قالاعا كەلىپ كاسىپ اشاتىندار قاتارى كۇننەن-كۇنگە كوبەيۋدە. ولار كاسىپكەرلىكتىڭ ءتۇرلى سالاسىندا: ءبىرى بۇرىنعى كاسىبىن جانداندىرسا, ءبىرى جاڭا بيزنەس-جوبامەن نارىققا ەنىپ وتىر. «ارەكەتكە – بەرەكەت» دەمەكشى, اركىم ءوز شاما-شارقىنا قاراي ەڭبەك ەتسە, مەملەكەت شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى قولداۋ ماقساتىندا جاڭا بيزنەس-جوباسىن ۇسىنعاندارعا قايتارىمسىز گرانت تاعايىنداپ وتىرعانى – قۋانتارلىق جايت.
1 ملن 380 مىڭ تەڭگەنىڭ قايتارىمسىز گرانتىنا قالاي يەلىك ەتۋگە بولادى, قانداي شارتتارىن ورىنداۋ كەرەك دەگەن ساۋال قالادا كاسىپ اشقىسى كەلگەندەردى قاتتى قىزىقتىرادى. وسىعان بايلانىستى ماماننىڭ كەڭەسىنە قۇلاق تۇرەلىك. – جالپى «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى گرانت بەرۋمەن نەمەسە باسقا دا قارجىلاي قولداۋمەن اينالىسپايدى. بۇل ۇيىم تەك قارجىلاي ەمەس قولداۋ تۇرلەرىن كورسەتەدى. ياعني بيزنەسكە قاتىستى ءتۇرلى كەڭەس بەرەدى, وقىتادى, توقىتادى. پالاتا بيىلدان باستاپ ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ, «مەن كاسىپكەرمىن» جوباسىن جۇزەگە اسىرعالى وتىر. بۇل جوبانىڭ ءوزى ەكى باعىتتان تۇرادى: كاسىپكەرلەردى سالالىق وقىتۋ جانە ايەلدەر كاسىپكەرلىگىن دامىتۋ ورتالىعىن قۇرۋ, – دەيدى «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى كاسىپكە باعىت سالالىق وقىتۋ جوباسىنىڭ جەتەكشىسى نۇعمان جۇلدىزباەۆ.
كاسىپتى قالاي باستايدى؟
ءبىرىنشى باعىت – كاسىپكە باعىت. كاسىپكەرلەردى ءارتۇرلى سالا بويىنشا, مىسالى, مال شارۋاشىلىعى, ەگىن شارۋاشىلىعى, اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ, ءوندىرىس ماقساتىندا تسەحتار, ءارتۇرلى قىزمەت كورسەتۋ بويىنشا سالالىق وقىتۋ قىزمەتى كورسەتىلەدى. ەكىنشى باعىت – ايەلدەر كاسىپكەرلىگىن دامىتۋ ورتالىقتارى. تەك كەڭەس بەرىپ قانا قويماي, تالىمگەرلىك, مىسالى, مەنتورلىق, بيزنەسكە شولۋ. دياگنوستيكاسىمەن بىرگە جاساپ بەرەدى. – كاسىپ اشقىسى كەلەتىن كاسىپكەرگە قاراجات كەرەگى تۇسىنىكتى. ونى بىرەۋلەر گرانت كوزىنەن تاۋىپ جاتادى, ەندى ءبىرى جەڭىلدەتىلگەن كرەديت پەن سۋبسيديا كوزىن تاڭدايدى. قىسقاسى, ەلدە قارجىلىق قولداۋدىڭ ءتۇر-ءتۇرى بار, – دەيدى «اتامەكەن» وكىلى. «كاسىپكەرلىكتى قولداۋ» ۇلتتىق جوباسى اياسىندا ەكى ءتۇرلى گرانتتىڭ ءتۇرى بار. ءبىرىنشىسى – ەڭبەك مينيسترلىگى تاراپىنان بەرىلەتىن 400 اەك. ول – 1 ملن 380 مىڭ تەڭگە. گرانتتىڭ بۇل ءتۇرى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعى ارقىلى بەرىلەدى جانە مۇندا ونلاين تىركەلۋگە دە بولادى. جالپى business.enbek.kz پورتالىندا تىركەلۋ كەرەك. مۇندا نە جۇمىسسىز بولۋىڭىز كەرەك, نە 3 جىلعا دەيىن كاسىپكەر بولۋىڭىز كەرەك جانە الەۋمەتتىك ساناتقا جاتۋىڭىز كەرەك. الەۋمەتتىك وسال توپتارعا قانداستار, مۇگەدەك جاندار نەمەسە مۇگەدەكتىگى