قوعام

قوعامدىق ديالوگ – دامۋ مەن وركەندەۋ نەگىزى



قازاقستان حالقىنا ارنالعان جولداۋمەن وقىپ-تانىسقاندا, ەل دامۋىنىڭ جاڭا كەزەڭدەرى مەن وركەندەۋ ورىستەرىنە جەتۋدىڭ مول مۇمكىندىكتەرى بايقالدى. اسىرەسە, ۇلت جوسپارىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ قاجەتتىلىگى باستى نازارعا الىنادى. زامان تالابىنا قاتىستى مەملەكەتتىك مۇددەلەر, قوعامدىق ساياسي ءومىردى جاڭعىرتۋ جايى, ەكونوميكالىق رەفورمالاردىڭ ىسكە اسىرۋدىڭ باستى قاعيداتتارى العا تارتىلادى.

بۇدان باسقا, بيلىك پەن قوعام اراسىنداعى تۇراقتى ديالوگ ورناتۋ, ازاماتتىق قوعامعا قولداۋ كورسەتۋ, ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ مانىنە زور ماڭىز بەرىلەدى. وسى ارقىلى حالىقپەن ءتيىمدى كەرى بايلانىس ورناتۋ, ادامداردىڭ الەۋمەتتىك احۋالىنا, مۇڭ-مۇقتاجىنا نازار اۋدارۋ باستى باسىمدىقتار رەتىندە اتالادى. ەل بىرلىگى مەن ونىڭ ارالۋاندىلىعى, قوعامدىق كەلىسىمدى نىعايتۋ, ميتينگتەر تۋرالى زاڭنامانى جەتىلدىرۋ, ازاماتتىق قوعام قۇرۋ جولىنداعى وكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ بەدەلىنە ءمان بەرىلەدى. قالىڭ جۇرتشىلىق, جاس ۇرپاق تا بۇعان ءۇمىت-سەنىممەن قارايدى. ەل بىرلىگى, تاتۋلىق پەن تۇتاستىق – قوعامدىق كەلىسىمنىڭ قاينار كوزى. ول ءۇشىن قوعامدىق ديالوگ, حالىقپەن كەرى بايلانىس ورناتۋ – ۋاقىت تالابى.
سونداي-اق ەل ومىرىندەگى ماڭىزدى مەرەكەلەر مەن مەرەيتويلارعا ايرىقشا توقتالىپ, ەرەكشە ءمىن بەرىلەدى. اتاپ ايتقاندا, تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى, ءال-ءفارابيدىڭ 1150 جانە اباي قۇنانبايۇلىنىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويلارى, ونى ءوز دەڭگەيىندە, لايىقتى اتاپ وتۋمەن دارىپتەۋگە ەرەكشە ورىن بەرىلەدى. ونىڭ ماڭىزى, ءسوز جوق قازاق تاريحى مەن رۋحانياتىنا قۇرمەت. ءارى وركەنيەتىمىزدىڭ قاينار كوزى – ءبىلىم-عىلىم, اقىل-پاراساتقا اشىلعان كەڭ ءورىس ەكەنى دا انىق جايتتاردىڭ ءبىرى. ۇلت پەن ونىڭ تانىمال تۇلعالارىنا دەگەن قۇرمەت پەن تاعزىم ەكەنى دە تەرەڭ تانىلادى. سونىمەن بىرگە ازاماتتاردىڭ نەگىزگى قۇقىقتارى, اكىمشىلىكتەگى ادىلەت قۇرىلىمى, براكونەرلىك پروبلەماسى, سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەس, قۇقىق قورعاۋ جۇيەسىن رەفورمالاۋ, تابيعي قۇبىلىستار مەن تەحنوگەندىك سيپاتتاعى اپاتتاردان قورعاۋ جايى, ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ, يننوۆاتسيانى دامىتۋ, ورتالىق ازياداعى بەدەلىمىزدى ارتتىرۋ سىندى ستراتەگيالىق مىندەتتەر دە بارىنشا ايقىن ورىن الادى.
