وسىدان ءۇش جىل بۇرىن تولەگەن مومبەكوۆتىڭ شاكىرتى, بەلگىلى كۇيشى رىمحان ءابىلحانۇلى ساكەن ءشاي ىشكەن ۇستەلدى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ وتىر دەگەن اقپارات العان ەدىك. بۇل – 2021 جىلدىڭ ءساۋىر ايى. وسى مالىمەتتى ناقتىلاۋ ءۇشىن كۇيشىمەن تىلدەسىپ, ۇستەلدىڭ تاريحى, ساقتالۋ بارىسى تۋرالى سۇراپ بىلگەنبىز.
رىمحان ءابىلحانۇلىنىڭ ايتۋىنشا, بۇل قۇندى جادىگەر تۋرالى دەرەكتەر ساكەن سەيفۋلليننىڭ «تار جول, تايعاق كەشۋ» رومانىنىڭ 375 بەتىندە باياندالعان. سول روماندا ايتىلعان كەيىپكەرلەردىڭ تىكەلەي ۇرپاعى رىمحان مىرزا ساكەن اڭگىمەلەسكەن ءابىش دەگەن كەيىپكەردىڭ ايەلى ءراش انامىزدىڭ تىكەلەي تاربيەسىندە ءوسىپتى. رىمحان اعا تاريحي ءساتتى بىلاي ەسىنە الدى:
«ءراش اپامىزدىڭ قىزى اۋەس ابىشقىزى – مەنىڭ تۋعان انام. ال قۇندى ۇستەلدىڭ تاريحىن تاراتار بولساق, بەيسەنباي اۋىلىنداعى بەكسۇلتان دەگەن كىسىدەن مۇرا بولىپ قالعان ەكەن. ساكەن سەيفۋلليننىڭ «تار جول, تايعاق كەشۋ» رومانىندا باياندالعانداي, ساكەن سول بەكسۇلتان اتامىزدىڭ ۇيىنەن ءدام تاتىپ, داستارقانىندا بولعان ەدى. تورىندە اۋناپ, تۇنەپ شىققانىن دا روماننان بىلدىك. بۇل, شامامەن, 1919 جىلدىڭ مامىر ايى. بەكسۇلتان اتامىزدىڭ كەلىنى ءماميلا (بەكسۇلتان اقساقالدىڭ باتىق دەگەن ۇلىنىڭ جارى) انامىز ساكەننىڭ سول كۇنى وسى ۇستەل باسىندا وتىرىپ, قوناقتا بولعانىن ايتىپتى. ءماميلا انامىز «ساكەننىڭ كوزىن كورگەن» دەپ سودان بەرى وسى ۇستەلدى كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعاپ, شاڭ جۋىتپاي ساقتاپ كەلىپتى».
وسى كىسىلەردىڭ كەلتىرگەن دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك, ۇستەل شامامەن 1915 جىلدارى جاسالعان. «تار جول, تايعاق كەشۋ» رومانىنىڭ تاعى ءبىر كەيىپكەرى نوعاي ساۋداگەر كارىم دەگەن كىسى كوزىقاراقتى وقىرماننىڭ ەسىندە بولار. سول كارىمنىڭ ۇلى بولات ماقپال دەگەن قىزىن 1975 جىلى ۇزاتادى. سول كەزدە ءماميلا انامىز «قاجى اتامنان قالعان تابارىك زات ەدى, قىرىق جىل كورشى تۇرعان كورشىم ەدىڭ» دەپ ساكەن ءشاي ىشكەن ۇستەلدى ماقپالدىڭ جاساۋىنا قوسىپ بەرەدى. سول ماقپال بۇگىندە كۇيشى رىمحان ءابىلحانۇلىنىڭ قۇداعيى ەكەن.
رىمحان اعا تىرشىلىگىندە ساكەننىڭ كوزىن كورگەن ۇستەلدى ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاستىرىپ, مۋزەي قورىنا قوسۋعا بار كۇشىن سالعان ەدى. اتتەڭ, ۋاقىتى از بولدى. تۇتقيىل اۋىرىپ, ارامىزدان ەرتە كەتىپ قالدى. ودان كەيىن سول كەزدەگى ساكەن سەيفۋللين مۇراجايىنىڭ ديرەكتورى, قازاقتىڭ كورنەكتى اقىنى نەسىپبەك ايتۇلى دا سول ۇستەلدى الدىرۋ جولدارىن قاراستىرىپ جۇرگەن ەدى. تاعدىردىڭ جازمىشىمەن اعامىز ارامىزدان كەتىپ قالدى. الداعى ۋاقىتتا مۋزەي قورىنان ساكەن شاي ىشكەن ۇستەل ويىپ تۇرىپ ورىن الادى دەگەن سەنىمدەمىز.
قابيدەن قۋانىشبايۇلى