بار بالا اسىراۋشىلار, از قامتىلعان وتباسىدان شىققان, يا بولماسا كوپبالالى وتباسىنىڭ مۇشەلەرى جاتادى. وسى ساناتتاعى ازاماتتار skills.enbek (stest.enbek.kz) پورتالىندا «باستاۋ بيزنەس» وقۋىن وقىپ, سەرتيفيكاتىن الۋى قاجەت. استانا قالاسى جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنە سايكەس, گرانت بەرۋ ءتارتىبى مىنا ساناتتاعى ادامدارعا: الەۋمەتتىك كومەك, كوپبالالى جاردەماقى جانە ونىڭ جۇبايى (زايىبى), اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ جاعدايى بويىنشا الەۋمەتتىك جاردەماقى الۋشىلار, قونىس اۋدارۋشىلار, قانداستار, ەڭبەككە قارسى كورسەتىلىمى جوق مۇگەدەكتىگى بار ادامدار, مۇگەدەكتىگى بار بالانى (بالالاردى) تاربيەلەپ وتىرعان ادامدار, حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توبىنا, ونىڭ جۇبايىنا (زايىبىنا) بەرىلەدى. گرانتتار جۇمىسسىز نەمەسە دارا كاسىپكەر رەتىندە گرانت بەرۋگە ءوتىنىش بەرىلگەنگە دەيىن تىركەلگەن, دارا كاسىپكەر رەتىندە مەملەكەتتىك تىركەۋ مەرزىمى ءۇش جىلدان كەم بولعان جاعدايدا حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توبىنا تيەسىلى. ازاماتتاردىڭ جاڭا بيزنەس-يدەيالارىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن بەرىلەتىن قايتارىمسىز گرانت بويىنشا كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ ءوتىنىم بەرۋشىلەر العان تەرىس شەشىمىنىڭ سەبەبىن جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارماسىنىڭ مەكەنجايىنا بارىپ, كەڭسە بولىمىنە ارىز قالدىرۋ ارقىلى 10 جۇمىس كۇنى ىشىندە بىلە الادى. ەكىنشى گرانتتىڭ ءتۇرى – 5 ملن تەڭگەگە دەيىن. بۇل, نەگىزىنەن, جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ كاسىپكەرلىك ءبولىمى ارقىلى بەرىلەدى. مۇندا نەگىزگى شارتتىڭ ءبىرى – كاسىپكەر رەتىندە تىركەلىپ, گرانت مولشەرىنىڭ 20 پايىزىن ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن قوسۋ. وسى ەكى گرانتتىڭ تۇرىنە دە بيزنەس-جوسپار جازىلۋى قاجەت. اتالعان گرانتتاردان دا باسقا تۇرلەرى بار. مىسالى, «تاۋەلسىزدىك ۇرپاقتارى» نەمەسە جاستارعا ارنالعان «Zhas Project». بۇل – الەۋمەتتىك جوبالار مەن بيزنەس-يدەيالاردى قارجىلاندىرۋ ارقىلى, اسىرەسە, اۋىلدىق جەرلەردە تۇراتىن جاستاردى قولداۋعا باعىتتالعان بىرەگەي جوبا. گرانتقا ىلىكپەگەن جاعدايدا, جاستارعا ارنالعان 2,5 پايىز نەسيەنى دە قاراپ كورۋگە بولادى. بيىلدان باستاپ جاستاردىڭ جاسى 35-كە دەيىن كوتەرىلگەنىن ەسكەرسەك, بۇل جوبا دا تالاي جاستىڭ باعىن اشىپ قالارى انىق. Telegram-كانال جەلىسىندە «قارجىلىق ساۋات» كانالى جاڭادان كاسىپ اشقان ىسكەر جاندارعا, جاستارعا, جالپى بيزنەسپەن اينالىسقىسى كەلگەن ادامدارعا كاسىپكەرلىكتىڭ قىر-سىرىن ۇيرەتىپ, زاڭداعى جاڭالىقتارمەن تانىستىرادى, وسى سالاداعى مامانداردىڭ پايدالى كەڭەسىن تۇراقتى بەرىپ ءجۇر.
