ەلوردادا 16 جانە 23 ساۋىردە وتكەن جالپىقالالىق سەنبىلىككە 123 مىڭ ادام قاتىستى. ولاردىڭ اراسىندا ەرىكتىلەر, ستۋدەنتتەر, مەملەكەتتىك ۇيىمدار مەن كاسىپورىن وكىلدەرى بار.
سەنبىلىككە مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ قاتىسىپ, «بىرگە – تازا قازاقستان» رەسپۋبليكالىق ەكولوگيالىق اكتسياسىنىڭ اياسىندا بوتانيكالىق باقتا كوشەت وتىرعىزدى. ءىس-شاراعا پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى مۇرات نۇرتىلەۋ, ەكولوگيا, گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى سەرىكقالي برەكەشەۆ, نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمى التاي كولگىنوۆ, ەكو-ۆولونتەرلەر, سونداي-اق پرەزيدەنتتىك جاستار كادرلىق رەزەرۆىنىڭ مۇشەلەرى قاتىستى.
– سەنبىلىك – كوماندالىق رۋحتى كوتەرەتىن شارا. بۇل ارىپتەستەرمەن بىرگە اينالاعا باسقا كوزقاراسپەن قاراۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مورالدىق تۇرعىدا دەمالىپ, دەنە شىنىقتىرۋمەن اينالىسۋعا بولادى. بايقاعانىم, بۇگىن ادامدار وتە جاقسى كوڭىل-كۇيمەن كەلىپ, جۇمىسقا ىنتامەن كىرىستى, – دەدى قر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى ىشكى اكىمشىلىك دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى تىلەۋبەك بەلگىبەردين.
قالانىڭ كەيبىر ۇجىمدارى مۇنداي سەنبىلىككە جىل سايىن شىعاتىنىن اتاپ ءوتتى. قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ اقپاراتتاندىرۋ جانە اقپاراتتىق رەسۋرستاردى قورعاۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى عاني تىلەۋبەكوۆ 1998 جىلدان باستاپ قالادا 6 مىڭنان استام اعاش وتىرعىزعانىن ايتتى.
– بيىل پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ءداستۇرلى تۇردە سەنبىلىككە شىقتى. ەلوردانى كوگالداندىرۋعا ۇجىممەن 1998 جىلدان بەرى قاتىسىپ كەلەمىز. وسى ۋاقىت ىشىندە ءبىز التى مىڭنان استام اعاش وتىرعىزدىق. قالامىزدى اباتتاندىرۋعا ۇلەس قوسقانىمىزعا قۋانىشتىمىن, – دەدى قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى اقپاراتتاندىرۋ جانە اقپاراتتىق رەسۋرستاردى قورعاۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى عاني تىلەۋبەكوۆ.
بۇدان بولەك, سەنبىلىككە قازاقستانداعى اككرەديتتەلگەن شەتەلدىك ديپلوماتيالىق كورپۋستىڭ وكىلدەرى جانە قر ءسىم قىزمەتكەرلەرى قاتىستى. ولاردىڭ ىشىندە تمد, ەۋروپا جانە تاياۋ شىعىس ەلدەرىنىڭ 40-تان استام ەلشىلەرى بولدى. بوتانيكالىق ساياباقتا سەنبىلىككە قاتىسۋشىلار 50 ءتۇپ كوشەتىن وتىرعىزدى. ەكولوگيالىق اكتسياعا قازاقستان سىرتقى ساياسي ۆەدومستۆوسىنىڭ 160-تان استام قىزمەتكەرى قاتىستى. سەنبىلىك كەزىندە ولار سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى عيماراتىنىڭ اۋماعى مەن ەلوردانىڭ جەلىلىك ساياباعىندا قوقىس جيناپ, 30 كوشەت وتىرعىزدى.
– كوكتەمنىڭ ءيىسى اۋادان سەزىلىپ تۇر. سەنبىلىك تۇرعىنداردىڭ ءومىرىن جاقسارتادى, دەنساۋلىقتارى ءۇشىن دە پايدالى. اعاش ەگۋدىڭ دە وزىندىك پايداسى بار. سول ءۇشىن دە مىنا كوشەتتەردى دەنساۋلىق جانە ءۇمىتتىڭ بەلگىسى دەپ اتاعىم كەلەدى, – دەدى نيدەرلاندى ەلشىسى اندرە كارستەنس.
سەنبىلىككە شىققاندار ەسىل اۋدانى بويىنشا بوتانيكالىق باققا, جەلىلىك ساياباققا, ق.مۇحامەدحانوۆ, تريۋمفالدى اركا جانە اقمەشىت كوشەسىنە 3500 كوشەت وتىرعىزدى.
– سەنبىلىككە ۇجىمىمىزبەن بىرگە شىقتىم. جالپى قالامىزدىڭ تازالىعىنا ءبىز جاۋاپتىمىز. ءاربىر ادام ءوز ءىس-ارەكەتىمەن پايداسىن تيگىزە الادى. سەنبىلىكتە ۇجىمدىق اۋىزبىرشىلىك ارتىپ, پاتريوتتىق سەزىم كۇشەيە تۇسەدى. قالانىڭ تازالىعىنا ءوز ۇلەسىمدى قوسقانىما قۋانىپ تۇرمىن, – دەدى قالا تۇرعىنى ارمان دياسوۆ.
زەينەتكەر ءاليا بايشولاقوۆا دا وزگە تۇرعىندار سەكىلدى ەلوردانى كوركەيتۋگە ءوز ۇلەسىن قوستى.
