اپتانىڭ سارسەنبىسى سارەسىنەن باستاپ ۇشقىنداعان قار اقشامعا دەيىن باسىلمادى. بەيسەنبىدە دە بەيمەزگىل قىپىلىقتاعان قازاننىڭ قارى قىتىمىر قىستىڭ قول سەرپىم جەردە عانا تۇرعانىن كورسەتكەندەي. كوپشىلىكتى ابىگەرگە سالعان كۇن رايىنىڭ وسىنداي توسىن مىنەزىنە جۇرتشىلىقتىڭ الاڭداماۋى دا مۇمكىن ەمەس. بۇل تۇرعىدا باس قالانىڭ قىسقا قانشالىقتى دايىن ەكەنىن انىقتاپ كوردىك.
جىلۋ بەرۋشىلەر مەن تازالىقشىلار ساقاداي ساي
استانا قالاسى ەنەرگەتيكا باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك, ەلورداداعى جىلۋ بەرۋ مەكەمەلەرى 2017-2018 جىلدارداعى جىلۋ ماۋسىمىنا تولىعىمەن دايىن. قىسقا دايىندىق بارىسىندا استاناداعى ەنەرگوكەشەندەردىڭ جوندەۋ جۇمىستارى بەكىتىلگەن كەستەگە ساي جۇرگىزىلۋدە. 2 قازانداعى كورسەتكىش بويىنشا «استانا-ەنەرگيا» اق-تىڭ دايىندىعى 95 پايىزدى قۇراسا, «استانا-تەپلوترانزيت» پەن «استانا-رەك» كومپانيالارى قىسقى ماۋسىمعا 100 پايىز دايىن ەكەن. قازىرگى ۋاقىتتا «استانا-ەنەرگيا» اق-تىڭ وتىن قورىندا 350536 توننا كومىر, 4902 توننا مازۋت بار ەكەنىن ايتادى ماماندار. كومىردىڭ 60615 تونناسى, ال مازۋتتىڭ 3881 تونناسى – جەو-1-ءدىڭ, قالعان 289921 توننا كومىر مەن 1021 توننا مازۋت – جەو-2-ءنىڭ ەنشىسىندە. سول سياقتى اتالمىش باسقارما ماماندارىنىڭ سوزىنشە, باس قالاداعى ءبىر ورتالىقتان جىلىتۋ جۇيەسىنە قوسىلعان 2502 الەۋمەتتىك نىسان, ياعني 2310 تۇرعىن ءۇي قورى, 35 دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانى مەن 157 ءبىلىم بەرۋ نىسانىنىڭ بارلىعى دا قىسقا 100 پايىز دايىن كورىنەدى.
العاشقى قار جاۋعان كەزدە كوشەدەگى كولىكتەردىڭ ءجۇرىسى ءبىراز باياۋلاپ, كەپتەلىستە كۇندەگىدەن ءسال بوگەلگەن جولاۋشىلار دا ازداپ ابدىراپ قالدى. الايدا قاۋىرت قار جاۋىپ, قىس باستالىپ كەتسە دە, استانالىقتاردىڭ الاڭداۋىنا ەش قورقىنىش جوق. سەبەبى «قىستىڭ قامىن جاز ويلا» دەگەندەي, نەگىزگى كوشەلەردى تازالاۋمەن اينالىساتىن «استانا تازالىق» جشس 2017-2018 جىلعى قىسقى ماۋسىمعا قامدانىپ تا ۇلگەرگەن. اتالمىش كاسىپورىن باس ديرەكتورىنىڭ سانيتارلىق تازالاۋ جونىندەگى ورىنباسارى مارات سۇلەيمەنوۆتىڭ سوزىنە سۇيەنسەك, جول تازالاۋعا ارنالعان تەحنيكالار ساقاداي ساي بولسا, جۇمىسشىلار دا قىستىق قالىڭ كيىمدەرمەن قامتاماسىز ەتىلگەن.
