استانادا قالانىڭ ەڭ وزەكتى تاقىرىپتارىن تالقىلايتىن «Astana Expert Club» كلۋبى اشىلدى. ساراپشىلاردىڭ, بيلىك جانە بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى وكىلدەرىنىڭ باسىن قوساتىن پىكىرتالاس الاڭىنىڭ قۇرىلۋىنا «Elorda Aqparat» مەديا-رەسۋرسى مەن «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قالالىق فيليالى مۇرىندىق بولدى. القالى توپتىڭ العاشقى وتىرىسىندا شاھارداعى كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ ماسەلەلەرى كوتەرىلدى.
جول كورسەتكىشتەر ايقىندالادى
ساراپشىلاردىڭ ءبىرىنشى باسقوسۋىنا قالالىق جولاۋشىلار كولىگى باسقارماسىنىڭ باسشىسى بەكمىرزا يگەنبەردينوۆ, «نۇر وتان» پارتياسى قالالىق فيليالى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى باقىت ساپاروۆ جانە «استانا LRT» جشس-ءنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.
جيىندا الدىمەن ءسوز باستاعان باقىت ساپاروۆ «Astana Expert Club» الاڭى ەلوردا اكىمىنىڭ تاپسىرماسىمەن قۇرىلعانىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا, اتالمىش كلۋب تالقىلانعان ماسەلەلەردىڭ بارلىعىن جان-جاقتى تالداپ, سول بويىنشا جۇمىستاردىڭ ىسكە اسىرىلۋىن ۇدايى نازاردا ۇستاۋ ءۇشىن ارنايى باقىلاۋ جۇيەسىن ەنگىزەدى. بۇل الاڭدى قۇرۋ يدەياسى قالاباسىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن استانانىڭ كولىك كەشەنىن دامىتۋعا ارنالعان قوعامدىق تىڭداۋدان كەيىن تۋىنداعان. سول كەزدە ءبىراز ماسەلەلەر قوزعالىپ, ناقتى ۇسىنىستار ايتىلعانىمەن, كوبى اياقسىز قالعان. وسى ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن ساراپشىلار كلۋبى جۇمىسىن باستادى.
كۇن تارتىبىندەگى نەگىزگى تاقىرىپ جونىندە قالالىق جولاۋشىلار كولىگى باسقارماسىنىڭ باسشىسى بەكمىرزا يگەنبەردينوۆ بايانداما جاساپ, اعىمداعى جىلى جۇزەگە اسىرىلاتىن جۇمىستاردان حاباردار ەتتى.
– قوعامدىق كولىكتى دامىتۋ – جولاۋشىلاردى قاۋىپسىز ءارى جايلى تاسىمالداۋدىڭ باسىم باعىتى. بيىل اكىمدىكتىڭ تاپسىرماسىمەن بىرنەشە اۋقىمدى جوبالار قولعا الىنباق. بۇل ەلوردانىڭ قوعامدىق كولىك كەشەنىنە وڭ ىقپالىن تيگىزىپ, ودان ءارى ىلگەرىلەۋگە سەپ بولادى. بۇگىندە اۆتوبۋستاردىڭ كەدەرگىسىز قوزعالىسى ءۇشىن جاسالىپ جاتقان «Bus Lane» جولاقتارىن ەنگىزۋ كەزەڭ-كەزەڭىمەن جالعاسۋدا. مۇنداي جولاقتار 2015 جىلى 6 كوشەدە پايدا بولدى. سونىڭ اسەرىنەن اۆتوبۋستاردىڭ ورتاشا جىلدامدىعى 12-15%-عا ارتتى. 2016 جىلى بەلگىلەنگەن جولاقتار 5 كوشەگە ەنگىزىلدى. ال وسى جىلى «ەكسپو» باستالعانعا دەيىن «Bus Lane» 13 ۋچاسكەگە سىزىلادى. ناتيجەسىندە قوعامدىق كولىكتەردىڭ قوزعالىسى ەكى ەسەلەنىپ, مارشرۋتتاردىڭ اراقاشىقتىعى 10-15 مينۋتتان 5-7 مينۋتقا قىسقارۋى ءتيىس, – دەدى بەكمىرزا يگەنبەردينوۆ.
ەلوردالىق جولاۋشىلار كولىگى باسقارماسىنىڭ باسشىسى ءوز سوزىندە جول كورسەتكىشتەردىڭ انىق ەمەستىگىنە, دۇرىس وقىلمايتىنىنا توقتالىپ, وسى ماسەلەلەردىڭ جونگە كەلتىرىلەتىنىن ايتتى. وسى ماقساتتا بيىل جاڭا اقپاراتتىق-تاقتالى جول كورسەتكىشتەرىن ەنگىزۋ كوزدەلىپ وتىر.
