استانانىڭ شەت ايماقتارى جۇيەلى دامىپ كەلەدى. ەلوردا ماڭىنداعى ەلدى مەكەن تۇرعىندارىنىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسۋ ءۇشىن ءبىز اۋەجايعا بارار جولدا ورنالاسقان پريگورودنىي تۇرعىن الابىنا ات باسىن بۇردىق. الدىمەن ەسىل اۋدانى اكىمدىگىنىڭ باس ينسپەكتورى ناريمان ورمانباەۆپەن حابارلاسىپ, وسى اۋداننىڭ ينفراقۇرىلىمىمەن جاقىنىراق تانىستىق.
– پريگورودنىي تۇرعىن الابىندا شامامەن 15000 ادام تۇرادى. مۇندا 18 كوپقاباتتى عيمارات, ونىڭ ىشىندە ەكى جاتاقحانا بار. سونداي-اق الاپتا №24 ءبىر ورتا مەكتەپ جانە «شيپاگەر» ەمحاناسى بار. ازاماتتاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن پوليتسيا پۋنكتىندە قىزمەت اتقاراتىن ماماندار قامتاماسىز ەتەدى, ال ەلدى مەكەندەگى «اسپان» سپورت كەشەنى تۇرعىنداردىڭ دەنە شىنىقتىرىپ, سپورتپەن شۇعىلدانۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. وندا بالالارعا ارنالعان ۇيىرمەلەر جۇمىس ىستەيدى. 2024 جىلعا دەيىن قالا ماڭىنداعى سكۆەردىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋ جوسپارلانىپ وتىر, – دەدى باس ينسپەكتور.
ءبىز جولعا شىققان كۇنى اۋا رايى قارايلاستى. كۇن جارقىراپ, كۇزدىڭ سامال جەلى ەسىپ تۇر. تەمىرجول ۆوكزالىنان اۋەجايعا دەيىن جۇرەتىن ەڭ تانىمال ەلوردالىق №10 اۆتوبۋسقا وتىرىپ, دىتتەگەن جەرىمە جول تارتتىم.
ەلورداداعى ەسكى ەلدى مەكەن
جىلى ايالدامانى كورىپ قۋانىپ كەتتىم. قالا سىرتىنداعى ەلدى مەكەندە سۋىق جانە جەلدى كۇندەرى تۇرعىندارعا قورعان بولاتىن مۇنداي ايالداما بار دەسە سەنبەس ەدىم. ايالدامادا ەگدە جاستاعى كىسى وتىر ەكەن. اڭگىمەگە تارتتىم. جەرگىلىكتى تۇرعىن تاتيانا پوددۋبنايا ءوزىنىڭ تىكەلەي اتسالىسۋىمەن اكىمدىككە بىرنەشە رەت بارىپ, جىلى ايالدامانىڭ كەرەك ەكەنىن قايتا-قايتا تالاپ ەتۋدىڭ ناتيجەسىندە وسىنداي پاۆيلونعا قول جەتكىزگەنىن ايتتى. وسىدان 52 جىل بۇرىن رەسەيدەن تسەلينوگراد قالاسىنا كوشىپ كەلگەن ول باسقا دا ەستەلىكتەرىمەن ءبولىستى.
ارناساي كوشەسىمەن ءجۇرىپ كەلەمىز. تاتيانا الەكساندروۆنا اۋىل تاريحىنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالعان №125 جانە №113 ۇيلەر تۋرالى اڭگىمەلەدى. سول كەزدە قوناق ۇيلەر جانە جاتاقحانالار بولماعاندىقتان, بۇل عيماراتتاردا ۇشقىشتار ۋچيليششەسىنىڭ, اۆياتسيالىق-تەحنيكالىق مەكتەپتەر مەن ديسپەتچەرلىك قىزمەتتەردىڭ ستۋدەنتتەرى پاتەر جالداپ تۇردى. 1960 جىلدارى تۇرعىن الاپتىڭ ورتالىعىنان مونشا سالىنعانىن, جاقىن جەردە كلۋب بولعانىن, وندا جاستار دەمالىس كۇندەرى كوڭىلدى كەشتەر وتكىزەتىنىن جانە سول كەزدە ەلدى مەكەندە بالتىق, ۋكراينا جانە رەسەيدەن كەلگەن ادامداردىڭ كوپ بولعانىن اتاپ ءوتتى.
