وسى وقۋ جىلىنان باستاپ ەلىمىزدەگى ماڭدايالدى وقۋ ورنى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە اقىلى ءبولىم قوسىلدى. ءبىر اكادەميالىق وقۋ جىلى 18375 اقش دوللارىن قۇرايدى. جاڭالىق جاڭساق پىكىرلەردىڭ قالىپتاسۋىنا سەبەپ بولعانى ءسوزسىز. ءبىرى وقۋ ورداسىندا تەك قالتالىلار وقي الادى دەسە, ەكىنشىلەرى تىپتەن تۇلەكتەردىڭ ءبىلىمىن جوققا شىعارىپ ۇلگەردى. نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىن «سۋ تەگىن» بىتىرگەن تۇلەكتەر ونداعى وقۋدىڭ قىر-سىرىمەن ءبولىستى.
جارتى تاۋلىك وقۋمەن وتەدى
ءبىرىنشى كەيىپكەرىمىز كاميلا روللان ۋنيۆەرسيتەتتە ساياساتتانۋ عىلىمىن تەرەڭىرەك مەڭگەردى. «نەلىكتەن نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى؟» دەگەن ساۋالعا بىلاي دەپ جاۋاپ بەردى: «وقۋ ورداسى جايلى ءالى اشىلماي جاتقان كەزدە ەستىدىم. «بولاشاق» ستيپەندياسى باكالاۆريات دارەجەسى ءۇشىن جابىلىپ, ونىڭ ورنىنا استانا تورىندە جاڭا ۋنيۆەرسيتەت ورىن تەبەدى دەپ ايتىپ جاتتى. جاڭالىقتاردان وقۋ باعدارلاماسى تەك اعىلشىن تىلىندە, ال پروفەسسورلار قۇرامى شەتەلدەن بولاتىنىن ءبىلدىم. بىردەن دايارلىققا كىرىستىم».
– العاشىندا ماماندىعىم بويىنشا جۇمىس ىستەيمىن نەمەسە شەتەلدە وقۋدى جالعاستىرامىن دەپ ويلادىم. الايدا مەن ءۇشىن كۇتپەگەن جايت بولدى. 2012 جىلدان باستاپ الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىلاردان شىققان بالالاردى وقىتۋ جوباسىن قولعا الدىم. ستۋدەنتتەر ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا بالالاردى تەگىن وقىتادى. ماتەريالدىق جاعىنان مۇقتاج وقۋشىلاردىڭ ۇلگەرىمى تومەن بولاتىندىعى جايلى عالىمداردىڭ كوپتەگەن زەرتتەۋلەرى بار. ءبىزدىڭ جوبا وسى ماسەلەنى شەشۋگە ارنالعان. نۋ سايتىندا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ بويىنشا ماگيستراتۋرا باعدارلاماسىن كورىپ, باق سىناپ كوردىم. ناعىز جانىما جاقىن ماماندىقپەن ەندى قاۋىشتىم. اقش-تا ءبىلىم الىپ, حالىقارالىق كونفەرەنتسيالارعا دا قاتىسىپ تۇرامىن. الايدا ءوز ەلىمدە قالىپ, بالالاردىڭ ءبىلىم الۋىن قولجەتىمدى ەتۋ مەنىڭ دە ەنشىمدە ەكەنىن ءتۇسىندىم. وسى جىلى ءبىزدىڭ جوسپاردا ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم اشۋ بار. ءارى قاراي دوكتورانتۋراعا ءتۇسۋ ويدا. ءوز باسىم وقۋعا كۇنىنە 6-10 ساعات جۇمسايمىن, كەيدە كوبىرەك. لەكتسيالار كۇنىنە 6 ساعات بولسا, ءۇي جۇمىسىن ورىنداۋعا 4-12 ساعات كەتەدى.
ءۇي جۇمىسى زەرتتەۋگە قۇرىلادى
كەلەسى تۇلەك – ەردەن سەرىكباەۆ. ول ۋنيۆەرسيتەتتەن العاشقى 447 ستۋدەنتتىڭ ءبىرى بولىپ تۇلەپ ۇشتى. «مەن مەكتەپتى بىتىرەتىن جىلى (2010 جىلى) نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى ءالى جوق ەدى. بىردە «استانا قالاسىنىڭ يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالار ۋنيۆەرسيتەتى» اشىلدى دەپ ەستىدىك. بۇل ۋنيۆەرسيتەتتىڭ باسىندا ەلباسىنىڭ اتىندا بولاتىنىنان حابارسىز ەدىك. ءبىلىم ورداسىنا ءتۇسۋ تالاپتارىن كورگەننەن كەيىن, بىلەك سىبانا دايىندالا باستادىم» دەپ اعىنان جارىلدى ول.
