«ءبىر جەر بار, الىس تا بولسا جاقىن, ءبىر جەر بار, جاقىن دا بولسا الىس» دەگەن ءسوز تۋرا «ءوندىرىس» ەلدى مەكەنىنە قاراتىپ ايتىلعان سياقتى. ەلوردانىڭ ىرگەسىنە ءتيىپ تۇرعان اۋىلعا جاي كۇندەرى جەتۋ قيىن, ال قاقاعان قىستا قاتىناۋ ءتىپتى ماشاقات.
قوعامدىق كولىك كوبەيدى
تۇرعىندار «وندىرىسكە» تەك ءبىر عانا №24 اۆتوبۋس جۇرەتىنىنە, ونىڭ ءوزى كەشىگىپ كەلەتىنىنە كوپ شاعىمدانادى. وسىعان وراي, ءبىز ستS كومپانياسى قوعاممەن بايلانىس قىزمەتىنىڭ جەتەكشىسى وكسانا لوسكۋتوۆاعا حابارلاسقانىمىزدا, ول 28 قاراشادان باستاپ بۇل باعىتقا جاڭادان 3 اۆتوبۋس قوسىلعانىن, ەندى ولاردىڭ سانى 12 بىرلىككە جەتكەنىن ايتتى. سوعان قاراعاندا بۇل جەردە بار ماسەلە ەلدى مەكەنگە جۇرەتىن اۆتوبۋستار سانىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىندە ەمەس, قىس مەزگىلىندە جولدى قار الىپ قالىپ, قوعامدىق كولىكتەر قاتىناسىنىڭ قيىنداۋىندا جانە تۇرعىن الاپتا حالىقتىڭ كوپ شوعىرلانۋىندا بولسا كەرەك.
الداعى ۋاقىتتا «ءوندىرىس» تۇرعىندارىنىڭ قالانىڭ ورتالىق بولىگىمەن قاتىناۋىن جاقسارتۋ ماقساتىندا اقسەڭگىر كوشەسىندە كىشى اينالمالى جولدىڭ قۇرىلىسىن باستاۋ جوسپارى بار. قۇرىلىس باستالاتىن اينالمالى جولدىڭ ءبىر بولىگىندە باراق تيپىندەگى 12 ءۇي ورنالاسقان. ول ۇيلەردى سىرىپ, تۇرعىندارىن جاڭا جەرگە قونىستاندىرۋ ماسەلەسى جانە قۇرىلىسى باسەڭدەپ قالعان سارىبۇلاق وزەنى ارناسىنىڭ قايتا سالىنۋى قازىرگى كۇنى كۇن تارتىبىندە تۇر.
بايقوڭىر اۋدانىنىڭ اكىمى نۇربول نۇرساعاتوۆتىڭ ايتۋىنشا, «قالالىق جىلجىمايتىن مۇلىك» شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ قۇقىعىنداعى مەملەكەتتىك كوممۋنالدىق كاسىپورىن 12 ۇيگە مۇلىكتى باعالاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەتىن بولسا, سارىبۇلاق وزەنى ارناسىنىنىڭ قۇرىلىسىنا جاۋاپتى مەردىگەر ۇيىم ءبىر اپتانىڭ ىشىندە جول توسەمەسىن جوندەۋدى باستاپ كەتپەكشى.
سونداي-اق اۋداندا جىلى ايالدامالار دا تاپشى. ايازدىڭ وتىندە ۇزاق ۋاقىت اۆتوبۋس كۇتۋدىڭ ازابىن جول توسقان جولاۋشىلار عانا بىلەدى. قاقاعان قىستا اشىق دالادا جارتى ساعات تۇرىپ قالساڭىز, دەنساۋلىعىڭىزدان دا ايىرىلىپ قالۋىڭىز مۇمكىن. وسى ساۋالدى اۋدان باسشىسىنا جولداعانىمىزدا, ول كىسى بۇل پروبلەمامەن جاقسى تانىس ەكەنىن, ولاردىڭ كەزەڭ-كەزەڭمەن بىرتىندەپ شەشىلىپ جاتقانىن ايتتى.
– تۇرعىندار مەن قوناقتارىنىڭ جاي̆لىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا 2020 جىلى بايقوڭىر اۋدانى بوي̆ىنشا 32 ايالداما كەشەندەرى ورناتىلدى. جولاۋشىلاردىڭ تىلەكتەرى مەن وتىنىشتەرىن ەسەپكە الا وتىرىپ, تاعى 6 ايالداما پاۆيلوندارىن ورناتۋ جوسپارلانعان. ونىڭ 4-ەۋى جەلگە ءتوزىمدى جانە 2 جابىق ءتيپتى (جىلى) ايالداما پاۆيلوندارى, – دەدى اكىم.
