قابىكەن زاكاريانوۆ, «ادىلەت» تۇتىنۋشىلار قۇقىعىن قورعاۋ قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى: استانالىقتار ءۇشىن بارلىق جاعدايلار جاسالۋدا

«ادىلەت» تۇتىنۋشىلار قۇقىعىن قورعاۋ قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى ق.  زاكاريانوۆ الداعى  قاراشا ايىندا برازيليانىڭ ريو-دە-جانەيرو قالاسىندا وتەتىن تۇتىنۋشىلاردىڭ بۇكىلالەمدىك كونگرەسسىنە شاقىرتۋ الدى. بۇل – قابىكەن قاجىبايۇلى باسقاراتىن ۇيىمنىڭ ەلوردالىقتاردىڭ مۇددەلەرىن قورعاۋ ىسىندە ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتكەنىنىڭ بەلگىسىندەي كورىندى بىزگە. قوعامدىق بىرلەستىك توراعاسىمەن سۇحباتىمىز دا سول توڭىرەكتە ءوربىدى.        

– ەلىمىزدىڭ باس قۇجاتىندا مەملەكەتتىڭ ەڭ قىمبات قازىناسى – ادام جانە ونىڭ ءومىرى, قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى ەكەنى تايعا تاڭباي باسقانداي ەتىپ انىق جازىلعان. ال ءسىز باسقاراتىن ۇيىم ادامداردىڭ ءومىرىن جاقسارتۋدى كوزدەيتىن ىستەرمەن تىكەلەي اينالىسۋدا. وسى تۇرعىدان العاندا وسى كۇندەرگە دەيىن اتقارعان جۇمىستارىڭىزدان حابار بەرسەڭىز.
– ۇيىمىمىزدىڭ قۇرىلعانىنا شيرەك عاسىرعا جۋىقتاپ قالدى. وسى جىلدار ىشىندە ءبىز 100 مىڭنان استام ادامعا كومەك بەردىك. ءبىزدىڭ جاردەمىمىزبەن تۇتىنۋشىلار زاۋىتتان اقاۋلى شىققان تاۋارلاردى, ساقتاۋ مەرزىمى ءوتىپ كەتكەن ازىق-تۇلىكتى العان جەرلەرىنە قايتارا الدى. سونداي-اق, ءبىز ساپاسىز كورسەتىلگەن كوممۋنالدىق قىزمەتتەرگە قايتا ەسەپتەۋ جۇرگىزۋگە قول جەتكىزدىك. سونىڭ ەسەبىنەن استانالىقتار 1 ميلليارد تەڭگەنى ۇنەمدەپ قالدى.
كەيىنگى كەزدە ءبىز جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ ساپاسى, مەكتەپتە بالالاردى تاماقتاندىرۋ ءىسى, حالىققا كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ اياسىن كەڭەيتۋ سىندى قالانىڭ كوپتەگەن تۇرعىندارىن مازالايتىن ماسەلەلەرگە ارالاسا باستادىق. ارنايى مونيتورينگ جۇرگىزىپ, سونىڭ قورىتىندىلارىن قىزمەت كورسەتۋ سالالارىنىڭ وكىلدەرى قاتىسقان كەڭەيتىلگەن وتىرىستا تالقىلادىق. تۇتىنۋشىلار اراسىندا ماڭىزدى ماسەلەلەر جونىندە ساۋالداما وتكىزىپ, دوڭگەلەك ۇستەل ماجىلىستەرىن ۇيىمداستىردىق. وندا ايتىلعان ناقتى ۇسىنىستاردى قالانىڭ اكىمدىگى مەن ءماسليحاتىنا جەتكىزدىك. بۇل ۇسىنىستار استانانىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ جوسپارىنا ەنگىزىلدى.
– بۇل ىستەرىڭىز ناقتى قانداي ناتيجەلەر بەردى؟
– بۇگىندەرى جولاۋشىلاردى تاسىمالداۋ ماسەلەسى نەگىزىنەن شەشىلدى دەپ ايتۋعا بولادى. قالا جولدارىمەن جاڭا زامانعا ساي اۆتوبۋستاردىڭ جۇيتكىگەنىن وزدەرىڭىز دە كورىپ جۇرسىزدەر. سونىڭ ىشىندە فرانتسيادان اكەلىنگەن «IVECO» كومپانياسىنىڭ اۆتوبۋستارىن اتاپ وتەيىن. بۇل جىلدامدىعى جوعارى, جولاۋشىلارعا جايلى اۆتوبۋستار ءبىزدىڭ ەسەپتەۋىمىزشە جىلىنا 6 ميلليوننان استام ادامدى تاسىمالدايدى. بۇعان قوسا بولاشاقتا ايالدامالاردا اۆتوبۋستاردىڭ كەلۋ ۋاقىتىن كورسەتەتىن تابلولار ورناتىلىپ, جولاقىسىن ەلەكتروندى تۇردە تولەۋ جۇيەسى ەنگىزىلمەك. ارنايى فورما كيىنگەن اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىلەرى مەن كوندۋكتورلار دا بۇرىنعىعا قاراعاندا سىپايىراق بولا باستاعانى بايقالادى.
از قامتىلعان وتباسىلاردان شىققان بالالاردى تاماقتاندىرۋعا بيۋدجەتتەن بولىنەتىن قارجى دا ارتتى. ال, باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارى مۇلدە تەگىن تاماقتانا الادى.
جالپى العاندا استانا تۇرعىندارىنىڭ ومىرىنە بارلىق قولايلى جاعدايلار جاسالىپ جاتقانىن اڭعارۋ قيىن ەمەس. بۇگىندەرى ەلوردالىقتاردىڭ ۇيىنە ىستىق جانە سۋىق سۋ ۇزدىكسىز كەلىپ تۇر, قالا حالقىن جىلۋمەن, جارىقپەن قامتاماسىز ەتۋ ءىسى دە جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلعان.