قازاقستانداعى تسيفرلىق ەكونوميكا, قالا مەن اۋىلدى دامىتۋ, شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە كەڭ ءورىس اشۋ, جەر رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ, ادىلەتتى سالىق جۇيەسى, ۇلتتىق قوردى ءتيىمدى پايدالانۋ, ەڭبەكاقى تولەۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ, جۇمىس بەرۋشىلەردى ىنتالاندىرۋ ماسەلەلەرى دە بۇگىنگى كۇنى وتكىر قالپىندا قالىپ وتىر. ويتكەنى جەر-جاھانداعى دامۋ باعىتتارى مەن جەتىستىك ناتيجەلەرى, اشىق قوعام قۇرۋ مەن تسيفرلىق جۇيە ءمانى, ونى جۇزەگە اسىرۋدىڭ ءتيىمدى تەتىكتەرى وسىندا جاتار. بۇعان دا ءجىتى ءمان بەرىپ, سەرگەك قاراعان ءجون.
الەۋمەتتىك جاڭعىرۋدىڭ جاڭا كەزەڭدەرىن ايتقاندا بىرنەشە باعىتتارعا ءمان بەرىلەدى. ولاردىڭ قاتارىندا ءبىلىم بەرى ساپاسىن جاقسارتۋ, ماماندار دايارلاۋدىڭ وتاندىق جۇيەسى, جاس ۇرپاققا كاسىبي باعىت-باعدار بەرۋ ساياساتى, ورتا جانە جوعارى ءبىلىمنىڭ ساندىق جانە ساپالىق قىرلارى ايقىندالادى. جاس ۇرپاقتىڭ ءبىلىمى مەن تاربيەسى نەگىزگى نازارعا الىنادى. ەلدىك مۇرات, ءداستۇر مەن تاريح ءمانى دە تيىسىنشە ورىن الادى. مۇعالىمدەر مەن وقىتۋشىلاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنا, ەڭبەكاقىسىنا كوپ كوڭىل بولىنەدى. وتباسى جانە بالا ينستيتۋتىن قولداۋ, بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ, مادەنيەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن ەسكەرۋ, زەينەتاقى جۇيەسى, تۇرعىن ءۇي ساياساتى, ينفروقۇرىلىمدى دامىتۋ, زاڭناما جۇيەسىن زەردەلەۋ مەن ساراپتاۋ ينستيتۋتىن قۇرۋ, قوعامدىق ديالوگتىڭ نەگىزى – تاتۋلىق پەن تۇراقتىلىققا بارىنشا ماڭىز بەرۋ ماسەلەلەرى كەڭىنەن قوزعالادى. اسىلى, اتالعان جايتتاردىڭ ءبارى – ەل دامۋىنا, ۇلتتىق مۇراتقا نەگىزدەلىپ, ونى وركەنيەت دەڭگەيىنە كوتەرۋ باعىتىنا ارنالعانى كوڭىلگە قۋانىش ورناتادى. قىسقاسى, ەل ەرتەڭى مەن كەمەل كەلەشەگىنە قاتىستى ناقتى جۇمىستار, ماڭىزدى ماسەلەلەر, ساپالى وزگەرىستەر ءماندى دە نانىمدى, جۇيەلى جەتكىزىلەدى. بۇدان ءسوز جوق, ەل ەڭسەسى كوتەرىلەدى. ۇلت مۇراتى ايقىندالادى. جاسامپازدىققا جول اشىلادى. جاس ۇرپاق ۇلگى-ونەگە الادى. كوپكە كەرەگى دە وسى.

جاننا تۇرىسبەكوۆا,
ل. گۋميلەۆ اتىنداعى
ەۋرازيا ۇلتتىق
ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ
ماگيسترانتى




تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button