– قازىرگى پريگورودنىي تۇرعىن الابىنىڭ ەسكى اتاۋى – اۆياقالاشىق. ول كەزدەرى مۇندا اكىمشىلىك عيماراتتار بولعان جوق, بىراق قازاندىق قوندىرعىسى مەن سورعى ستانتسياسى جۇمىس ىستەدى. سورعى ستانتسياسى سۋدى رەزەرۆۋارلارعا ايداپ, ۇيلەرگە سۋ سول ارقىلى كەلەتىن. ەسكى مۇنارا ابدەن توزدى, ول كەزىندە اۋىلدى عانا ەمەس, كۇللى اۋەجايدى قامتاماسىز ەتەتىن, – دەدى تاتيانا پوددۋبنايا.
وداق ىدىراعاننان كەيىن جەرگىلىكتى تۇرعىندار بۇل جەردەن اقىرىنداپ باسقا جاققا قونىس اۋدارا باستادى. الايدا تاتيانا الەكساندروۆنانىڭ ايتۋىنشا, ولار وزدەرىن استانانىڭ ءبىر بولشەگىمىز دەپ سەزىنەدى. ەلورداعا اپاراتىن جول وسى شاعىن اۋىلدان باستالاتىنىن اركەز ماقتان تۇتادى.
– ءسىز شەتكى ايماق تۋرالى ماقالا دايىنداپ جاتىرمىز دەدىڭىز, بىلەسىز بە, ءبىز ءوزىمىزدى شەتتە تۇرامىز دەپ ەسەپتەمەيمىز. ويتكەنى بۇل جەر ءبىر كەزدەرى قالانىڭ اۋە قاقپاسى بولدى, – دەدى جەرگىلىكتى تۇرعىن.
تاتيانا الەكساندروۆنانىڭ اۋلاسىنا جاقىنداعاندا, ەسكى ۇستەل مەن ورىندىققا, اينالاسىنداعى قايىڭ, ەمەن, سيرەن سەكىلدى بۇتالارعا كوزىم ءتۇستى. بۇلاردىڭ ءبارىن ول سوناۋ جىلدارى, جاستاۋ كەزىندە ءوز قولىمەن وتىرعىزعانىن, سودان بەرى ولاردى جاس بالاشا كۇتىپ-باپتاپ كەلە جاتقانىن جەتكىزدى. قانشاما ەڭبەك دەسەڭىزشى!
قازاندىقتار تۋرالى ەستەلىكتەر
– مىنە, بۇرىنعى قازاندىق. بۇعان دەيىن ول بۇكىل اۋىلعا جىلۋ بەرەتىن, ول كەزدە كۇيە دە, شاڭ دا بولمايتىن. سەنەسىز بە, ول كەزدە قىستا قار اپپاق بولۋشى ەدى. ال قازىر شە؟ گاراجداردىڭ ارتىندا ورنالاسقان جاڭا قازاندىقتا ءسۇزۋ جۇيەسى جوق پا, بىلمەيمىن, ايتەۋىر جەلدى كۇندەرى شاڭ مەن كۇيەدەن كوز اشپايمىز. بار ءۇمىت – گازداندىرۋدا. ۇيىمىزگە گاز قوسىلسا, بۇل قيىندىقتان قۇتىلامىز دەپ ۇمىتتەنىپ وتىرمىز. بۇل رەتتە اۋدان اكىمىنىڭ قامقورلىعىن اتاپ وتكىم كەلەدى. سوڭعى كەزدە تۇرعىن الاپ كوشەلەرى مەن ساياجاي جولدارىنا تاس توسەلدى. اكىمىمىز جەرگىلىكتى جۇرتشىلىقپەن ءجيى كەزدەسەدى, تۇيتكىلدى ماسەلەلەردى شەشۋ جولىندا بىرلەسىپ جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز, – دەدى تاتيانا پوددۋبنايا.