اۋدان باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, جاڭا ايالدامالار ءبىرىنشى كەزەكتە مەكتەپ, اۋرۋحانا جانە قاتتى جەل سوعىپ تۇراتىن تۇستارعا ورناتىلادى. ايالداما كەشەندەرىنىڭ نەگىزگى بولىگىن مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك ء(مجا) مەحانيزمى بويىنشا ينۆەستورلار كوتەرەدى. جابىق تيپتەگى ايالدامالار ەلوردانىڭ كليماتتىق ەرەكشەلىگىن عانا ەمەس, زاماناۋي تالاپتار مەن الەۋمەتتىك قاجەتتىلىكتەردى دە ەسكەرە وتىرىپ جاسالادى.
اۋلالارعا اجار كىردى
– قازىرگى كۇنى اۋدان حالقىنىڭ سانى جەدەل ارتىپ, ينفاقۇرىلىم دا قارقىندى دامىپ كەلەدى. مەنى اكىم قىلىپ تاعايىنداعاندا ءبىز ءبىرىنشى كەزەكتە اۋلا اۋماقتارىنا تولىقتاي تالداۋ جۇرگىزدىك. بۇگىندە اۋداندا 237 اۋلا بولسا, سونىڭ 107-ءسى كۇردەلى جوندەۋدى قاجەت ەتەدى. ارينە, پروبلەمالار از ەمەس, بىراق ونىڭ ءبارى جوسپارعا ساي بىرتىندەپ شەشىلەتىن بولادى. اباتتاندىرۋ جۇمىستارى بارىسىندا پيك وكىلدەرىمەن كەڭەسىپ, تۇرعىنداردىڭ تالاپ-تىلەكتەرى ەسكەرىلەدى, ول ءۇشىن تۇرعىندارمەن كەزدەسۋلەر وتكىزەمىز, – دەيدى نۇربول تولەگەنۇلى.
اكىمنىڭ ايتۋىنشا, بيىل اۋدان اۋماعىندا 53 اۋلا مەن 13 ءىرى قوعامدىق كەڭىستىك (شاعىن ساياباق) اباتتاندىرىلىپتى. سونداي-اق اۋداننىڭ كوركىن كەلتىرىپ, اۋا تازالىعىن ساقتاۋ ءۇشىن كۇزگى جانە كوكتەمگى اعاش ەگۋ ناۋقانىندا 10000-نان استام ءتۇپ اعاش وتىرعىزىلعان.
اباتتاندىرىلعان اۋلالاردا وي̆ىن الاڭقايلارىنان باستاپ فۋتبول, باسكەتبول, ستريتبول الاڭدارى ۇي̆ىمداستىرىلىپ, كوپفۋنكتسيونالدى جاتتىعۋ قۇرىلعىلارى ورناتىلعان. سپورت الاڭدارىندا قاۋىپسىز رەزەڭكە جابىندىلار توسەلىپ, ارنايى ترەناجەرلەرمەن قاتار, بالالار ءۇشىن شاعىن ساۋلەت نىساندارى, ستريت-ۆوركاۋت الاڭدارى, قوقىس جاشىكتەرى قويىلعان.
جاتاقحانالار جاعدايى قيىن
بايقوڭىر ەكى جىل بۇرىن قۇرىلعان جاس اۋدان بولعانمەن, مۇنداعى حالىقتىڭ ەداۋىر بولىگى وسى وڭىرگە بۇرىننان قونىس تەپكەن تسەلينوگرادتىقتار. سونداي-اق بۇل وڭىردەگى ءۇي-جايدىڭ كوبىسى ەسكىرگەن, كوممۋنالدىق جۇيەلەرىنىڭ توزىعى ابدەن جەتكەن. بۇرىندارى جۇمىسشىلار قاۋىمىنا ارناپ سالىنعان, قازىر كۇيى كەتكەن جاتاقحانالار دا از ەمەس. ولاردىڭ بىرقاتارىن ءوزىمىز دە كوزىمىزبەن كورگەنبىز. مۇنداي پروبلەمانى اۋدان باسشىسى دا جوققا شىعارىپ وتىرعان جوق.
– جاسىراتىنى جوق, بايقوڭىر اۋدانىنىڭ اۋماعىندا بىرقاتار پروبلەمالىق جاتاقحانالار بار, ولاردىڭ ەسكى بولۋىنا بايلانىستى قاسبەتتەرى, شاتىرلارى, ينجەنەرلىك جانە ەلەكتر جەلىلەرى جوندەۋدى قاجەت ەتەدى. الايدا اتالعان جاتاقحانالار بۇزۋعا جاتپايدى,– دەدى ن.نۇرساعاتوۆ.
دەگەنمەن اعىمداعى جىلى دەمەۋشىلەر قاراجاتى ەسەبىنەن 9 جاتاقحاناعا جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپتى.
اۋداننىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى – بۇل ءوڭىردى قار قاتتى الادى. سوندىقتان قىسقى ماۋسىمدا قار تازالاۋ جۇمىستارىنا بايقوڭىردىڭ دايارلىعى كۇشتى. اۋدان بويىنشا بۇل ىسكە 257 ارناي̆ى تەحنيكا مەن 450 كوممۋنالدىق جۇمىسشى جۇمىلدىرىلعان.
– قىس ماۋسىمى باستالاردىڭ الدىندا كوممۋنالدىق قىزمەتتەر مەن مەردىگەر ۇي̆ىمداردىڭ الداعى قىس مەزگىلىنە داي̆ىندىعىمەن قاتار, قار جيناۋعا ارنالعان جانە باسقا دا ارناي̆ى تەحنيكالارى تەكسەرىلدى. نەگىزىنەن, قار تازالاۋ كەزىندە قار جيناۋ ماشينالارى, قۇم شاشاتىن, شنەكوروتورلار, اۆتوگرەي̆دەرلەر, قار تيەگىشتەر, ساموسۆالدار قولدانىلادى. سونىمەن قاتار, قار تازالاۋ جۇمىستارى بارىسىندا, اسىرەسە الەۋمەتتىك نىساندارعا كىرەتىن جولداردى تازالاۋعا كوپ كوڭىل بولىنەدى. قار تازالاۋ بوي̆ىنشا وتىنىشتەردى الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى پاراقشامىز بەن 109 قىزمەتى ارقىلى قابىلداي̆مىز, – دەيدى اكىم.
قىسقى ماۋسىمعا دايىندىقتى ازىرلەۋدەگى باستى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى قار پوليگونىن جاساقتاۋ بولىپ تابىلادى. بيىل قار پوليگونىنا كىرۋ جانە ىشكە ءوتۋ جولدارى كەڭەي̆تىلگەن. پوليگونعا بەلگى پۋنكتى ورناتىلىپ, ەلەكتر جارىعى تارتىلدى, قاجەت بولعان جاعداي̆دا جولدارعا توسەۋ ءۇشىن جالپى كولەمى شامامەن 50 توننا ينەرتتى ماتەريال داي̆ىندالعان. سونىمەن قاتار, مەردىگەر ۇي̆ىم پوليگونعا تاۋلىك بوي̆ى جۇمىس جاساي̆تىن بەي̆نەباقىلاۋ جۇي̆ەسى مەن شتامپ ساعاتتارىن بەكىتۋگە ارنالعان قۇرال ورناتتى.
الەۋمەتتىك نىساندار جوندەلدى
سونداي̆-اق قىسقى مەزگىلدە شەتكى ايماق تۇرعىندارى ءۇشىن بارىنەن بۇرىن الەۋمەتتىك نىسانداردىڭ دۇرىس جۇمىس ىستەپ تۇرعانى ماڭىزدى. اسىرەسە قازىرگىدەي ىندەت باسەڭسىمەي تۇرعان زاماندا «باس اۋىرىپ, بالتىر سىزداعان» جانداردىڭ قالاعا سابىلماي, ءۇيىنىڭ جانىنداعى ەمدەۋ مەكەمەلەرىنەن ەم-دوم الا سالاتىن مۇمكىندىكتەرى بولسا قانداي عانيبەت! اۋدان تۇرعىندارىنا قازىرگى كەزدە سەگىز دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارى قىزمەت كورسەتەدى. ولاردىڭ ىشىندە «№8 قالالىق ەمحانا» مكك; «ءوندىرىس» جانە «جانۇيا-1 ودا»; «دوستىق» وتباسىلىق دەنساۋلىق ورتالىعى اۋداننىڭ ىشىندە ورنالاسقان.
بيىلعى بايقوڭىردا 2 جاڭا مەكتەپ سالىنىپ, سونىمەن قاتار 3 مەكتەپكە كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. سونداي-اق №31 مەكتەپتە جانە №23 ورتا مەكتەبىندە قوسىمشا قۇرىلىس جۇمىستارى قولعا الىنعان. جوسپارعا سايكەس قۇرىلىس جۇمىستارى اعىمداعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن تاپسىرىلۋى ءتيىس.
اۋداننىڭ شەت ايماقتارىن دامىتۋ باعدارلاماسى اياسىندا «№12 بالاباقشا-باستاۋىش مەكتەپ» كەشەنىنە جانە №34 ورتا مەكتەبىنە قوسىمشا قۇرىلىس ارقىلى مەكتەپتى كەڭەيتۋ جوسپارلانعان. جالپى قۇرىلىستىڭ جوباسى 600 ورىنعا ەسەپتەلگەن.
بايقوڭىر اۋدانىندا مۇنان باسقا كوشەنى جارىقتاندىرۋ, جول جوندەۋ, جىلۋ-سۋمەن جابدىقتاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا دا قادام-قاداۋ جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر ەكەن.
