جۋىردا استانا قالالىق قوعامدىق كەڭەسى شاھارداعى قورشاعان ورتانى ساۋىقتىرۋ شارالارىنىڭ 2018-2020 جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپارىن بەكىتتى. جوسپاردى قالالىق تابيعي رەسۋرستار جانە تابيعاتتى پايدالانۋدى رەتتەۋ باسقارماسىمەن بىرگە قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق ۇيىمدارى قاۋىمداستىعى ازىرلەدى. اتالمىش قاۋىمداستىقتىڭ باسقارما ءتورايىمى ايگۇل سولوۆەۆانىڭ ايتۋىنشا, بۇل كۇندە ەلوردا ەكولوگياسىنا قاتىستى تۇيتكىلدەر انىقتالدى. سەگىز بولىمنەن تۇراتىن كەشەندى جوسپار سول تۇيتكىلدەردى شەشۋگە باعىتتالادى.
لاس قالدىقتار ازايادى
الدىمەن ستاتسيونارلىق كوزدەردەن اۋاعا تارالاتىن لاس قالدىقتاردى ازايتۋ ماقساتىندا ءبىرىنشى جانە ەكىنشى جىلۋ-ەلەكتر ورتالىقتارىندا بىرقاتار جۇمىستار قولعا الىنادى. سونىڭ ىشىندە 1-جەو-نىڭ №2 مۇرجاسىن اۋىستىرۋ جوسپارلانۋدا. سونداي-اق, بۇل ورتالىقتىڭ №1 ستانساداعى قازاندىق اگرەگاتىنىڭ بولشەكتەرى, اتاپ ايتساق, كۇلدى ۇستايتىن قوندىرعى ەمۋلگاتورعا اۋىستىرىلىپ, جانۋ قۇرىلعىسى قالپىنا كەلتىرىلەدى. بۇل جاعداي ازوت قىشقىلىن جىلىنا 47 تونناعا, كۇلدىڭ جىلىنا 256 تونناعا تارالۋىن تومەندەتەدى.
2-جەو-نىڭ №6 ستانساداعى قازاندىق اگرەگاتىنىڭ ەمۋلگاتورلارى جوندەلەدى. وسى جۇمىستار بيىل جانە كەلەسى جىلى ىستەلمەك. پرومىشلەننىي تۇرعىن الابىنداعى ءبىر اۆتونومدى قازاندىقتىڭ جىلۋىن تۇتىناتىن حالىق 2020 جىلى ورتالىق جىلۋ جۇيەسىنە قوسىلماق. سوندا دا لاس قالدىقتاردىڭ تارالۋى 207 تونناعا ازايماق.
جالپى تۇرعىن الاپتارداعى جەكە ۇيلەر, عيماراتتار مەن قۇرىلىستار گاز جىلۋىنا كوشىرىلمەك. «جاسىل» ەكونوميكا» تۇجىرىمداماسىنا سايكەس بالامالى, جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن ەنگىزىپ, دامىتۋ كوزدەلۋدە. بۇعان قوسا, تۇرعىن ءۇي قورىندا ەنەرگيانى ۇنەمدەۋ مەن ەنەرگيانىڭ ناتيجەلىگى ارتتىرىلماق.
ۆەلوجولدار جوسپارى
استانادا ۆەلوسيپەد كولىگىن دامىتۋ ارقىلى كولىكتەر اعىنى ازايىپ, قالا ەكولوگياسى جاقسارماق. جالپى ءۇش جىلدىڭ ىشىندە 614,6 شاقىرىمدى قۇرايتىن ۆەلوجولدار سالىنباق. ال 2021-2022 جىلدارى بۇعان تاعى مىڭنان استام شاقىرىم قوسىلماق. جوبا ءتورت كەزەڭدە جۇزەگە اسىرىلادى.
بيىل ۆەلوجولداردىڭ قۇرىلىسى سارىارقا اۋدانىنداعى ەسىل وزەنىنىڭ جاعالاۋىنان باستالىپ, ءارى قاراي ورتالىق ساياباق ارقىلى سول جاعالاۋ مەن قولدانىستاعى «جاسىل بەلدەۋ» اۋماعىنداعى ۆەلوسيپەد جولاقتارىنا دەيىن سوزىلادى. استانانىڭ 20 جىلدىعىنا وراي بىرنەشە ءوڭىر ەلورداعا ۆەلوجولداردى سىيعا تارتۋدى كوزدەپ وتىر.