مەكتەپ اۆتوبۋسىمەن قاتىنايدى
بايىرعى تۇرعىندارمەن سويلەسىپ بولعاننان كەيىن مەن اۋىل ورتالىعىنداعى №24 ورتا مەكتەپكە باردىم. اۋلالارى اباتتاندىرىلىپ, اينالاسى كوگالداندىرىلعان عيماراتتىڭ قاسىندا ساباقتان شىعىپ, ءۇيىنە قايتقان ءبىر توپ وقۋشىنى كەزدەستىردىم. ءبىر قۋانارلىعى, پريگورودنىيدا فۋتبول, باسكەتبول, ۆولەيبول ويناۋعا لايىقتالعان سپورت الاڭدارى كوپ ەكەن. تۇرعىن الاپتاعى «ابزال», «سەزىم», «ەلنۇر», «ەردي», «اراي», «اقەركە» ساياجايلارىندا تۇراتىن وقۋشىلاردى مەكتەپ اۆتوبۋسى تاسىمالدايدى.
سارى ءتۇستى اۆتوبۋستىڭ جۇرگىزۋشىسى ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىگىنەن كوشىپ كەلگەنىن, بۇل جەردە ءتورت جىلدان بەرى تۇرىپ جاتقانىن ايتىپ, ءوزىن نازىمبەك ىسقاقوۆ دەپ تانىستىردى.
– بۇل جەر قالا سياقتى. بىزگە جەتىسپەيتىن جالعىز نارسە بار, ول – قوعامدىق مونشا. ۇلكەن ساۋدا ورتالىعى بولسا ارتىق بولماس ەدى. بۇرىن بىزدەگى جولدار كەدىر-بۇدىر بولاتىن, وتكەن جىلى اكىمدىكتىڭ ارالاسۋىمەن ءبىراز كوشەنىڭ جوندەلگەنى تۇرعىنداردى قۋانتتى. ءوزىم بالالاردى تاسىمالدايتىن اۆتوبۋستىڭ جۇرگىزۋشىسى بولعاندىقتان, جولداردىڭ تەگىس بولعانى مەن ءۇشىن اسا ماڭىزدى. ءتورت كوشەنىڭ بالالارىن تاسىمالداۋعا ارنالعان ءۇش اۆتوبۋس بولعان. بيىل وقۋشىلار سانى ارتتى, تيىسىنشە, اۆتوبۋستىڭ سانى دا ءوسىپ, جەتەۋ بولدى. جاقىندا تاعى بىرەۋى جۇمىسقا كىرىسەدى. سوندىقتان ەكى اۋىسىمدا جۇمىس ىستەيمىز. ءبىز ءار وقۋشىنى ۇيىنە دەيىن جەتكىزەمىز. وتكەن جىلى ءبىراز قيىندىقتى باستان كەشىردىك. مەكتەپتىڭ جانىندا كولىكتىڭ كوپ بولۋىنا بايلانىستى اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىلەرىنە ءبىرشاما قولايسىزدىق تۋىندادى. اكىمدىكتىڭ كۇشىمەن بيىل بۇل ماسەلە شەشىلىپ, شاعىن تۇراق ورناتىلدى, وسىلايشا جاعداي ءبىرشاما جاقسارىپ كەلەدى, – دەدى جۇرگىزۋشى.
ۇلكەن بازار كەرەك-اق
جولدا جەرگىلىكتى جۇرتشىلىق ءجيى باس سۇعاتىن شاعىن ازىق-تۇلىك دۇكەنىنە سوقتىم. تاۋارلاردىڭ اراسىندا كۇندەلىكتى تۇرمىسقا قاجەتتى زاتتاردىڭ ءبارى تۇر. ساتۋشىلار بىزبەن سويلەسۋگە ۇيالدى ما, سۇراقتارىمىزدى جاۋاپسىز قالدىرعان سوڭ, ساتىپ الۋشى قاليما بەلودەروۆانى سوزگە تارتتىم. تۇرعىن الاپتا 52 جىلدان بەرى ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان ول ءبىراز جايتتى باياندادى.