اقپاراتتىق جول كورسەتكىشتەرىنەن اەروپورت, ۆوكزالدار, ەكسپو وتەتىن ايماق, ستاديوندار, سوو جانە باسقا دا بەلگىلى ورىنداردىڭ اتاۋى تايعا تاڭدا باسقانداي ايقىن كورىنەدى. بيىل وسىنداي 152 تاقتا ورناتىلماق. ونىڭ 78-ءى ەكسپو-عا دەيىن, 74-ءى ەكسپو-دان كەيىن ەنگىزەدى.
اۆتوتۇراقتار رەتكە كەلتىرىلەدى
حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ قولداۋىمەن «استانا قالاسىنىڭ اۆتوتۇراق كەڭىستىگىن باسقارۋ» جوباسى ىسكە اسىرىلىپ جاتىر. بۇل باستاما كولىك قۇرالدارىنىڭ اينالىمىن 30-40%-عا, قوعامدىق كولىككە سۇرانىستى 15-20%-عا ارتتىرىپ, جول قوزعالىسىنا تۇسەتىن سالماقتى 20-30%-عا, جول-كولىك اپاتتارىن 70-80%-عا جانە اۆتوتۇراقتارداعى ورىن جەتىسپەۋشىلىكتى 40-50%-عا ازايتادى.
بيىل 10 قاڭتاردان باستاپ ۆوكزال الدىنداعى الاڭدا اقىلى اۆتوتۇراق ىسكە قوسىلدى. جالپى 2017 جىلى 422 ورىنعا شاقتالعان اقىلى اۆتوتۇراقتىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى جۇزەگە اسىرىلماق. وعان قوسا, تاعى ەكى ايماقتا قوسىمشا كولىك تۇراقتارى جاسالادى. ءبىرىنشى ايماق تۇران, سارايشىق, ورىنبور, سىعاناق كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسسا, ەكىنشىسى سارىارقا, بوگەنباي باتىر, رەسپۋبليكا كوشەلەرى مەن جاعالاۋدىڭ توعىسقان تۇسىن قامتيدى. بۇل ورىنداردا ەنگىزىلەتىن تاريف بويىنشا 1 ساعاتقا 100 تەڭگە تولەۋى كەرەك.
اۆتوبۋستار 70 پايىز جاڭارادى
كولىك كەشەنىن جاڭعىرتۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى – اۆتوبۋستاردى جاڭارتۋ. وسى ماقساتتا 2014-2015 جىلدارى «Iveco» ماركالى 358 جاڭا اۆتوبۋس اكەلىندى. ەندى بيىل «ەكسپو» باستالعانشا تاعى 380 اۆتوبۋس جەتكىزىلەدى. وسىلايشا, ەلوردانىڭ قوعامدىق كولىكتەرى 70%-عا جاڭارادى.
بيىل ەلوردادا مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك سەرىكتەستىك شەڭبەرىندە 250-گە جۋىق جىلى ايالدامالار ورناتۋ ويلاستىرۋدا. جوباعا 15-20 مىڭ دوللار قاراجات جۇمسالۋى مۇمكىن.
اتالمىش سالانى جەتىلدىرۋ ءۇشىن قالالىق جولاۋشىلار كولىگىنە جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ قارقىندى جۇرگىزىلىپ جاتىر. ديسپەتچەرلىك باسقارۋ جۇيەسى اۆتوبۋستاردىڭ اراقاشىقتىعىن, ايالدامالارعا توقتاۋىن جانە جۇرگىزۋشىلەردىڭ اۋىسىمىن باقىلاپ, قوعامدىق كولىك جۇمىسىنا ساراپتاما جاسايدى. بۇگىندە 728 اۆتوبۋسقا ورناتىلعان «Flash net» ديسپەتچەرلەۋ باعدارلاماسى ىسكە قوسىلۋدا.
سونداي-اق, استاناداعى 628 اۆتوبۋسقا «Astra Plat» ەلەكتروندى تولەم جۇيەسى ەنگىزىلدى. 60 مىڭنان استام جەڭىلدىكتى كولىك كارتالارى مەن 90 مىڭنان استام مەكتەپ كارتاسى ۇلەستىرىلدى. ەندى وسى جىلدىڭ شىلدە ايىندا قوعامدىق كولىكتەر تۇگەلدەي ەلەكتروندى تولەم جۇيەسىمەن جابدىقتالادى. بۇل جوبا قوعامدىق كولىك سالاسىنداعى كولەڭكەلى ەكونوميكانى جويادى.
مەكتەپ تاسىمالىنا 43 اۆتوبۋس بولىنەدى
بيىل مەكتەپ تاسىمالى جۇيەسىن ەنگىزۋگە ەرەكشە ءمان بەرىلۋدە. بۇنىڭ بالالاردىڭ جول-كولىك اپاتىنا تاپ بولۋىن ازايتۋعا سەپتىگى تيەدى. سونداي-اق, اتا-انالارعا بالالارىن وقۋعا جەكە كولىگىمەن اپارۋدىڭ قاجەتتىلىگى بولمايدى. وسى باعىتتا مەكتەپ تاسىمالىنىڭ جاڭا جەلىسىن قۇرۋ ءۇشىن 43 اۆتوبۋس ساتىپ الۋ كوزدەلىپ وتىر. مۇنداي اۆتوبۋستار ەڭ الدىمەن قاتىناۋى قيىن قالانىڭ شەت ايماقتارىنا بولىنبەك.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى اياسىندا اعىمداعى جىلى قالالىق تاكسي قىزمەتى جۇمىسىن باستايدى. وسى قىزمەت ارقىلى زاڭسىز تاكسيلەردەن ارىلىپ, «Bus Lane» جولاقتارىمەن جولاۋشىلاردى تەز جەتكىزۋگە بولادى. مامىر ايىنا دەيىن 80 تاكسي تۇراعىن ۇيىمداستىرۋ ويلاستىرىلىپ وتىر. سودان سوڭ اقىرىنداپ 256 تۇراققا جەتكىزىلمەك.
كولىك ورتالىعى ىسكە قوسىلادى
استانادا 2014 جىلدان باستاپ كولىك ماماندارىنىڭ بىلىكتىلىك ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى. وسى ورتالىقتا بيىل 2 مىڭعا جۋىق قىزمەتكەردىڭ بىلىگىن ارتتىرۋ جوسپارلانۋدا. سول ءۇشىن كولىك جۇرگىزۋشىلەرىنە, كوندۋكتورلارعا جتەج كەڭەسشىلەرىنە, ديسپەتچەرلەرگە, وپەراتورلارعا جانە كولىكتىك باقىلاۋ قىزمەتىنىڭ ينسپەكتورلارىنا ارنالعان باعدارلاما ازىرلەندى.
سونىمەن قاتار, قالاعا كىرەتىن نەگىزگى جولداردا كولىك ورتالىقتارى جۇيەسىن دامىتۋ جاعى قاراستىرىلىپ جاتىر. كولىك ورتالىقتارىندا جولاۋشىلاردى ءتۇسىرۋ جانە وتىرعىزۋ ايماعى, كۇتۋ زالى, كاسسالىق ايماقتار جانە انا مەن بالا بولمەلەرى بولادى. «ەسكپو» باستالعانعا دەيىن ەكى كولىك ورتالىعى ىسكە قوسىلادى. ءبىرىنشى كەزەڭ پاۆلودار, ەكىنشىسى قاراعاندى باعىتىندا بولماق.
مۇمكىندىگى شەكتەۋلىلەردىڭ مۇددەسى ءۇشىن…
باسقوسۋدا جول قوزعالىسى قاۋىپسىزدىگى قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى ارسەن شاكۋوۆ ءسوز الىپ, «مەكتەپ پەن ۇيگە قاۋىپسىز جەتۋ», «قوعام – كولىك قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن», «جاسىل قوزعالىس. ەكوكولىك» سەكىلدى جوبالاردى ۇسىندى. سونداي-اق, كولىكتىك لوگيستيكا سالاسىنىڭ ساراپشىسى ەرحات ەسقاليەۆ جول سالۋ مەن جوندەۋ جۇمىستارىنداعى تىڭ يدەيالارىن ورتاعا سالدى.
جيىن بارىسىندا قالا تۇرعىنى زيات ابدىكارىموۆ قوعامدىق كولىكتەردە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا بارىنشا قولايلى جاعداي جاساۋ كەرەكتىگىن ايتتى. مىسالى, زاعيپتارعا «Astra bus» قوسىمشاسىن تولىققاندى قولدانا الماي ءجۇر ەكەن. وسىندا مالىمەتتەردىڭ دىبىستالۋىنا ءمان بەرىلۋ كەرەك.
وعان قوسا, بىرنەشە ازامات كەيبىر اۆتوبۋستاردا ايالدامالاردىڭ دۇرىس حابارلانبايتىنىن ايتىپ قىنجىلىس ءبىلدىردى. وسى تۇرعىدا ءار قوعامدىق كولىكتىڭ ىشىندە ايالدامالاردى ەكراننان جازباشا حابارلاۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتىلدى. «استانا LRT» كومپانياسىنىڭ وكىلدەرى جينالعان قاۋىمنىڭ كوتەرگەن سىن ەسكەرتپەلەرىنىڭ بارلىعى نازاردان تىس قالمايتىنىن, الداعى ۋاقىتتا سول بويىنشا جۇمىستار اتقارىلاتىنىن مالىمدەدى.
بيىل جاڭا اقپاراتتىق-تاقتالى جول كورسەتكىشتەرىن ەنگىزۋ كوزدەلىپ وتىر.
اقپاراتتىق جول كورسەتكىشتەرىنەن اەروپورت, ۆوكزالدار, ەكسپو وتەتىن ايماق, ستاديوندار, سوو جانە باسقا دا بەلگىلى ورىنداردىڭ اتاۋى تايعا تاڭدا باسقانداي ايقىن كورىنەدى. بيىل وسىنداي 152 تاقتا ورناتىلماق. ونىڭ 78-ءى ەكسپو-عا دەيىن, 74-ءى ەكسپو-دان كەيىن ەنگىزەدى.
ورىنبەك وتەمۇرات
