بۇل حابارلاندىرۋ «كەرۋەن» ساۋدا ورتالىعىنداعى بىرنەشە دۇكەندەردىڭ سىرتىندا ءىلۋلى تۇر. «قارالى جۇما» دەگەن قورقىنىشتى تىركەس ءبىر قاراعان ادامدى سەلك ەتكىزەدى. تەك استىنداعى جازۋدى وقىعاندا بارىپ, ونىڭ «Black Friday» تەرمينىنىڭ ءساتسىز اۋدارماسى ەكەنىن ۇعاسىڭ.
«Black Friday» دەگەن كۇندى امەريكالىقتار جىل سايىن قاراشا ايىنىڭ ءتورتىنشى جۇماسىندا تويلايدى. بۇل كەزدە ەلدەگى بارلىق دۇكەندەردە تاۋارلار 90 پايىزعا دەيىن ارزاندايدى ءارى ءدال وسى كۇنى روجدەستۆوعا دايىندىق ناۋقانى باستالادى. تەرميندى 1966 جىلى فيلادەلفيا قالاسىنىڭ پوليتسيا دەپارتامەنتىندەگىلەر ويلاپ تاپقان. ونداعى ماقساتتارى دۇكەندەردەگى جەڭىلدىككە اسىققان جۇرتتىڭ كوشە بويىندا ادام ايتقىسىز كەپتەلىس تۋعىزاتىنىن سيپاتتاۋ ەدى. الايدا ساۋداگەرلەر بۇل تىركەستەگى «black», ياعني «قارا» ءسوزىن جۇرتشىلىق جامان ماعىنادا تۇسىنگەنىن قالامادى. ويتكەنى بۇعان دەيىن مەملەكەتتە «Black Monday» (1929 جىلى اقش ەكونوميكاسى ءۇشىن اسا ماڭىزدى دوۋ دجونس ونەركاسىپتىك يندەكسى 25 پايىزعا تومەندەگەن كۇن), «Black Thrusday» (1929 جىلى ۇلى توقىراۋ باستالعان كۇن) سياقتى نەگاتيۆ ماندەگى اتپەن ەستە قالعان كۇندەر بولدى. ال «Black Friday», كەرىسىنشە, ساتۋشىلاردىڭ دا, ساتىپ الۋشىلاردىڭ دا كوڭىلىن توق قىلماي ما؟! سويتسە, «black» ءسوزى ساۋداگەرلەردىڭ تىلىندە «پليۋستە بولۋ», «پايدا تابۋ» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى ەكەن. دەمەك, بۇل جەردە قايعىعا قاتىستى ەشقانداي دا تۇسپال جوق.
ەندەشە «قارالى جۇما» دەگەن اۋدارمانىڭ مەنتاليتەت جاعىنان دا, لوگيكالىق تۇرعىدان دا قاتە ەكەنىن اڭعارامىز. مۇنداي ولقىلىققا كىنالىنىڭ كىم ەكەنىن بىلمەك ماقساتپەن استانا قالاسى تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسىنا تەلەفون شالدىق. باسقارما وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا, ولار ىشكى جارناماعا جاۋاپ بەرمەيدى, ياعني ساۋدا ورتالىقتارىنىڭ ىشىندە ءىلۋلى تۇرعان جازۋلارعا سول مەكەمەلەردىڭ وزدەرى جاۋاپتى. بۇدان سوڭ «كەرۋەن» ساۋدا, ويىن-ساۋىق ورتالىعىنىڭ اكىمشىلىگىنە حابارلاسقانىمىزدا, ونداعى ماماندار ءار بۋتيكتىڭ اۋدارمانى ەشكىممەن كەلىسپەي, ءوز بەتىنشە جاريالاي بەرۋىنە قۇقىعى بار ەكەنىن ايتتى.
اۋدارمانىڭ دۇرىسىراق نۇسقاسىن تابۋ ماقساتىمەن كەشە Facebook جەلىسىنىڭ قولدانۋشىلارىنا سۇراۋ تاستاعانبىز. ونداعىلار «جۇما جەڭىلدىگى», «جۇماداعى جەڭىلدىك», «جۇمالىق», «تاۋار-تالاپاي», «ۇتىمدى ساۋدا كۇنى», «بەرەكەلى جۇما» دەگەن اۋدارمالاردى ۇسىندى. الداعى ۋاقىتتا وتاندىق ساۋداگەرلەر وسىنداي ويعا قونىمدى تىركەستەردىڭ بار ەكەنىن ەسكەرسە ەكەن دەيمىز.
