قۇربان ايت – ءيىسى مۇسىلمان قاۋىمى ءۇشىن, سونىڭ ىشىندە قازاق حالقى ءۇشىن ايرىقشا قاسيەتتى سانالعان, ەرەكشە قۇرمەت تۇتقان قاستەرلى مەرەكە. ويتكەنى قاسيەتتى قۇربان ايت ەلدىڭ بىرلىگىن كۇشەيتىپ, ءوزارا باۋىرلاستىقتى ارتتىرادى. اسىل دىنىمىزدە دارىپتەلگەن ءدىني ءداستۇر عاسىرلار بويى حالقىمىزدىڭ قانىنا ءسىڭىپ, ۇلى دالا توسىندەگى ۇلىق مەرەكەگە اينالدى.
قۇربان شالۋ – پايعامبارلار اتاسى ءيبراھيمنىڭ (ع.س.) سۇننەتى. الايدا قۇرباندىق ءدəستۇر كەيىنگى مۇسىلمان ۇمبەتكە دە مۇرا بولىپ قالدى. اللا ەلشىسى (س.ع.س.) مəديناعا كەلگەندە قالا تۇرعىندارىنىڭ ويىن-ساۋىق قۇراتىن ەكى كۇنى بولاتىن. قۇربان ايتتان الدىڭعى كۇن – اراپا. بۇل – قاجىلار ارافا جوتاسىندا قۇلشىلىق ەتەتىن كۇن. اراپا كۇنى قاجىلىق ساپارىنا شىقپاعان ەلدەگى مۇسىلماندارعا ورازا تۇتۋ – مۇستاحاب (جاعىمدى) امال.
قاسيەتتى قۇربان ايت مەرەكەسى بيىل قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنا قاراستى بارلىق مەشىتتەردە ساعات 07.00-دە ايت نامازىن وقۋمەن باستالادى. بۇل كۇنى بارلىق مەشىتتەردە ايت نامازىنان بۇرىن يمامدار جاماعاتقا ۇلىق مەرەكەنىڭ سىرى مەن حيكمەتىن تۇسىندىرەدى, ايت نامازىنىڭ وقىلۋ ءتارتىبىن تۇسىندىرەدى. ناماز اياقتالىسىمەن مەشىت اۋلالارىندا كيىز ۇيلەر تىگىلىپ, ءتۇرلى مەرەكەلىك شارالار ۇيىمداستىرىلاتىن بولادى.
وسى ورايدا قمدب نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى «ازىرەت سۇلتان» مەشىتىندە قۇربان ايت مەرەسىنە وراي ايتشىلاپ كەلگەن جاماعاتقا كيىز ۇيلەر تىگىلىپ, قازاقى سالتىمىزعا ساي قارسى الاتىن بولامىز. بۇدان بولەك, ۇلتتىق سپورت ويىندارى بويىنشا ارنايى سايىستار وتكىزىلەدى. مەشىتتىڭ ايەل ۇستازدارى مەن شاكىرتتەرى ۇيىمداستىرعان «قايىرىمدىلىق جارمەڭكەسى» دە بۇل كۇنى قىز-قىز قايناپ, جاماعاتقا ساۋاپتى ساۋدا ۇسىنادى. سونداي-اق نۇر-سۇلتان قالاسى مەشىتتەرىنىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن ايت كۇندەرى «قۇربان ايتتا قۋاندىر!» جوباسى اياسىندا بىرنەشە قايىرىمدىلىق شاراسى (بالالار جانە قارتتار ۇيىنە زيارات, مەشىتكە كەلگەن بۇلدىرشىندەرگە مەرەكەلىك تاتتىلەر تاراتۋ, ءىرى ساۋدا ورتالىقتارىندا قۇربان ايتقا قاتىستى مەرەكەلىك شارالار, ت.ب.) جوسپارلانىپ وتىر.
قۇربان ايت نامازىنان كەيىن ءۇش كۇن ىشىندە جاعدايى كەلگەن مۇسىلمانعا قۇرباندىق شالۋ – مىندەت. اللا تاعالا قاسيەتتى قۇراندا: «راببىڭنىڭ رازىلىعى ءۇشىن ناماز وقى جانە قۇرباندىق شال» («كاۋسار» سۇرەسى, 2-ايات) دەپ بۇيىرعان. وسى ورايدا قۇرباندىق شالۋعا قاتىستى شاريعاتىمىزدىڭ قويار بىرقاتار تالاپتارى بار. ەڭ اۋەلى تاڭداپ الىنعان مالدىڭ ساۋ, ءمىنسىز بولۋى تالاپ ەتىلەدى. بىرىنشىدەن, بۇل پەندەنىڭ جاراتۋشى يەسىنە دەگەن جوعارى دەڭگەيدەگى ادەپتىلىك قارىم-قاتىناسىن كورسەتەدى. قۇرباندىقتىڭ ەتى دە, قانى دا اللا تاعالاعا قاجەت ەمەستىگى, وعان تەك پەندەنىڭ تاقۋالىعى عانا جەتىپ باراتىنى بەلگىلى. وسى ورايدا پەندە قۇرباندىق ءۇشىن ساۋ, ايىپسىز مالدى ىزدەپ تابۋ ارقىلى تاقۋالىققا ارەكەت ەتەدى.