ءيا, راسىمەن, سول جىلى ۋنيۆەرسيتەتكە ءتۇسۋ ءۇشىن 5000-عا جۋىق تۇلەك نيەت ءبىلدىردى. ءبىر گرانتتان ون ادام ۇمىتكەر بولدى.
– العاشىندا «Foundation» باعدارلاماسى بويىنشا فيزيكا-ماتەماتيكا باعىتىندا ءبىر جىل وقىپ, سودان كەيىن ينجەنەرلىك مەكتەپكە «حيميالىق ينجەنەر» ماماندىعى بويىنشا قابىلداندىم. ۋنيۆەرسيتەتىمىزدەگى وقۋ ءۇردىسى وتە كەرەمەت. كرەديتتىك جۇيە ءار ستۋدەنتكە ءوزى قالاعان كۋرستى تاڭداپ, ساباق كەستەسىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ساباقتاردىڭ ساپاسى پروفەسسورعا بايلانىستى ەدى: جاقسى پروفەسسور بولسا, ساباعى قىزىق ءارى مازمۇندى وتەتىن. كەيبىر ساباقتارعا قاتىسۋ مىندەتتى ەمەس, ادەتتە, ونداي كەزدە از ستۋدەنت وتىراتىن ەدى. ءۇي جۇمىسى رەتىندە كوبىنەسە زەرتتەۋ جۇمىستارى بەرىلەتىن. ساباق كوبىنەسە تاڭعى توعىزدان كەشكى بەسكە دەيىن جالعاساتىن. ۋنيۆەرسيتەتتە وقۋ قيىن ەمەس, وڭاي دەۋگە دە كەلمەس. دەمالىس كۇندەرىمدى كىتاپحانادا وتكىزىپ, تەر توككەن كەزدەرىم بولدى. الايدا وقۋدان تىس شۇعىلداناتىن ىستەردى تاستامايتىن ەدىم. «iNUnison» ۆوكالدى-ينسترۋمەنتالدى انسامبلىندە داۋىلپازشى بولدىم.
ءدال قازىرگى ۋاقىتتا ورال قالاسى دارىندى بالالارعا ارنالعان مەكتەپ-ليتسەي-ينتەرناتىندا فيزيكا ءپانىنىڭ مۇعالىمىمىن. بۇل مەنىڭ ۋاقىتشا جۇمىسىم ەمەس, بۇيىرتسا, ەڭبەك جولىمدى وسى جولدا جالعاستىرعىم كەلەدى. بۇل تاڭداۋىما ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ قازاق ءتىلى كافەدراسىنىڭ باسشىسى, ۇستازىم, ەكىنشى انام – گۇلتاس سايىنقىزى سەبەپكەر بولدى. ۇستازىمنىڭ ونەگەگە تولى لەكتسيالارى حالقىما ايانباي ەڭبەك ەتۋگە ۇيرەتتى. ال ۇستاز بولۋدان ارتىق ماماندىق جوق مەن ءۇشىن. ۋنيۆەرسيتەتتە كورىپ-بىلگەنىمنىڭ بارلىعى ءوز ءىسىمدى ساپالى اتقارۋعا كومەگىن تيگىزىپ جاتىر, – دەپ ءوز ءسوزىن ءتۇيدى ەردەن.
جيەندىك جاساعاندار ۋنيۆەرسيتەتتەن قۋىلادى
– مەكتەپتە وقىپ جۇرگەن كەزدە ۋنيۆەرسيتەت جايلى ءارتۇرلى اڭگىمەلەر ەستيتىنمىن. انىعى – نۋ حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي جوعارى ءبىلىم بەرەتىن وقۋ ورداسى. 2010 جىلدان بەرى تولىقتاي بيۋدجەتتەن قارجىلاندىرىلدى, ەندى گرانتتارمەن قوسا, اقىلى وقۋعا دا مۇمكىندىك تۋدى, – دەپ اڭگىمەسىن باستادى ارعىن نۇرتازين.