– ءسىزدىڭ سوزىڭىزگى قاراساق, ەلوردالىقتاردىڭ مۇڭ-مۇقتاجى جوق سياقتى كورىنەدى. ولاي بولۋى مۇمكىن ەمەس قوي. ءدال قازىرگى كۇندەردە الدارىڭىزدان قانداي تۇيتكىلدەر شىعىپ تۇر؟ قانداي ماسەلەلەردە ناقتى كەدەرگىلەرگە جولىعۋداسىزدار؟
– وكىنىشكە قاراي, ەلوردا تۇرعىندارىنىڭ مادەنيەتى ءالى ءتيىستى دەڭگەيگە كوتەرىلگەن جوق. باعاندار مەن ايالدامالارعا حابارلاندىرۋلاردى ءىلىپ تاستاپ, كوشە كەلبەتىنە نۇقسان كەلتىرىپ جاتقاندارى ولاردىڭ سانالارىنا كىرەر ەمەس. كەيبىر قالا تۇرعىندارى ۇيلەرىنەن شىعا سالىپ, جاقىن تۇرعان كونتەينەرگە بارۋعا ەرىنىپ, قوقىستى ءۇي جانىنا تاستاي سالادى. ساياباقتاردا جۇرگەنىمىزدە شاشىلىپ جاتقان شولمەكتەردى, تەمەكى تۇقىلدارىن, قاعازدى كورىپ جاتامىز. كەيبىر مەكەمەلەر اۋلالارىن تازارتۋعا سەلقوس قاراپ, كۇل-قوقىس ۇيىلگەنشە قيمىلدامايدى.
ۇيالى تەلەفوندار مەن جيھازدىڭ ساپاسىنا, جالعان تاۋارلارعا شاعىمدانىپ كەلەتىن تۇتىنۋشىلاردىڭ قاراسى ءالى دە مول. جالپى وتكەن جىلى بىزگە 4 مىڭنان استام ارىز-شاعىم كەلىپ ءتۇستى. سولاردىڭ كوبىسى ساۋدا جانە قوعامدىق تاماقتانۋ سالالارىنىڭ جۇمىسىنا قاتىستى بولدى.
– ءوزىڭىز ايتقان وسى جاعىمسىز جايتتارعا كوز جۇما قاراپ وتىرماي, بەلگىلى ءبىر ارەكەتتەردى جاساپ جاتقان بولارسىزدار…
– استانامىز ۇلكەن سىننىڭ الدىندا تۇر. «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسىنە ءارتۇرلى ەلدەن 5 ميلليوننان استام ادام كەلۋى ءتيىس. بۇل تۇرعىدان العاندا قىزمەت كورسەتۋ سالالارىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋىمىز قاجەت. قالا تۇرعىندارىنىڭ مادەنيەتى دە كوتەرىلسە ەكەن دەگەن تىلەگىمىز بار. ارينە, بۇل رەتتە ادامنىڭ ءوز وتباسىنان العان تاربيەسىنە كوپ نارسە بايلانىستى. ونى جەكە ءوزىمىز كوتەرە المايتىن دا شىعارمىز. الايدا, وعان تالپىنىستارىمىز بار. قىزمەت كورسەتۋ سالالارىنىڭ ساپاسىنا بايلانىستى بىرقاتار ىستەردى قولعا الدىق. اكىمدىكتىڭ ءتيىستى قۇرىلىمدارىمەن بىرىگىپ, وزگەلەرگە جاقسى ۇلگى كورسەتەتىن ۇزدىك دۇكەندەردى, بازارلاردى, شاشتارازداردى, مونشالاردى, اۆتوبۋس باعدارلارىن, پيك-تەردى انىقتاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدەمىز. ۇنەمى قىزمەت كورسەتۋ ۇيىمدارىنىڭ باسشىلارىمەن كەزدەسىپ, ولاردىڭ ەسەبىن تىڭداۋدامىز. بولاشاقتا جوعارىدا كورسەتىلگەن قوعامدىق ورىندار مەن پيك-تەر اراسىندا جارىستاردى وتكىزۋدى دە جوسپارلادىق. اتقارىلار ىستەرگە استانانىڭ بارلىعى دەرلىك تۇرعىندارىن جۇمىلدىرساق ەكەن دەيمىز. ءار استانالىق ءوزىنىڭ كۇننەن كۇنگە كوركەيىپ جاتقان قالاسىن جاقسى كورەتىنىنە سەنىمدىمىن. سوندىقتان استانانى ودان ءارى گۇلدەندىرۋگە اتسالىسادى دەپ ويلايمىن. ءبارىمىز ءبىر جۇدىرىقتاي جۇمىلعاندا «ەكسپو-2017» كورمەسىن ءساتتى وتكىزۋگە ۇلكەن مۇمكىندىك تۋدىرامىز. اركىم ءوز قولىنان كەلگەن جۇمىستى ىستەسە, قالا كوركىن بۇزۋعا جول بەرمەسە, اينالاسىن لاستاماسا بۇل ماقساتىمىز ورىندالادى.
– مازمۇندى سۇحباتىڭىزعا راحمەت.

امانعالي قالجانوۆ