سوڭعى جىلدارى اجىراسۋ ۇدەرىسى بويىنشا رەسپۋبليكالىق ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر كوڭىل جۇباتپايدى. سونىڭ سالدارىنان تۋىندايتىن داۋلار دا از ەمەس.
وكىنىشكە قاراي, كوپ جاعدايدا ەرلى-زايىپتىلار اجىراسۋدى بارلىق ماسەلەنىڭ تۇبەگەيلى شەشىمى دەپ قابىلدايدى. بۇل بالانىڭ پسيحيكاسىنا اۋىر سوققى بولىپ تيەتىنىن ەسكەرە بەرمەيدى. وسىعان وراي كەيىنگى كەزدە نەكە-وتباسى قاتىناسىنان تۋىندايتىن داۋلاردى «ءبىر تەرەزە» قاعيداتىمەن شەشۋگە باعىتتالعان «وتباسىلىق سوت» جاڭا جوباسى ەنگىزىلدى. ول 2021 جىلدىڭ 11 قازانىنان باستاپ كامەلەتتىك جاسقا تولماعانداردىڭ ىستەرى جونىندەگى مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتىندا جۇمىس ىستەي باستادى. جوباعا الماتى جانە سارىارقا اۋداندىق سوتتارى دا قاتىسادى. مۇنداعى ماقسات – «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا نەكە-وتباسى قاتىناستارى سالدارىنان تۋىندايتىن داۋلاردىڭ بارلىعىن ءبىر جەردە ماماندانعان سۋديالاردىڭ, پسيحولوگ, ادۆوكات پەن مەدياتوردىڭ قاتىسۋىمەن قاراۋ.
وتباسىلىق سوت – ازاماتتاردى وتباسىن ساقتاپ قالۋعا, داۋلاردى بالالاردى مورالدىق كۇيزەلىسكە ۇشىراتپاي شەشۋگە شاقىراتىن قاناتقاقتى جوبا.
سۋديالار جوبا اياسىندا وتباسى-تۇرمىستىق قارىم-قاتىناس سالاسىنداعى داۋلاردى شەشۋدە حالىققا تاجىريبەلىك تۇرعىدان كومەك كورسەتەدى. ياعني سۋديالار بالانىڭ تۇرعىلىقتى جەرىن, جەكە تۇراتىن اتا-انانىڭ بالامەن كەزدەسۋ ءتارتىبىن انىقتاۋ, بالالاردى كۇتىپ-باعۋ بويىنشا اليمەنت مولشەرى مەن ءتارتىبىن انىقتاۋ, مۇلىكتى ءبولۋ سياقتى داۋلاردى قوسا قارايدى جانە ولاردى بەيبىت كەلىسىمگە كەلۋ ارقىلى رەتتەۋ جولدارىن داۋلاسۋشى تاراپتارعا تۇسىندىرەدى. بۇل رەتتە سۋديا داۋدى ءمان-جايى بويىنشا شەشىپ قانا قويماي, وتباسىنى ساقتاپ قالۋ, ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ورتاق مامىلەگە كەلىپ, ولاردىڭ تاتۋلاسۋىنا شارا قولدانادى. ال ورتاق مۇلىكپەن بايلانىستى داۋلاردى قاراۋدا تاراپتارمەن اڭگىمەلەسۋ مەدياتوردىڭ قاتىسۋىمەن جۇرگىزىلەدى.
ءىستى قاراۋعا دايىنداۋ بارىسىندا سۋديا كامەلەتكە تولماعان بالالارى بار ەرلى-زايىپتىلارمەن پسيحولوگتىڭ قاتىسۋى ارقىلى اڭگىمەلەسۋ جۇرگىزەدى. بۇل باعىت ءوز كەزەگىندە وتباسىن ساقتاپ قالۋعا مۇمكىن ەمەس جاعداي ورىن العان كۇننىڭ وزىندە بالالاردىڭ جۇيكەسىنە, پسيحيكالىق دامۋىنا كەرى اسەرىن كەلتىرمەيتىن ءتيىمدى شەشىم قابىلداۋعا, بالالاردى ورتاق تاربيەلەۋگە مۇمكىندىك تۋعىزادى.
جوبا جۇمىس جاساعان 2021 جىلعى 2,5 ايدىڭ ىشىندە الماتى جانە سارىارقا اۋداندىق سوتتارىندا نەكە-وتباسى قارىم-قاتىناستارىنان تۋىندايتىن داۋلاردىڭ باسىم كوپشىلىگى تاتۋلاسۋمەن رەتتەلدى.
وسى كەزەڭدە 1353 تالاپ قويۋ كەلىپ تۇسكەن, ونىڭ 784-ءى قارالىپ, اياقتالعان. دەيتۇرعانمەن اياقتالعان 496 ءىس بويىنشا تاراپتار مەدياتيۆتىك كەلىسىمكە كەلۋ ارقىلى تاتۋلاسقان, ياعني 496 ەرلى-زايىپتى داۋلى ماسەلەدەن باس تارتتى. بۇل – داۋلاردىڭ سوتقا جەتپەي رەتتەلۋى, قاناتقاقتى جوبا تيىمدىلىگىنىڭ ءبىر كورىنىسى.
بيىل ەكى ايدا اتالمىش جوبا اياسىندا 430 ءىستىڭ 181-ءى بويىنشا (42 پايىز) تاراپتار بەيبىت كەلىسىمگە كەلدى. ودان بولەك, بالالاردىڭ تۇرعىلىقتى جەرىن انىقتاۋ ماسەلەسى بويىنشا 16 جانە ورتاق مۇلىكتى بولىسكە سالۋ داۋى بويىنشا 14 مەدياتيۆتىك كەلىسىم ەرلى-زايىپتىلارمەن بەكىتىلگەن. دەمەك, جوبانىڭ ارقاسىندا تاعى 30 داۋ سوتقا جەتپەي شەشىلدى.
بۇل كورسەتكىشتەر ساناۋلى ۋاقىتتا بەس جۇزدەن اسا وتباسىنىڭ نەكە قاتىناستارىنان تۋىنداعان داۋلاردى مورالدىق كۇيزەلىسسىز, بىتىمگە كەلۋ ارقىلى رەتتەگەنىن ايقىنداپ وتىر.
قوعام يگىلىگى مەن وتباسىلىق قارىم-قاتىناستاردى قالپىنا كەلتىرۋگە باعىتتالعان «وتباسىلىق سوت» جوباسىنىڭ بۇدان ءارى وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋ مەن وتباسى ينستيتۋتىن دامىتۋ جولىنداعى جۇمىسى ءساتتى بولارى ءسوزسىز.
بوتاگوز بايانوۆا, نۇر-سۇلتان قالاسى سوتىنىڭ ءباسپاسوز
حاتشىسى