– مەن اعىلشىن, ماتەماتيكا جانە فيزيكا پاندەرى بويىنشا ەمتيحان تاپسىردىم. ۇبت-عا دايىندىقتىڭ ارقاسىندا بارلىعىنان سۇرىنبەي ءوتتىم. تەحنولوگيا جانە عىلىم مەكتەبىنىڭ ماتەماتيكا ماماندىعىنا قابىلداندىم. وقۋشى كەزىمنەن ماتەماتيكانى قاتتى جاقسى كوردىم, سول سەبەپتى تاڭداۋدا قيىندىق تۋىنداعان جوق.
ۋنيۆەرسيتەتىمىز – ستۋدەنتتىك ءومىردىڭ قىز-قىز قايناعان ورداسى. بىتپەيتىن ەمتيحاندار, قىسقا مەرزىمدە تاپسىرۋعا ءتيىستى ءۇي تاپسىرماسى, ۇيقىسىز وتكەن تۇندەر, ءتۇرلى-ءتۇرلى شارالار, قىزىقتى جوبالار – مۇنىڭ بارلىعى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى ستۋدەنتىنىڭ ومىرىندە كەزدەسەدى. بارىنە ۇلگەرۋ مۇمكىن ەمەس, دەگەنمەن ءار ستۋدەنت وقۋدى ءبىرىنشى كەزەككە قوياتىن.
بۇگىندە «ۇلكەن تورتتىك» (اعىلشىنشا BigFour) اۋديتورلىق كومپانيانىڭ بىرىندە سالىق جانە كەڭەس بەرۋ دەپارتامەنتىندە جۇمىس ىستەيمىن. ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا ءجۇرىپ, ەڭبەك نارىعىندا قاجەتتى داعدىلاردى بويىما ءسىڭىردىم. الەم ەلدەرىمەن تەرەزەسى تەڭ نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ العاشقى تۇلەگى بولعانىما ماقتانامىن.
2015-2016 جىلدارى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىن 1068 ستۋدەنت ءتامامدادى. ولاردىڭ ىشىندە 2015 جىلى 447 تۇلەك بىتىرسە, بيىل 621 ستۋدەنت وقۋ ءبىتىردى.
2015 جىلعى تۇلەكتەردىڭ 40 پايىزى اقش, ۇلىبريتانيا جانە قازاقستاندى قوسا العاندا, كوپتەگەن باسقا دا ەلدەردىڭ ستەنفورد ۋنيۆەرسيتەتى, ماسساچۋسەتس تەحنولوگيالىق ينستيتۋتى, لوندون يمپەريالىق كوللەدجى, لوندون ۋنيۆەرسيتەتتىك كوللەدجى, پەنسيلۆانيا ۋنيۆەرسيتەتى سياقتى الەمنىڭ جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتەردە ءوز وقۋلارىن جالعاستىرۋدا.
2015 جىلعى تۇلەكتەردىڭ 47 پايىزى كونسالتينگ, ءبىلىم بەرۋ, مۇناي جانە گاز سالاسىندا, مەملەكەتتىك سەكتور جانە ۇلتتىق كومپانيالاردا ەڭبەك ەتۋدە.
لەكتسيالاردى كوپتەپ قالدىرساڭ – ءبىر جىلدىق وقۋىڭ ەسەپكە الىنبايدى. ءۇي جۇمىسى مەن باقىلاۋ جۇمىسىن ءوزىڭ ورىنداماي, پلاگيات بولىپ تانىلسا, ءبىر جىلدىق وقۋ تۇرماق, ۋنيۆەرسيتەتتەن دە شىعۋىڭ ىقتيمال. قاسىڭداعى دوسىڭنان كوشىرسەڭ دە سول جاعداي. سول سەبەپتەن, پارا بەرەم دەپ اۋرەلەنبەسەڭ بولادى. تومەن بالل العان ستۋدەنت ستيپەنديادان قاعىلادى. ۇلگەرىمىڭ جوعارى بولسا, شاكىرتاقىنى كوتەرەدى. ايتا كەتەرلىگى, شاكىرتاقى مولشەرى قازاقستاننىڭ بارلىق ستۋدەنتتەرىنىكىمەن بىردەي.
«ەگەر بۇل جۇيە سىزگە تىم قاتال بولىپ كورىنسە, ادال ەڭبەككە دايىن بولماعانىڭىز. بارلىعى قوعامدا ءدال وسىلاي جۇمىس ىستەۋ كەرەك. ەگەر بۇگىن كوشىرۋ – ادەتتەگى ءىس بولسا, ەرتەڭ پارا بەرۋ دە وڭاي» دەيدى كاميلا.
گۇلدانا تالعاتقىزى
