ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا استانا قالاسى تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «ءتىل مادەنيەتى: ادەبي, پۋبليتسيستيكالىق جانە رەسمي ستيلدەر» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل ءماجىلىسى ءوتتى.
بۇل وتىرىس – ءتىل مادەنيەتىنىڭ ساقتالۋىن, سويلەۋ جانە جازۋ بارىسىندا قازاق ءتىلىنىڭ ادەبي, پۋبليتسيستيكالىق, رەسمي ستيلدەرىنىڭ دۇرىس قولدانىلۋىن قالىپتاستىرۋ, بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قوعامداعى بەدەلىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتۋدى ماقسات ەتتى. شاراعا قاتىسقان قوعام قايراتكەرلەرى, زيالى قاۋىم وكىلدەرى وسى ماسەلە توڭىرەگىندە وي-پىكىرلەر, ۇسىنىستار مەن سىن-ەسكەرتۋلەر ايتىپ, باياندامالار جاسادى. سونداي-اق, باسپاسوزدەگى ءتىل قولدانۋ ساپاسى جونىندە جاسالعان مونيتورينگ قورىتىندىلارى تالقىلاندى.
دوڭگەلەك ۇستەل باسىنداعى اڭگىمەنى ءجۇرگىزگەن استانا قالاسى تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى ەربول تىلەشوۆ: «بۇگىنگى باسقوسۋىمىز ءتىل مادەنيەتىنە بايلانىستى. قازىر مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋ جونىندە ءجيى ايتىلىپ ءجۇر. بۇل كۇندەرى جوعارى وقۋ ورىندارىندا قازاق توپتارى كوبەيىپ, قازاق تىلىندەگى بالاباقشالار, مەكتەپتەر اشىلدى. ءسويتىپ, ءبىراز شارۋالار اتقارىلۋدا. بىراق, وسى ارادا «ءتىلدىڭ ساپالىق دەڭگەيى قالاي, ءتىل مادەنيەتى قاي دەڭگەيدە, ءبىز مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى دۇرىس قولدانىپ ءجۇرمىز بە؟» دەگەن ماسەلەلەر كۇن تارتىبىنەن تۇسپەگەنى دۇرىس. سول ءۇشىن دە ءسىزدەردىڭ باستارىڭىزدى قوسىپ, بۇگىنگى جيىنىمىزدى وتكىزىپ وتىرمىز» دەپ شارانىڭ ءمان-جايى تۋرالى قىسقاشا توقتالا كەپ, قازاق ءتىلىن مازاق ەتكەن بەينەسيۋجەتتەرگە جينالعانداردىڭ نازار اۋدارۋىن سۇرادى. ەكراننان كۇندىز-ءتۇنى ءتۇسپەيتىن جارنامالارداعى ءتىل بۇزارلىق, تەلەجۋرناليستەردىڭ قالاي بولسا, سولاي سويلەپ, ءتىل مادەنيەتىن ساقتامايتىنى كورسەتىلدى. بۇل بەينەسيۋجەتتەن كەيىن ءسوز العان قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى, جازۋشى, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى الدان سمايىل: «وسى ەكراننان كورىپ وتىرعانداي دۇنيەلەر وتە كوپ. ءتىل مادەنيەتىن تارك ەتكەن مۇنداي ورەسكەلدىكتەردى ءوستىپ تەرىپ-تەرىپ كورسەتكەن دۇرىس تا شىعار, بىراق وسىنىڭ سەبەبى نە ەكەنىن ايقىنداۋ كەرەك. نەگە بۇلاي بوپ جاتىر؟ شىنىن ايتقاندا, بىزدە قازىر قازاق ءتىلدى ورتا جوق. مەنىڭ نەمەرەلەرىم مەكتەپتە وقيدى. مۇعالىمدەرى ج.ايماۋىتوۆ, ب.مايلين, م.اۋەزوۆتىڭ شىعارمالارىن وقىپ كەلۋگە تاپسىرما بەرەدى. سولاردى وقىعاندا ولار تۇك تە تۇسىنبەيدى. ويتكەنى, انا كىسىلەر جازعان ونداي ورتا بۇگىندە جوق, ونداي ۇعىم جوق. ەندى ءبىز ولارعا «قازاق ءتىلىن نەگە دۇرىس ءسويلەمەيسىڭ» دەپ تالاپ قويا الامىز با؟ تىلدىك ورتانى جاساپ بەرە الماي وتىرعان سوڭ تالاپ قويۋعا قاقىمىز بار ما؟» دەپۋتات كەلەشەكتە اتقارىلار شارالار تۋرالى دا كەڭىنەن ءسوز قوزعادى. كەڭەس يۋسۋپ سىندى اۋدارماشىلار, زيالىلار كوتەرگەن, سىناعان ماسەلەلەرگە قايرات ساق باستاعان ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنەن كەلگەن ۇستازدار جاۋاپ بەردى. جينالىس سوڭىندا ءتىل ماسەلەسىنە بايلانىستى ۇسىنىستار تالقىلانىپ, كوپشىلىك پىكىرى قاتتالىپ-شوتتالىپ جاۋاپتى ورگاندارعا جەتكىزىلەتىن بولدى.
ىرىسبەك دابەي
