استانا اكىمىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى سەرگەي حوروشۋن قالالىق ءماسليحاتتىڭ كەزەكتى سەسسياسىندا جاڭادان قۇرىلعان بايقوڭىر اۋدانىنىڭ اكىمى قىزمەتىنە تاعايىنداۋعا ەرلان قاناليموۆتى ۇسىندى. دەپۋتاتتار اتالمىش ۇسىنىستى قولدادى.
بايقوڭىر اۋدانىنىڭ اكىمى ەرلان قاناليموۆ
ەكونوميكالىق جانە زاڭگەرلىك جوعارى ءبىلىمى بار ە.قاناليموۆ ەڭبەك جولىن 2003 جىلى سارىارقا اۋدانى اكىمى اپپاراتىنىڭ ۇيىمداستىرۋ جانە كادرلىق جۇمىس ءبولىمىنىڭ باس مامانى رەتىندە باستاپ, ءبولىم باسشىسى, اتالمىش اۋدان اكىمىنىڭ كەڭەسشىسى, قالا اكىمى اپپاراتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى, داعدارىس ورتالىعىنىڭ باسشىسى قىزمەتتەرىن اتقاردى. بايقوڭىر اۋدانىنىڭ اكىمى قىزمەتىنە تاعايىندالعانعا دەيىن قالالىق ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ باسشىسى بولدى.
«ەرلان ەرمەكۇلى – ۇيىمداستىرۋ-ساراپتامالىق داعدىلارىن مەڭگەرگەن تاجىريبەلى باسشى. يدەولوگيالىق تۇرعىدان ماڭىزدى باسقارمانى باسقارىپ, ءىرى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا تىكەلەي اتسالىستى» دەدى س.حوروشۋن.
قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتى زەينوللا شىبكەنوۆ ە.قاناليموۆتى ول مەملەكەتتىك قىزمەتكە ورنالاسقان كەزىنەن تانيتىنىن, ءارتۇرلى ماسەلە بويىنشا ونىمەن ءجيى ارالاسۋعا تۋرا كەلگەنىن, كانديدات باس ماماننان باسقارما باسشىسىنا دەيىن تەكتەن-تەك وسپەگەنىن, قالانى بەس ساۋساعىنداي بىلەتىن ادام رەتىندە اۋدان اكىمى قىزمەتىنە لايىق ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
ەرلان قاناليموۆ ءوز تاراپىنان قالا باسشىلىعىنا, قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارىنا وعان ارتقان سەنىم ءۇشىن العىسىن ءبىلدىرىپ, ادال ەڭبەگىمەن بۇل سەنىمدى اقتاۋعا تىرىساتىنىن, بايقوڭىر جاڭا اۋدان بولعاننان كەيىن الدا اتقاراتىن قىرۋار جۇمىس كۇتىپ تۇرعانىن, جۇمىلا ءجۇرىپ موينىنا جۇكتەلگەن مىندەتتى ەڭسەرەتىنىن ايتتى.
استانا اكىمى اپپاراتىنىڭ باسشىسى بەرىك جاكەنوۆ قازىرگى تاڭدا قالادا بايقوڭىر اۋدانىن قۇرۋعا قاتىستى زاڭنامالىق جانە قارجىلىق رەتتەۋ شارالارى جۇرگىزىلىپ جاتقانىن, جاڭا اۋدان اتاۋىن, شەكاراسىن, اكىم اپپاراتىنىڭ قۇرامى مەن ونىڭ ەرەجەسىن بەكىتۋ جۇمىستارى اتقارىلعانىن جەتكىزدى. «جاڭا اۋدان قالامىزدىڭ ودان ءارى دامۋىن قامتاماسىز ەتىپ, حالىقتى تولعاندىراتىن كەيبىر ماسەلەلەردى شەشۋگە جاڭا مۇمكىندىكتەر اشادى دەپ كۇتىلۋدە» دەدى ول.
ءبىلىمنىڭ بۇگىنى مەن بولاشاعى
قالالىق ءماسليحاتتىڭ كەزەكتى سەسسياسىندا قارالعان نەگىزگى ماسەلە ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ قازىرگى جاعدايى مەن ونى ءىلگەرىلەتۋگە قاتىستى بولدى. ءبىلىمنىڭ بۇگىنى مەن بولاشاعىمەن ەندى وسى سالاعا دا جاۋاپ بەرەتىن قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ماليكا بەكتۇروۆا تانىستىردى.
«سوڭعى ءتورت جىلدا ءبىلىمنىڭ دامۋىنا باعىتتالعان بيۋدجەت قارجىسى 95 پايىزعا, ياعني ەكى ەسەگە جۋىق ۇلعايدى. بۇل قارجى مەكتەپتەردى ۇستاۋعا عانا ەمەس, جاڭا ورتا ءبىلىم بەرۋ ورىندارى مەن قوسىمشا عيماراتتاردىڭ قۇرىلىسىنا باعىتتالۋدا. «سمارت استانا» جوباسى مەن تسيفرلاندىرۋدى دامىتۋ باعدارلاماسىن ەسەپكە الىپ, قازىر «ءىرى مالىمەتتەردى ساراپتاۋ» دەپ اتالاتىن جاڭا جوبانى ەنگىزدىك» دەدى م.بەكتۇروۆا.
