رۋحانيات

ساكەننىڭ ءىزى ساقتالعان…



بيىل كورنەكتى قوعام قايراتكەرى, داۋىلپاز اقىن ساكەن سەيفۋللين مۋزەيىنىڭ قۇرىلعانىنا وتىز جىل تولدى.

ارداقتى ازامات ەسىمى 1957 جىلى جازىقسىز جالادان تولىق اقتالىپ شىقسا دا, قايراتكەرگە ارناپ مۋزەي اشۋ جابىق كۇيىندە قالا بەردى. تەك 1980 جىلداردىڭ ورتا كەزىنەن باستاپ قالانىڭ كوزىقاراقتى قاريالارى ساكەنگە ارناپ مۇراجاي اشۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرەدى. اقىرى وسى ىزگىلىكتى باستاما شەشىمىن تاۋىپ, 1988 جىلى 20 اقپاندا قازاق كسر مينيسترلەر كەڭە­سىنىڭ سول كەزدەگى توراعاسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قاۋ­لىسىمەن ساكەن سەيفۋللين مۇراجايى اشىلدى.
كەڭەس وكىمەتى كەزىندە اقمو­لادا قازاقتىڭ قاسيەتى مەن بول­­­مىسى ساقتالعان ءۇش مەكەمە بولدى. ءبىرىنشىسى – اتاقتى ءدىني قاي­راتكەر سادۋاقاس عىلماني اتامىز ىرگەسىن قايتا كوتەرگەن ەسكى مەشىت, ەكىنشىسى – جامبىل اتىنداعى №4 قازاق ورتا مەكتەبى, ءۇشىنشىسى – ساكەن مۇراجايى.
ساكەن مۇراجايىنىڭ العاش­قى تىزگىنىن ۇستاعان روزا اسىلبەكوۆا دەگەن اپامىز. بۇل كىسى­نىڭ كيەلى شاڭىراقتىڭ قالىپ­تاسۋىنا سىڭىرگەن ەڭبەگى زور. مۋزەيدىڭ ەكسپوناتتارىن تولىق­تىرۋعا وزبەكالى جانىبەكوۆ اعامىزدىڭ قولداۋى دا كوپ بولعان. بۇل ۋاقىتتا اقىننىڭ اسىل جارى گۇلباحرام اپامىز دۇنيەدەن وزعان. الايدا ساكەن­نىڭ كوزىن كورگەن ادامدار مەن جاقىندارى بار بولاتىن. مۋزەي قىزمەتكەرلەرى ەڭ الدىمەن قايراتكەرگە قاتىستى قۇجاتتاردىڭ كوشىرمەلەرىن, وتباسىنىڭ تۇتىنعان زاتتارىن جينايدى. ماسكەۋدەگى كينوفوتوقۇجاتتار مۇراعاتىنا, الماتىداعى مەملەكەتتىك مۇراعاتتار مەن مۇراجايلارعا, ساكەن قىزمەت اتقارعان قىزىلوردا, تاشكەنت قالالارىنا, كىندىك قانى تامعان جەرى جاڭاارقاعا بارىپ, زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى. اسىل تۇلعانى كورگەن ادامدارمەن كەزدەسىپ, ەستەلىكتەرىن جازىپ الادى. ءسويتىپ, بىرتە-بىرتە مۇراجايدىڭ قورى تولىعا تۇسەدى.

بۇگىنگى مۋزەي عيماراتىنىڭ ءوزى – وتكەن تاريحتىڭ كوزى. بۇل ەكى ءۇيدى 1846 جىلى سامارادان كەلگەن رەسەيلىك كوپەس كازانتسەۆ سالعان. كەڭەس وكىمەتى قۇرىلعان 20-ىنشى جىلدارى ساكەن سەيفۋللين اقمولادا ۋەزدىك اتقارۋ كوميتەتىندە قىزمەت اتقارادى. سول كەزدە اكىمشىلىكتىڭ كابينەتتەرى وسىندا ورنالاسقان. سوندىقتان بۇل عيماراتتا اسىل ازاماتتىڭ تابانىنىڭ ءىزى قالعان.


1994 جىلى اقمولادا اقىننىڭ ءجۇز جىلدىق تورقالى تويى وتەدى. مۇراجاي جانىنان اقىن­نىڭ ۇلكەن ەڭسەلى ەسكەرتكىشى بوي كوتەردى. بۇل بەينە – بۇگىنگى تاڭدا ەلورداعا ەرەكشە كورىك, رۋح بەرىپ تۇرعان كوركەم ەسكەرتكىش. 1995 جىلى تامىز ايىندا ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆ اقمولاعا كەلگەندە اقىن مۋزەيىنە باس سۇعىپ, «اسىل بابامىز ساكەن سەيفۋللين ارۋاعى تاۋەلسىز ەلىمىزدى جەلەپ-جەبەپ ءجۇرسىن» دەگەن قولتاڭباسىن قالدىرادى.
قازىر مۇراجاي قورىندا الىپ ازاماتقا قاتىستى قۇندى جادىگەرلەر مەن قىزىقتى دەرەكتەر كوپ. ماسەلەن, سولاردىڭ اراسى­نان ل. ميرزويان سىيلاعان جازۋ ماشينكاسى مەن ساكەننىڭ ۇيلەنەر الدىندا ءوزى ساتىپ العان كەرەۋەتىن ايتۋعا بولادى. بۇل كەرەۋەت تۋرالى جارى گۇلباھرامعا جازعان حاتى دا ساقتاۋلى. 1930 جىلدارى كيگەن كوستيۋمى, وزبەك دوستارى سىيلاعان تاقياسى مەن شاپانى, تاعى باسقا دا وسىنداي قايراتكەردىڭ جەكە نارسەلەرى مەن بۇيىمدارى بار. ولارعا كەلۋشىلەر قىزىعىپ قارايدى. سونداي-اق, ەسىل ەردىڭ حاتتارى مەن ءتۇرلى قۇجاتتارى, ماقالالارى, فوتوسۋرەتتەرى, جارىق كورگەن كىتاپتارى دا ساقتالعان.
اقىن مۇراجايىن روزا اپامىزدان كەيىن بەلگىلى اقىن سەرىك تۇرعىنبەك, ءانشى, ونەر زەرتتەۋ­شىسى سەرىك وسپانوۆ باسقاردى.

قازىر قاسيەتتى شاڭىراققا كورنەكتى اقىن, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى نەسىپبەك ايتۇلى باس-كوز بولىپ وتىر. مۇرا­جايدىڭ ەكى عيماراتىنا تولىق جاڭعىرتۋ جۇمىستارى ءجۇر­گىزىلدى. جان-جاعى قورشالدى.
بيىل اقپان ايىندا مۋزەيگە ساكەننىڭ فارفوردان جاسالعان ءمۇسىنى قويىلدى. سونىمەن قاتار, مۇراجاي باسشىلىعى ءۇش جىلدان بەرى دارىندى قالامگەر شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋگە ارناعان «سىر ساندىق» سەرياسىمەن كىتاپتار شىعاردى.




تاعىدا

admin

«استانا اقشامى» گازەتى

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button