– قازىر قالامىزداعى بارلىق اۋداندا سەنبىلىك ءوتىپ جاتىر. ۇزاق ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قالامىزدىڭ تازالىعىنىڭ ماڭىزى زور. ال ونىڭ تازا بولۋى تۇرعىندارعا بايلانىستى. سول ءۇشىن دە قالامىزدىڭ تۇرعىندارىن سەنبىلىككە قاتىسۋعا شاقىرامىن, – دەدى زەينەتكەر.
«بىرگە – تازا قازاقستان» جالپىرەسپۋبليكالىق ەكولوگيالىق اكتسياسىنا قر پرەزيدەنتىنىڭ تەلەراديوكەشەنى جانە «Elorda aqparat» ۇجىمدارى قاتىسىپ, ەكسپو اۋدانىندا 200-گە جۋىق اعاش وتىرعىزدى.
باس قالانىڭ اۋماعىن كوگالداندىرۋ جانە سانيتارلىق تازالاۋ جۇمىستارىنا ەلورداداعى الماتى اۋدانىنىڭ تۇرعىندارى بەلسەندى قاتىستى.
«بىرگە تازا قازاقستان» جالپىقالالىق ەكولوگيالىق ايلىعى اياسىندا وتكەن سەنبىلىككە اۋدان بويىنشا 12000 ادام جانە 823 كاسىپورىن قاتىسىپ, اۋماقتى كوگالداندىرۋ جۇمىستارىنا بارلىعى 175 تەحنيكا جۇمىلدىرىلدى. الماتى اۋدانىنداعى ساياباقتار مەن سكۆەرلەردە 270 مىڭ شارشى مەتر اۋماق جينالىپ, قتق پوليگونىنا قوقىس شىعارىلدى.
– بيىل الماتى اۋدانىندا 6 مىڭنان استام اعاش وتىرعىزۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇگىنگى سەنبىلىك بارىسىندا قوشقارباەۆ داڭعىلى, امانجولوۆ كوشەسى, مومىشۇلى داڭعىلى, قازاق دراما تەاترى جانىندا, سونداي-اق جۇرگەنوۆ كوشەسى مەن ورامىشىلىك اۋماقتاردا 2 مىڭنان استام كوشەت ەگىلدى. وسى رەتتە اۋدانىمىزدى اباتتاندىرۋعا قوسقان زور ۇلەسى ءۇشىن سەنبىلىككە قاتىسقانداردىڭ بارلىعىنا العىسىمدى بىلدىرەمىن. ەلوردا – ءبىزدىڭ ورتاق ءۇيىمىز, ال ونى جايلى ءارى ادەمى كۇيىندە ساقتاۋ ءۇشىن تازا ۇستاپ, قورشاعان ورتاعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋىمىز كەرەك, – دەدى الماتى اۋدانىنىڭ اكىمى نۇربول نۇرساعاتوۆ.
بۇل جولى اتالمىش اۋداندا ۇيىمداستىرىلعان يگى شاراعا قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى, قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ, ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ, قالالىق مادەنيەت باسقارماسىنىڭ وكىلدەرىمەن بىرگە ەكوبەلسەندىلەر دە بەلسەنە قاتىستى.
قالانى كوگالداندىرۋ جانە سانيتارلىق تازالاۋ ىسىنە اتسالىسۋ ءۇشىن ەلوردالىق المات ساماتۇلى ازىرەت سۇلتان مەشىتىنىڭ جانىنا تاڭسارىدەن كەلگەنىن جاسىرمادى.
«اينالا تاپ-تازا. كوشەلەر كورىكتەندىرىلىپ, اعاشتار وتىرعىزىلىپ جاتىر. ادامداردىڭ كوڭىل-كۇيى سەكىلدى بۇگىنگى اۋا رايى دا كەرەمەت بولىپ تۇر. كۇن جادىراپ, پەندەلەرىنىڭ تازالىققا ءمان بەرىپ, اينالانى كوگالداندىرىپ جاتقانىنا جاراتقان دا ريزا سەكىلدى, شۋاعىن مولىنان شاشىپ تۇر. جالپى تازالىق بار جەردە بەرەكە قاتار جۇرەدى. ال قوعامنىڭ تازالىعى ءاربىر ادامنىڭ ءوزىنىڭ جەكە تازالىعىنا ءمان بەرۋىنەن باستالادى. سوندىقتان وسىنداي شارالار ءجيى ۇيىمداستىرىلىپ, اينالامىزدى تەك سەنبىلىك كەزىندە عانا ەمەس, كۇندە تازا ۇستاۋعا ۇمتىلايىق. سەبەبى تازالىق – دەنساۋلىق كەپىلى, – دەدى ا.ساماتۇلى.
جالپى ەكولوگيالىق ايلىق اياسىندا الماتى اۋدانىنىڭ اۋماعىندا وسىمەن ەكىنشى رەت جالپىقالالىق سەنبىلىك ءوتتى. الدىڭعى اپتادا بولعان جالپىقالالىق سەنبىلىككە 17 مىڭعا جۋىق ادام قاتىسىپ, جيناۋ جۇمىستارىنا 200-دەن استام تەحنيكا جۇمىلدىرىلسا, قالا اۋماعىن سانيتارلىق تازالاۋعا 492 كاسىپورىن, ۇيىم, مەكەمە ۇجىمدارى شىقتى. سول كۇنى پوليگونعا 1051,08 توننا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتار شىعارىلىپ, كومىلدى. الدا اۋدان بويىنشا ءالى ەكى كوممۋنالدىق سەنبىلىك ۇيىمداستىرىلادى.
بەتتى دايىنداعاندار گۇلبارشىن وكەشقىزى, ايزادا جايىققىزى