– قىسقى ماۋسىمعا سىپىرۋ بويىنشا 14 باعدار قۇرىلدى. كوكتايعاققا قارسى قۇم-تۇز قوسپاسىنان رەاگەنت دايىندالدى. قار تازالاۋ ءۇشىن 350 جول جۇمىسشى, 500-گە جۋىق تەحنيكا بىرلىگىن جۇمىلدىرۋ كوزدەلىپ وتىر. سونىڭ 102-ءسى سىپىرۋ تەحنيكاسى بولسا, جۇك كولىگى – 234, تاباندى ارتقىش – 38, ءفرونتالدى ارتقىش – 37, اۆتوگرەيدەر – 21, قۇم شاشقىش – 24, روتور – 10, جيەكتەمە جيناۋ تەحنيكاسى 32-ءنى قۇرايدى, – دەيدى م.سۇلەيمەنوۆ.
جەكەمەنشىك سەكتورعا كومىر جەتكىلىكتى مە؟
الايدا قالاداعى جەكەمەنشىك سەكتورلارعا كومىر جەتكىلىكتى مە؟ بۇل تۇرعىدا استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ رەسمي سايتىنداعى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, كاسىپكەرلىك جانە ونەركاسىپ باسقارماسى قالادا كومىر تاپشىلىعىنىڭ جوق ەكەنىن ءمالىمدەگەن. «قازىر كەيبىر باق پەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە باس قالادا كومىر تاپشىلىعى سەزىلۋدە دەگەن اقپارات تاراپ جاتىر جانە ول قاتتى وتىننىڭ قىمباتتاۋىنا سەبەپ بولۋدا. ايتا كەتەيىك, قازىرگى تاڭدا قالا بويىنشا كومىر تاپشىلىعى جوق جانە ولاي بولۋى دا ءمۇمكىن ەمەس. كاسىپورىندارداعى وتىن قورى اپتا سايىن تولىقتىرىلىپ وتىرادى» دەپ حابارلاعان كاسىپكەرلىك جانە ونەركاسىپ باسقارماسى تۇرعىندارعا وتىندى قايدان ساتىپ الۋعا بولاتىنىن دا ناقتى كورسەتىپتى. اتاپ ايتساق, «جىلۋ نس 2030» جشس (گەرتسەن كوشەسى, 6/1), «استانا ينۆەست» جشس (پريدوروجنايا-1 كوشەسى, گەرتسەن كوشەسى, 6/2), «جىلى الەم kz» جشس (اباي-جۇبانوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا, ياعني مياسوكومبينات اۋماعى), «سەۆەر ەنەرگو» ۋگولسناب» جشس (ليتەينايا-1 كوشەسى), «ۇمار كز» جشس (دۋلاتوۆ كوشەسى, 182). بۇل كاسىپورىندارعا كومىر شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى «قاراجىرا», پاۆلودار وبلىسىنداعى «بوگاتىر», قاراعاندى وبلىسىنداعى «مايكوبە» جانە «شۇباركول» كەن ورىندارىنان جەتكىزىلەدى. رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, «بوگاتىر» كومىرىنىڭ ءبىر تونناسى 7500 تەڭگە تۇرسا, «مايكوبەنىكى» – 10500, «قاراجىرانىكى» – 11500, «شۇباركولدىكى» 13500 تەڭگەنى قۇرايدى ەكەن. دەگەنمەن جەكەمەنشىك سەكتورلاردا مەكەن ەتەتىن تۇرعىندار مەن اتالمىش كاسىپورىنداردىڭ وزدەرىنە حابارلاسىپ, ءمان-جايدى سۇراستىرعان بولاتىنبىز. يلينكا كەنتىنىڭ قالاعا قارايتىن اۋماعىندا تۇراتىن مەيىر قالىبەك ەسىمدى تۇرعىن بىلاي دەيدى:
– ءبىز قىس بويى 5-6 توننا كومىر جاعامىز. ۇنەمى وسى يلينكاداعى كومىر تاسىمالدايتىن جۇك كولىكتەرىنەن ساتىپ الامىن. «قاراجىرا» كومىرىنىڭ تونناسى بىلتىر 14000 تەڭگە بولعان, بيىل 16500 تەڭگەگە قىمباتتاپ كەتىپتى. ال «شۇباركول» كومىرىنىڭ ءبىر موشەگى بىلتىرعى 700 تەڭگەدەن بيىل 1200-گە ءبىر-اق كوتەرىلىپتى.