استانانىڭ باس جوسپارىنىڭ ماماندارى بەرلين, دۋباي, بارسەلونا سىندى الەمنىڭ بىرقاتار قالالارىنىڭ ۆەلوسيپەد ينفراقۇرىلىمىن سارالادى. ولاردىڭ ايتۋىنشا, بۇدان سوڭ كەيبىر ادامدار جىلدىڭ جىلى مەزگىلىندە جەكە كولىك پەن قوعامدىق كولىكتەن باس تارتىپ, ۆەلوسيپەدكە وتىراتىن بولادى. الەمدەگى تاجىريبەگە سايكەس جاياۋ جۇرگىنشىلەر مەن ۆەلوجولداردىڭ ءتۇسى دە ۇسىنىلدى. مىسالى, دۋبايدا ۆەلوجولدار تۇتاس قىزىل تۇسكە بويالسا, ەۋروپانىڭ ءىرى قالالارىندا ولار جاسىل, كوك نەمەس قارا تۇستەن تۇرادى. ۆەلوجولداردىڭ ءتۇسى بويىنشا شەشىم ءالى قابىلدانعان جوق. بىراق قالا اكىمدىگى مامانداردىڭ قوڭىر قىزعىلت تۇسكە بويالعان ۆەلوجولدار ۇزاق ساقتالادى دەگەن پىكىرىن قۇپتاپ وتىر.
ەلەكتر-اۆتوبۋستارمەن ءجۇرۋىمىز مۇمكىن
بولاشاقتا استانادا ەلەكترمەن جۇرەتىن اۆتوبۋستار پايدا بولۋى مۇمكىن. قازىر اۆتوبۋستاردىڭ سانى, ولاردىڭ باعدارى زەرتتەلىپ جاتىر. بۇعان قوسا, ەلەكتروموبيلدەرگە ارنالعان ينفراقۇرىلىم قۇرىلماق. ول ءۇشىن قالادا ەلەكتردى تولتىرۋدىڭ 50 ستانساسى سالىنباق. ارينە, قوعامدىق جانە كوممۋنالدىق كولىكتى بالامالى جانارمايعا كوشىرۋ دە جالعاسادى.
استانانى كوگالداندىرۋ جانە اباتتاندىرۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى تۇجىرىمداماسى ازىرلەنبەك. وندا قازىرگى زامانعى تەحنولوگيالار ەسكەرىلمەك. سونىڭ ىشىنە «جاسىل بەلدەۋدى» دامىتۋ دا كىرەدى.
قالدىقتاردى باسقارۋ جانە قايتا وڭدەۋ جۇمىسى دا جالعاسادى. ول ءۇشىن «KazRecycle Service» جشس-نىڭ يەلىگىندەگى قوقىستى وڭدەۋ كەشەنى جاڭعىرتىلىپ, «جاسىل» تەحنولوگيا جولىمەن قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتار وڭدەلمەك. قاۋىپ توندىرەتىن زاتتار (پايدالانىلعان تەحنيكالىق مايلار, مەديتسينالىق جانە حيميالىق قالدىقتار) بولەك وڭدەلەدى. قۇرىلىس قالدىقتارىن
جيناپ, قايتا وڭدەۋ ءۇشىن ءتيىستى الاڭ سالىنادى. قوقىستى شىعارۋدى باقىلايتىن موبيلدىك قوسىمشا ازىرلەنەدى.
سۋ رەسۋرستارىن رەتتەۋ ماقساتىندا ەسىل, اقبۇلاق, سارىبۇلاق وزەندەرىندە ءتيىستى جۇمىستار جۇرگىزىلەدى. ەكىنشى كارىزدىك تازالاۋ قۇرىلعىسى سالىنادى. كىشى تالدىكول اۋماعىندا جەرۇستى جانە جەراستى سۋلارىن رەتتەۋدىڭ جوباسى دايىندالادى. بۇل سول ايماقتا بولاشاقتا سالىناتىن تۇرعىن ۇيلەردى سۋ باسۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جاسالادى. گيدروقايىرمانىڭ قۇرىلىسى دا باستالادى. ونىڭ جوباسى دايىن.
قورشاعان ورتا جاعدايىن باقىلاۋ ۇزبەي جۇرگىزىلەدى. استانانى 2030 جىلعا دەيىن تومەن كومىرتەكتى دامۋ ستراتەگياسى ازىرلەنەدى. اتالمىش جۇمىستاردىڭ ءبارى رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەت, جەكە ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ جولىمەن, الەۋمەتتىك جەكە ارىپتەستىك نەگىزدە جۇزەگە اسپاق.
امانعالي قالجانوۆ