– ماعان قاشاندا قالا ماڭىنداعى ۇيلەر ۇنايتىن, مۇندا ىڭعايلى ءارى جايلى. بۇرىن تەك ءتورت ءۇي جانە ءبىر بالاباقشا اۋەجايعا قارايتىن. جاس ماماندار دا وسىندا جىبەرىلەتىن. قازىر بالاباقشالاردا ورىن تاپشىلىعىنا بايلانىستى ءبىراز قيىندىق بار. مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردى قالا ورتالىعىنا تاسۋعا تۋرا كەلەدى. مەكتەپتە بالالار شامادان تىس كوپ, ءبىر سىنىپتا 30 بالا وقيدى. مەديتسينالىق قىزمەتتەرگە كەلەتىن بولساق, جاقىن جەردە «شيپاگەر» ەمحاناسى بار, بىراق وندا جالعىز تەراپەۆت جۇمىس ىستەيدى, وتىراتىن بولمەسى تىم كىشكەنتاي. زەينەتكەرلەر ارنايى مامانداردان كەڭەس الۋ ءۇشىن تۇران داڭعىلىنداعى مەديتسينا مەكەمەسىنە جولداما الادى. ول جەرگە تىكەلەي قاتىنايتىن اۆتوبۋس بارماعاندىقتان, ەكىنشى كولىككە وتىرۋعا تۋرا كەلەدى. نەگىزى, بىزگە ءبىر اۋرۋحانا نەمەسە امبۋلاتوريا قاجەت. قالا ورتالىعىنا سابىلماس ءۇشىن ۇلكەن ساۋدا ورتالىعى دا ارتىق ەتپەيدى. وكىنىشكە قاراي, تۇرعىن الاپتا سەرۋەندەۋگە ارنالعان ورىندار دا جوق, – دەدى قاليما اپا.
تۇرعىندار ءبىر-ءبىرىن جازباي تانيدى
كوشەدە كەزدەسكەن كىسىلەر ءبىر-بىرىمەن جىلى امانداسىپ, حال سۇراسىپ جاتتى. ءبىر-ءبىرىن بۇرىننان تانيتىندارى كوڭىلىمە قۋانىش ۇيالاتتى.
تۇرعىن الاپ جولدارى تەگىستەلگەنمەن, مۇندا ءالى كۇنگە دەيىن ۆەلوسيپەد جولدارى جوق ەكەن. Astana IT University 1-كۋرس ستۋدەنتى ايىمگۇل قالا ماڭىنداعى ايماقتا تۇراتىنىنا ءدان ريزا. قۇرداستارىمەن بوس ۋاقىتتى قالاي وتكىزەتىنىن سۇرادىم.
– جازدا ءبىز دوستارىمىزبەن بىرگە مەشىتكە بارىپ, جاياۋ سەرۋەندەۋدى جاقسى كورەمىز. كەيدە جاقىن «مەگا» ساۋدا ورتالىعىنا بارامىز. قىستا قيىنداۋ, ارينە. ماسەلەن, مينيسترلىكتەر ۇيىنە دەيىن ءبىر ساعات ۋاقىت كەتەدى, – دەدى ول.
ەسىل اۋدانى اكىمدىگىنىڭ باس ينسپەكتورى ناريمان ورمانباەۆ اتاپ وتكەندەي, بيىل تۇرعىنداردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا №51 اۆتوبۋس باعىتىنا وزگەرىس ەنگىزىلىپ, ول «اسپان» سپورت كەشەنىنە دەيىن ۇزاردى. قوعامدىق كولىك قىزمەتى جاقسارىپ كەلەدى.
شەتكى ايماق تۇرعىندارىمەن تىلدەسۋدەن ۇققانىم: ولار ءوزىن تولىققاندى ەلوردالىقپىز دەپ ەسەپتەيدى. باستى ارتىقشىلىعى – بۇل جەردە جايلى ءارى قالاداعىداي قىزۋ قاربالاس جوق. تەك الداعى ۋاقىتتا جاسىل جەلەك, سكۆەر جانە زاماناۋي اباتتاندىرىلعان اۋلا كوبەيسە, نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى.
گۇلبارشىن وكەشقىزى,
الينا يمامباەۆا