بيزنەس-جوسپار قۇرعاندا نەنى ەسكەرۋ كەرەك؟
بولاشاق كاسىپكەرلەر كوبىنە قانداي قاتەلىك جىبەرەدى دەگەنگە كەلسەك, قولدا بەلگىلى ءبىر مولشەردە كاپيتال بولماسا, بىردەن بيزنەس تۇرعىزۋ قيىن. العاشقى كاپيتالدى ينۆەستوردان نەمەسە بانك ۇيىمدارىنان الاتىن ويىڭىز بولسا, وعان جۇپ-جۇمىر بيزنەس-جوسپار كەرەك. «اتامەكەن» پالاتاسىنىڭ وكىلى نۇعمان جۇلدىزباەۆ ونداي جوسپاردى اقىسىن تولەپ تە جازدىرۋعا بولادى نەمەسە وسى پالاتانىڭ فيليالدارىنا بارىپ, مەنەدجەرلەردىڭ كومەگىنە دە تەگىن جۇگىنۋگە بولادى دەيدى. ونىڭ سوزىنە سەنسەك, قارجىلىق ساۋاتى بار كەز كەلگەن ادام بيزنەس-جوسپاردى ءوزى دە جاساي الادى. دەگەنمەن بيزنەس-جوسپار قۇراتىن ادامنىڭ ءسال دە بولسا دا قارجىلىق ساۋاتى بولعانى ماڭىزدى. بىلتىر ەلىمىزدە جالپى ىشكى ونىمدەگى شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتىڭ ۇلەسى 7,9 پايىزعا ارتىپ, 34,7 پايىزعا جەتتى. مۇنىڭ ىشىندە استانالىقتاردىڭ دا قوسقان ۇلەسى بار.
«ورتا بيزنەس ەل ەكونوميكاسىن دامىتۋ ىسىندە باستى ءرول اتقارادى. بۇل ماسەلە مەنىڭ جەكە باقىلاۋىمدا بولادى» دەدى مەملەكەت باسشىسى. جاڭادان كاسىپ اشۋعا, بيزنەسپەن اينالىسۋعا ەلوردالىقتاردىڭ ىنتاسى زور بولىپ تۇرعانىن مىنا مالىمەتتەردەن انىق بايقاۋعا بولادى.
استانا قالاسى بويىنشا بيىل 132 ازاماتقا (حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا) قايتارىمسىز گرانت بەرۋ جوسپارلانعان. جاڭا بيزنەس-يدەيالاردى ىسكە اسىرۋعا ارنالعان گرانتتار الۋعا ۇمىتكەرلەردىڭ ءوتىنىشىن قاراۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ قۇرامىنا حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگان, «اتامەكەن» وڭىرلىك كاسىپكەرلەر پالاتاسى, جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار, قوعامدىق بىرلەستىكتەر, عىلىم-ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى وكىلدەرى, بيزنەس, وڭىرلىك بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى وكىلدەرى, سالالىق ساراپشىلار كىرەدى.
بيزنەس-جوبانىڭ بيىلعى 1-لەگىنە 809 ازامات ءوتىنىش ءبىلدىرىپ, 33 جوبا ماقۇلدانسا (جوسپار بويىنشا), 2-لەگىنە 941 ادام ءوتىنىش جازعان, ونىڭ 33 جوباسىنا گرانت بەرىلدى. 11-22 قىركۇيەك ارالىعىندا 3-لەككە ءوتىنىش قابىلدانادى. وندا 66 بيزنەس-جوباعا گرانت بەرۋ كوزدەلگەن.
P.S: سونىمەن, قايتارىمسىز گرانت الۋدى ماقسات ەتكەن ەلوردالىقتار جىلدان-جىلعا كوبەيىپ كەلەدى. جاڭا يدەيالارى بار بيزنەس-جوبالار ءالى دە از. وكىنىشكە قاراي, ازاماتتار تىڭ ىزدەنىسىمەن قۋانتسا, ەلوردا ەكونوميكاسىنا ءسال دە بولسا ءوز ۇلەسىن قوسسا دەيسىڭ, ال بىرىڭعاي ءبىر-بىرىنە ۇقساس جوبالار – شارىقتاي الماي جاتىپ-اق كاسىپتىڭ دوڭگەلەنىپ كەتۋىنە كەدەرگى جاسارى انىق. كاسىپكەرلىكتى كلاستەر بويىنشا, مىسالى, ايماقتىق, سالالىق, تەحنولوگيالىق, وندىرىستىك, تاعى باسقا كلاستەرلەر باعىتىندا دامىتپاسا, اتاۋلى گرانتتىڭ ماقساتتى جۇمسالاتىنىنا كۇمان بار. گرانت يەگەرلەرىنىڭ گرانت قارجىسىن يگەرۋ مەحانيزمىن ءالى دە بولسا جەتىلدىرۋ قاجەت. مەملەكەتتەن بەرىلگەن قولداۋ دۇرىس ماقساتتا جۇمسالسا دەيسىڭ.