قۇرباندىققا قوي, ەشكى, ءىرى قارا نەمەسە تۇيە شالۋ. مالدىڭ ەركەگى دە, ۇرعاشىسى دا جارايدى. ەتى كوپ, ءدامى جاقسى بولعانى ابزال. قوي مەن ەشكى ءبىر ادامنىڭ اتىنان باۋىزدالادى. ءبىر ادام ەكى قوي باۋىزداسا, ەكەۋى دە قۇرباندىق بولادى جانە ەكى قۇرباندىقتىڭ ساۋابىن الادى. ال تۇيە مەن ءىرى قارانى جەتى ادام بىرىگىپ شالۋعا بولادى.
اقاۋى جوق, ءمىنسىز مالدى قۇرباندىققا شالۋ. كوزى كورمەيتىن, ءبىر كوزى جوق, اقساق, تىم ارىق, تىستەرى جوق, قۇلاعى كەسىلگەن, جەلىنى كەپكەن, قۇيرىعى نەمەسە قۇلاعىنىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىنەن كوبى كەسىلگەن مالدى قۇرباندىققا شالۋ دۇرىس ەمەس. ساتىپ العان قۇرباندىق مالى ايىپتى بولىپ قالسا, ونى ساۋ مالعا اۋىستىرادى. مالدى باۋىزدايتىن كەزدە نە باۋىزداۋ سەبەبىمەن كوزىن شۇقىپ السا نەمەسە سويۋعا اپارا جاتىپ اياعىن سىندىرىپ السا, ونىڭ وقاسى جوق.
بەلگىلى جاسقا جەتكەن مالدى قۇرباندىققا شالۋ. قوي مەن ەشكى ءبىر جاسقا جەتۋ كەرەك. ۇلكەندىگى ءبىر جاسار قويعا ۇقساس التى ايعا تولعان سەمىز ءارى ءىرى قويدى دا قۇرباندىققا شالۋعا رۇقسات ەتىلەدى. ال ءىرى قارا ەكى جاسقا, تۇيە بەس جاسقا تولۋى شارت.
قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ باستاماسىمەن جىلدا ۇيىمداستىرىلىپ كەلە جاتقان «راببىڭ ءۇشىن قۇربان شال!» اكتسياسى جايلى ايرىقشا ايتا كەتكەن ءجون. ەلىمىزدەگى مەشىتتەردىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن اكتسياعا اتسالىسقان جانداردىڭ قۇرباندىقتارى شاريعات تالاپتارىنا ساي ارنايى قاساپحانادا سويىلىپ, قۇرباندىق ەتتەرى مۇقتاج وتباسىلارعا تاراتىلىپ كەلدى. ەلىمىزدەگى پاندەميالىق احۋالعا بايلانىستى بۇل اكتسيا سوڭعى ەكى جىل ىشىندە ونلاين تۇردە وتكىزىلىپ, قۇرباندىق شالۋعا نيەت ەتكەن وتانداستارىمىز قاشىقتىقتان قارجى اۋدارىپ, قۇربان مالىنىڭ قالاي سويىلعاندىعى ۆيدەو ەسەپ تۇرىندە كورسەتىلگەن تەلەفون نومىرىنە جىبەرىلىپ تۇرعان بولاتىن. بيىل دا بۇل ءۇردىس ساقتالادى. سونداي-اق ارنايى بەكىتىلگەن قۇربان شالۋ ورنىنا كەلىپ, وفلاين قاتىسۋىنا دا بولادى.
قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى وسى رەتتە ارنايى qurban2022.kz سايتىن ىسكە قوسىپ وتىر. بۇل سايتتىڭ ءبىر تيىمدىلىگى – قۇرباندىق شالۋعا ونلاين تاپسىرىس بەرۋمەن قاتار, قۇرباندىق ەتىن الۋعا ءوتىنىش بىلدىرگەن مۇقتاج جانداردىڭ دا قۇجاتتارىن تىركەۋگە ارنالعان. سونداي-اق قۇرباندىق شالۋشىعا قۇربان مالىنىڭ سويىلىپ جاتقان ساتىنەن ۆيدەو ەسەپتەردى قاراۋعا بولادى. قازىرگى تاڭدا نۇر-سۇلتان قالاسى بويىنشا قۇربان شالىناتىن 7 ورىن بەكىتىلىپ وتىر.
سونداي-اق قمدب نۇر-سۇلتان قالاسى وكىلدىگى «شانحاي» بازارى جانە «شوپان اتا» بازارى – وسى ەكى ورىندا «راببىڭ ءۇشىن قۇربان شال!» اكتسياسىن وتكىزەتىن بولماق. قۇرباندىق مالى وسى جەردە سويىلىپ, بىردەن مۇزداتقىش كولىكتەرگە تيەلىپ, مۇقتاج وتباسىلارعا جول تارتاتىن بولادى. بۇل ساۋاپتى ىسكە نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن ۆولونتەر جاستار جانە قمدب نۇر-سۇلتان وكىلدىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى مەن ەرىكتى مەشىت جاماعاتى جۇمىلدىرىلادى.
ەربولات ءجۇسىپوۆ,
نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ جانە رەسپۋبليكالىق «ازىرەت سۇلتان» مەشىتىنىڭ باس يمامى
