قازاق حالقى ەجەلدەن-اق قىزدى 40 ۇي̆دەن تىي̆ىپ, تاربيە بەرگەن. قازىر قوعامدا ورىن الىپ جاتقان كەلەڭسىزدىكتەر مەن قيىندىقتاردىڭ بارلىعى تاربيەنىڭ تومەندەگەنىنەن. ەرتە جۇكتىلىك, بالالارىن قوقىسقا تاستاۋ, جەتىمدەردىڭ كوبەيۋى سىندى ماسەلەلەر كەڭ ەتەك جايعانى جاسىرىن ەمەس. بالعىن بالالىعىن ەرەسەك ومىرگە اي̆ىرباستاۋ ەشقاشان جاقسىلىق الىپ كەلمەي̆تىنىن جاستاردىڭ كوبى ۇمىت قالدىرعان سەكىلدى. ءداستۇرى مەن تاربيەسى قاتار جۇرەتىن, ادامي قۇندىلىقتارمەن تاربيەلەنەتىن قازاق قىزىنىڭ بۇگىندە ەرسى قىلىقتارعا ەرتە بوي̆ الدىرۋىنا نە سەبەپ؟ كىم كىنالى؟
ستاتيستيكاعا سۇي̆ەنسەك, ەلىمىزدە سوڭعى بەس جىلدا جاسوسپىرىمدەر اراسىندا جۇكتىلىكتىڭ 33051 فاكتىسى تىركەلسە, ونىڭ ىشىندە 9906 ءجاسوسپىرىم جاساندى تۇسىك جاساتقان. ارينە, قىز بالا ءۇشىن دۇنيەگە ءسابي اكەلۋ – ۇلكەن باقىت. بىراق باليعاتقا تولماعان قىزدىڭ نەكەسىز جۇكتى بولىپ, نارەستەنى اكەسىز تۋى – قوعامدا اۋىر دەرت. وي̆ناپ ءجۇرىپ وت باسقان ءجاسوسپىرىمنىڭ شاراسىزدىعىنان شارانالار قوقىس جاشىگىنەن تابىلىپ جاتقانىن كورىپ ءجۇرمىز…
سۇراپ العان اۋرۋدىڭ ەمى جوق. جاساندى تۇسىك قىز بالاعا قانشاما قاسىرەت سىيلايدى. دەنساۋلىققا كەرەعار تۇسى ونسىز دا بەلگىلى. مىڭداعان ءسابيدىڭ ءومىرى قيىلىپ, مىڭداعان ارۋ ومىرگە ۇرپاق اكەلە المايتىن دەرتكە شالدىعادى. 15-19 جاس ارالىعىنداعى قىزداردىڭ تۇسىك جاساتۋى ولىمگە سەبەپ بولىپ جاتادى. ءجاسوسپىرىم شاقتاعى جۇكتىلىكتىڭ الەۋمەتتىك سالدارى دا بار, اسىرەسە پسيحولوگيالىق تۇرعىدان وتە اۋىر بولۋى مۇمكىن. مەكتەپتەن شىعىپ كەتەتىنى بىلىمسىزدىككە ۇرىندىرادى. ال بۇل فاكتور بولاشاقتا قىز بالانىڭ جەكە تۇلعا رەتىندە دامۋىنا كەدەرگى ەتەدى. سونىمەن قاتار ونىڭ تابىس تابۋ مۇمكىندىگىن شەكتەيدى. جاقسى جۇمىس جاساي الماۋى قوعامدا ەكونوميكانىڭ ءوسۋىن تەجەيدى. مىنە, وسىلايشا ادامنىڭ جەكە باس ماسەلەسى مەملەكەتتىڭ دەڭگەيىنە دە اسەر ەتە الادى.
ءدال وسىنداي قاسىرەت قوعامدا ۇيرەنشىكتى بولىپ بارا جاتقانى جانىما باتادى. بارلىق ماسەلەنىڭ ءتۇيىنى تاربيەگە كەلىپ تىرەلەدى. وتباسىدان باستالاتىن ءتالىم, مۇمكىن, قازىر ءالسىز شىعار. بالاعا دۇرىس تاربيە بەرىپ قانا قوي̆ماي̆, مەي̆ىرىمگە بولەپ ءوسىرۋ – اتا-انانىڭ مىندەتى. جانۇيادا سۇي̆ىسپەنشىلىكپەن وسكەن بالا ماحاباتتى كوشەدەن ىزدەمەي̆دى. قاتىگەزدىك كورىپ وسكەن قىز سۇيىسپەنشىلىكتى جىگىتتەن تاپقىسى كەلەدى. بىزدە قىزدى عانا كىنالاپ, بىرجاقتى شەشىم قابىلداۋ قالىپتاسىپ قالعان. جەردەن الىپ, جەرگە سالاتىنى تاعى بار. ۇلدىڭ دا تاربيەسى ماڭىزدى ەكەنىن ۇمىت قالدىرۋعا بولمايدى. ءيا, ءبىزدىڭ مەنتاليتەت ەر بالانى جوعارى قويۋعا, سىيلاۋعا باعىتتالعان. سوندىقتان بولار كوپ اتا-انا ۇلىن ەركەلەتىپ, قىزدان دا جوعارى ەتىپ وسىرەدى. استى-ۇستىنە ءتۇسىپ ءجۇرىپ, بالاسى نازىك جاندىلاردى سىيلامايتىن «تيران» بولىپ وسكەنىن بايقاماي دا قالادى. ءتۇپ ساناسىنا ساقتالىپ قالاتىنىن بىلمەيدى. سوندىقتان قىزدى عانا ەمەس, ۇل بالانى دا قاتاڭ قاداعالاعان ءجون دەپ ويلايمىن. سەبەبى تاياقتىڭ ەكى ۇشى بار. قازىرگى تاڭدا اتا-انا بالام تارشىلىق كورمەي̆ ءوسسىن دەگەن نيەتپەن جۇمىستان قولى بوساماي̆دى. كۇي̆بەڭ تىرشىلىككە دەن قوي̆ىپ, بالالارىنىڭ تاربيەسىنە ۇلگەرمەي̆ جاتادى. ولاردى تەك ماتەريالدىق تۇرعىدا عانا ەمەس, رۋحاني تۇرعىدا دا باي̆ ەتىپ ءوسىرۋ كەرەك ەكەنىن ۇمىتپاعان دۇرىس. قازىر وسى دەرتپەن كۇرەسۋدىڭ ءتۇرلى جولى اي̆تىلىپ تا, جاسالىپ تا كەلەدى.
بىراق بارلىعى وزىمىزدەن باستالاتىنىن ۇمىتپاي̆ىق. الەمدى وزگەرتكىڭ كەلسە, اۋەلى ءوزىڭدى وزگەرت دەر ەدىم. سوندىقتان بارلىق باعىتتا ساۋاتتى بولاي̆ىق. ءاربىر قىز باقىتتى بولۋعا لاي̆ىق. ايەل زاتىنىڭ قۋانىشتان بال-بۇل جانعان جانارى الەمدى ادەمى ەتەدى. قاتەلىكتىڭ سالدارىنان باستاعى باقتى ۇشىرىپ الماۋعا تىرىسايىق!
ءاليا تۇگەلباي,
ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى
