۇمكىندىگىڭىزگە قاراي جارنا تولەپ, قاجەتىڭىزگە قاراي ەم الاسىز».
– جۇمىس بەرۋشى ماسق -عا مەن ءۇشىن سالىم تولەپ جاتقانىن قالاي تەكسەرۋگە بولادى؟
– حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى – «ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت» مەملەكەتتىك كورپوراتسياسى ارقىلى قاداعالاۋعا بولادى.
زاڭناماعا سايكەس جۇمىس بەرۋشى ەسەپتى ايدان كەيىنگى ايدىڭ 15-ءشى كۇنىنەن كەشىكتىرمەي اي سايىن اۋدارىمدار مەن جارنالار تولەنەتىن جۇمىسشىلارىنا ەسەپتەلگەن جانە اۋدارىلعان سالىمدار مەن جارنالار تۋرالى مالىمەتتى ۇسىنۋعا مىندەتتى.
– جۇيەنىڭ تاعى ءبىر تۇسى وقىرماندارعا تۇسىنىكتى ەمەس سياقتى. مىسالى, جەكە كلينيكالارعا كورىنىپ بارعاندا ناۋقاسقا قاجەتى جوق قوسىمشا تالداۋ جاساپ, باسقا دا مەديتسينالىق قىزمەتتەر ۇسىنىپ, مەديتسينالىق قىزمەت اقىسىنا قوردان قوماقتى قارجى ءتۇسىرىپ, ارتىق اقشا الۋعا مۇددەلى بولعان جاعداي ورىن الماي ما؟ ونداي جاعداي بولسا, قالاي شەشىلەدى؟
– كورسەتىلەتىن ءاربىر قىزمەت ارناۋلى حاتتاما, ەمدەۋ ستاندارتتارى بويىنشا مەديتسينالىق ۇيىم مەن قوردىڭ اراسىندا ارنايى كەلىسىمشارتتار ارقىلى جاسالادى. ونىڭ تالاپتارى بۇرمالانعان جاعدايدا مونيتورينگ جۇرگىزىلىپ, تەكسەرىلىپ تۇرادى. قارجىنى باقىلاۋ بارىنشا كۇشەيتىلەدى. قوردىڭ سايتىنداعى «حالىقتىق باقىلاۋ» ارقىلى شاعىمدانىپ, نە ۇسىنىس جاساۋ ارقىلى دا ونىڭ قىزمەتىن باقىلاۋعا اركىم اتسالىسا الادى.
– سوندا دا مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا جالاقىمىزدان قارجى اۋدارىپ وتىرىپ, باس اۋىرىپ, تۇماۋراتقاندا ءدارىنى نەگە ساتىپ الۋعا ءتيىسپىز؟ ماسەلەنىڭ وسى جاعى شەشىلە مە؟ كوپ ەلدەردە قىزمەتكەرلەر ساقتاندىرۋ قاراجاتىن تاپسىرعاننان كەيىن ءدارى الۋعا ارناۋلى ەمدەۋ كارتوچكاسى بەرىلەدى ەكەن. بۇل تاجىريبە ەنگىزىلسە جاقسى بولار ەدى.
– مەملەكەت قازىرگى كەزدە حالىققا ۇسىنىلاتىن تەگىن دارىلىك زاتتاردىڭ ءتىزىمىن انىقتادى. الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ پاكەتى شەڭبەرىندە وسى تىزبە ساقتالىپ قانا قويمايدى, سونداي-اق ونىڭ بىرقاتار پوزيتسيالارى كەڭەيتىلەدى جانە جاقسارتىلادى. ال ۋچاسكەلىك دارىگەردىڭ نۇسقاۋىنسىز ءوز بەتىڭىزبەن ءدارى ساتىپ الىپ, ءوز بەتىڭىزبەن ەمدەلەمىن دەسەڭىز, دارىلەردى ساتىپ الاسىز.
– مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە جەكە يەلىكتەگى مەديتسينالىق مەكەمەلەر دە قاتىسادى. بۇل ونداعى كورسەتىلەتىن قىزمەتتىڭ باعاسىن كۇرت ءوسىرىپ جىبەرۋى مۇمكىن بە؟
– مەملەكەتتىك بولسىن, جەكە يەلىكتەگى بولسىن, مەديتسينا ۇيىمدارىنا تالاپ بىردەي. الدىمەن حالىققا قولجەتىمدى بولۋعا ءتيىس. قاي-قايسىسى بولسىن قىزمەتتىڭ اقىسىن كورسەتىلگەن ستاندارتتان ارتىق سۇراي المايدى. ءار اۋرۋدى ەمدەۋ بويىنشا بەلگىلەنگەن ارنايى تاريف بار. جۇيە, كەرىسىنشە, مەديتسينالىق ۇيىمداردىڭ جۇمىسىن جاڭاشا باسقارۋعا, جۇمىسىن جولعا قويىپ, جاقسى مامانداردى باۋلىپ, ورتاق سەكتوردا بىلىكتىلىگىمەن ەرەكشەلەنۋگە ۇمتىلادى. وسىدان 6-7 جىل بۇرىن 12 جەكەمەنشىك ەمدەۋ مەكەمەسى بولدى, بۇگىنگى كۇندە ولاردىڭ سانى 72-گە ءوستى. سوندىقتان مەديتسينالىق مەكەمەلەر اراسىندا باسەكەلەستىك پايدا بولىپ, ولار وزدەرىنىڭ قىزمەتىن قانداي باعىتتا جاقسارتۋ كەرەك ەكەنىن انىقتاي باستايدى. وسىلايشا جۇيەدەگى وزگەرىستەر دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا جاڭا سەرپىن بەرەدى دەپ كۇتىلۋدە.