گەرتسەن كوشەسى, 6/2 مەكەنجايىنداعى «استانا ينۆەست» جشس-ىنە حابارلاسقانىمىزدا «مايكوبە» كومىرىنىڭ 11000 تەڭگە تۇراتىنىن, الايدا ءبىرنەشە كۇننەن بەرى
كومىر جوق ەكەنىن كەسىپ ايتتى.
بۇل كاسىپورىننىڭ ماڭىندا ورنالاسقان, ياعني گەرتسەن كوشەسى, 6/1 مەكەنجايىنداعى «جىلۋ نس 2030» جشس-تە ءدال قازىرگى ۋاقىتتا «بوگاتىر» كومىرى 7500 تەڭگەدەن,
«مايكوبە» كومىرى 10500 تەڭگەدەن ساتىلىپ جاتىر ەكەن. «قاراجىرا» كومىرىن مۇلدە ساتپايتىندىقتارىن ايتقان ماماندار «شۇباركول» كومىرى تەك كەلەسى ايدا عانا بولاتىنىن جەتكىزدى. اباي-جۇبانوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى «جىلى الەم kz» جشس كاسىپورنىنا جولىمىز تۇسكەنىمەن, ونداعى جۇمىس كۇنى اياقتالعان ەكەن. ىشكە قاراي كىرگىزبەدى. ەسەسىنە سىرتتاعى جۇك كولىكتەرىنىڭ جۇرگىزۋشىلەرىمەن اڭگىمەلەستىك.
– «شۇباركول» مەن «قاراجىرا» كەن ورىندارى كومىرىنىڭ باعاسى – 14000 تەڭگەدەن. ال «مايكوبەنىكى» 10800 تەڭگە بولسا, «بوگاتىردىكى» – 6800 تەڭگە. بىلتىر «شۇباركول» كومىرى – 11500, «قاراجىرا» كومىرى 10500 تەڭگە بولعان ەدى. تۇرعىنداردىڭ كوپشىلىگى وسى كەن ورىندارىنىڭ كومىرىن سۇرايدى. جالپى, جىلدان-
جىلعا كومىردىڭ باعاسى 1000-2000 تەڭگەگە قىمباتتاپ كەلەدى. كومىر تاسۋمەن اينالىسىپ جۇرگەنىمە ون شاقتى جىل بولدى. بىراق نەگە ەكەنى بەلگىسىز, بيىل وتىن تاپشىلىعى بولىپ تۇر. بۇرىنعى جىلدارى قىركۇيەك-قازان ايلارىندا بۇلاي بولمايتىن. مىسالى, بىلتىر «شۇباركول» كومىرى تامىزدىڭ باسىندا, ال «قاراجىرا» كومىرى قىركۇيەكتە ارتىعىمەن بولعان. قازىرگى ۋاقىتتا كومىرگە سۇرانىس جوعارى. كۇنىنە مۇندا 100 شاقتى ادام كومىرگە كەلىپ, قۇر قول قايتادى. وسى جاعدايدى پايدالانىپ, قاراعاندىداعى «شۇباركول» كەن ورنىنان وتىندى جۇك كولىكتەرىمەن بىردەن استاناعا جەتكىزىپ, ساتىپ جۇرگەندەر دە بار. بىراق ولاردىڭ باعاسى 17-18 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى, – دەيدى اتالمىش كاسىپورىننىڭ ماڭىنداعى كومىر تاسىمالدايتىن 12 جۇك كولىگىنىڭ ءبىرىنىڭ جۇرگىزۋشىسى.
دەگەنمەن قر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك, كارەردەن نەمەسە شاحتادان جىبەرىلەتىن كومىردىڭ باعاسى تىم جوعارى ەمەس كورىنەدى. تۇپكىلىكتى تۇتىنۋشىلار ءۇشىن وتىن باعاسىنىڭ وسۋىنە تەمىرجول تاريفتەرى مەن دەلدالدىق ۇيىمداردىڭ ۇستەمەلەرى ايتارلىقتاي اسەر ەتەدى دەسەدى.
نۇرداۋلەت كاكىشەۆ