ونىڭ ايتۋىنشا, اتالمىش جوبا ءبىلىم سالاسىنىڭ مۇقتاجدىقتارىن سارالاۋعا, سونىڭ ىشىندە جاڭا مەكتەپتەر مەن بالاباقشالاردىڭ, قوسىمشا عيماراتتاردىڭ ورنالاساتىن جەرىن انىقتاۋعا, وقۋشىلار مەن مەكتەپالدى دايارلىقپەن قامتىلۋى ءتيىس بالالاردىڭ اعىمىن بولجاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بيىل بالاباقشا كەزەگىنە تۇرۋعا جانە وعان جولداما الۋعا ەلەكتروندى جۇيە ەنگىزىلگەنىن ەسكە سالعان بايانداماشى ونىڭ ارتىقشىلىقتارى تۋرالى اڭگىمەلەدى.
«1 ماۋسىم كۇنىنە قاراي بالاباقشالارعا بالالاردى قابىلداۋعا قاتىستى وتىنىشتەر كوبەيەدى. سول مەرزىمدە ەلەكتروندى جۇيەنىڭ قورىتىندىلارىن كورەمىز. مەملەكەتتىك تاپسىرىس جايلى قازىر ءارتۇرلى پىكىرلەر بار. ونى ۇنەمى كوبەيتىپ وتىرۋ قاجەت پە, جوق پا, قاجەت بولسا, ونىڭ كولەمى قانداي بولۋى كەرەك؟ سونىڭ ءبارىن انىقتايمىز. ءار بالادا جسن بار. اتا-انالاردا دا وسىنداي قۇجات بارى بەلگىلى. بۇل قۇجات ءبىر بالانى ەكى رەت كەزەككە قويۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. سونىمەن قاتار, ايماقتار بويىنشا ماسەلەنى رەتتەيدى. مىسالى, اقمولا وبلىسىندا تۇراتىن بالا سول وڭىردە بالاباقشاعا بارادى دەيىك. بىراق اتا-اناسى الداعى جارتى جىل-ءبىر جىلدا استاناعا كوشۋدى جوسپارلاپ, پەرزەنتىن ەلورداداعى بالاباقشا كەزەگىنە قويىپ, وسى جەردە كەزەكتى تۋىنداتادى. بۇل جاعداي ءبىزدى قوسىمشا شارالاردى قابىلداۋعا, مەكتەپالدى ءبىلىم بويىنشا قوسىمشا قارجى سۇراۋعا, بالاباقشالاردىڭ قۇرىلىسى بويىنشا بيزنەس وكىلدەرىنە شىعۋعا ماجبۇرلەيدى. ال ەلەكتروندى جۇيە قايتالاۋعا جول بەرمەيدى» دەگەن قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى الدا سالىنۋى جوسپارلانعان بالاباقشالار سانىنان حابار بەردى. سونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك اياسىندا سالىناتىن 6 بالاباقشا كەلەسى جىلدىڭ اياعىنا دەيىن پايدالانۋعا بەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.
قوسىمشا ءبىلىم ورتالىقتارى اشىلادى
اكىم ورىنباسارى ورتا ءبىلىم بويىنشا قالىپتاسىپ وتىرعان جاعداي تۋرالى, الدا سالىناتىن جاڭا مەكتەپتەر مەن قوسىمشا عيماراتتار جوسپارىمەن دە تانىستىردى. ونىڭ سوزىنشە, مەكتەپتەردە ەلەكتروندى كۇندەلىك جۇيەسى ەنگىزىلگەندىكتەن مۇعالىمدەرگە كومپيۋتەر جەتپەي جاتىر. سوندىقتان قالا اكىمدىگى ۇستازدىڭ وتىراتىن ورنىن كومپيۋتەرمەن جابدىقتاۋ جونىندە شەشىمگە كەلدى. بۇعان قوسا, ءار مەكتەپتىڭ ءار كابينەتى ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 1 تامىزىنا دەيىن Wi-Fi جۇيەسىمەن قامتىلادى.
قازىر مەملەكەتتىك مەكتەپتەردە وقيتىن بالالار قوسىمشا بىلىممەن 15 پايىزعا عانا قامتىلعان. سول سەبەپتەن, بولاشاقتا قالاداعى ەكى وقۋشىلار سارايىنىڭ نەگىزىندە قوسىمشا ءبىلىمنىڭ ورتالىقتارى قۇرىلماق. بۇل ورتالىقتار مەكتەپتەردە ورنالاسادى. قازىر كلاستەرلەرگە بولىنەتىن قالاداعى 13 مەكتەپ انىقتالدى.
وقۋشىلار سارايلارى جالپى ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارىن اتقارادى. جاقىن كۇندەرى №80, 64 مەكتەپتەردە جانە بالالار ۇيىندە اتالمىش ورتالىقتار جۇمىسىن باستاپ, سىناقتان وتەدى.
«ونىڭ باعدارلاماسى بۇگىنگى كۇننىڭ قاجەتتىلىگىنە ساي قۇرىلادى. ياعني, IT, 3D پرينتينگ, روبوتوتەحنيكا سالالارىنا باۋليدى. قازىر بالالار از كىتاپ وقيدى. سوندىقتان كىتاپ وقۋ, مۋزىكا ۇيىرمەلەرى دە جۇمىس ىستەيدى.
بۇل ءۇش ورتالىققا قاجەت قۇرال-جابدىقتار انىقتالدى. ولارعا 108 ملن تەڭگەگە جۋىق قارجى كەرەك. وسىنداي ورتالىقتاردىڭ ءبىر-بىرىنەن ايىرماشىلىعى بولمايدى. بۇل قاناتقاقتى جوبانى جۇزەگە اسىرۋعا قارجىنى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى اياسىندا سۇراماقپىز. ياعني, ول ءساتتى ىسكە اسسا, مينيسترلىك باسقا وڭىرلەردە دە قوسىمشا بىلىممەن كوبىرەك بالانى قامتي الادى» دەدى م.بەكتۇروۆا.
№34 ورتا مەكتەپ ماسەلەسى بيىل شەشىلەدى
جۋىردا قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى بىرقاتار ءبىلىم بەرۋ نىساندارىن ارالاپ, ونداعى تۇيتكىلدەردى انىقتادى. دەپۋتات قايىرلى تاۋكەن سەسسيا بارىسىندا سولاردى اتاپ شىقتى. ماسەلەن, №34 ورتا مەكتەپكە جاپسارلاس جاتاقحانا ورنالاسقان. وندا قازىر تۇرىپ جاتقان 8 وتباسى (عيماراتتا بۇرىن بولعان كاسىپتىك-تەحنيكالىق ۋچيليششە ۇستازدارى) بالالاردىڭ ومىرىنە قاۋىپ تۋدىرىپ وتىر. ولارعا باسپانا بەرىپ, جاتاقحانادان شىعارۋ تۋرالى شىققان سوتتىڭ شەشىمى ورىندالماي وتىر. ءماسليحات دەپۋتاتى ميراس شەكەنوۆ توتەنشە جاعداي ورىن الماي تۇرعاندا بۇل ماسەلەنى دەرەۋ شەشۋ كەرەكتىگىن ايتتى. ونى قوستاعان ارىپتەسى سەرگەي سولودوۆنيكوۆ قازىرگى كانيكۋل ۋاقىتىن پايدالانىپ, اتالمىش مەكتەپتىڭ تۇيتكىلىن بىرجاقتى ەتۋ قاجەتتىگىن ايتىپ, ماسەلە شەشىلگەنشە وقىتۋ ۇدەرىسىن توقتاتۋ تۋرالى پىكىرىن جەتكىزدى.
«بىزگە بۇرىننان تانىس بۇل ماسەلەنى بيىل جىل اياعىنا دەيىن شەشەمىز. ول قالا اكىمىنىڭ باقىلاۋىندا تۇر. راس, جاتاقحانادا تۇراتىن وتباسىلار گاز باللوندارىن تۇتىنادى. جانە بارلىق پروبلەمانى مەكتەپ ديرەكتورىنا ارتىپ قويعان. اتالمىش ماسەلە بويىنشا سوتتىڭ شەشىمى 2011-2012 جىلدارى شىقتى. وسى جىلدار ىشىندە تۇرعىن ءۇي باسقارماسى ءبىلىم باسقارماسىنا ونداعان پاتەر بەردى. سوعان قاراعاندا بۇل باياعىدا-اق شەشىلەتىن ماسەلە ەدى» دەدى م.بەكتۇروۆا.
سونداي-اق, ءماسليحات دەپۋتاتى زۇلپىحار عايىپوۆ ءبىلىم سالاسىنىڭ دامۋىنا ءوز كوزقاراسىن جەتكىزدى. «ادىلەت» تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى قابىكەن زاكاريانوۆ مەكتەپتەردەگى تاماقتانۋدى سىنعا الدى. ءماسليحاتتىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى تۇراقتى كوميسسيا توراعاسى ءماجيت شايداروۆ اتالمىش كوميسسيا ەسەبىن بەردى.
بىرقاتار باسقارمالاردىڭ باسشىلارى كۇن تارتىبىنە قويىلعان وزگە ماسەلەلەر بويىنشا باياندامالارىن وقىدى. سونىڭ ىشىندە ستراتەگيالىق جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ايجان تۇگەلباەۆا 2018-2020 جىلدارعا ارنالعان قالا بيۋدجەتىنە ەنگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلارمەن تانىستىرىپ, قوسىمشا قارجى قاي سالالاردى دامىتۋعا بولىنەتىنىن باياندادى.
امانعالي قالجانوۆ
