«سپورت – دەنساۋلىق كەپىلى» دەيمىز الىمساقتان, بىراق قازاقستاننىڭ سپورتىنا بولىنەتىن قاراجات دەنساۋلىقتىڭ ەمەس, بازبىرەۋلەردىڭ شەكسىز بايۋىنىڭ كەپىلىندەي كورىنەدى ماعان. مەملەكەت باسشىسى جۋىردا سپورتشىلارمەن كەزدەسكەندە بىلاي دەدى: «كاسىبي سپورتتاعى جوعارى جەتىستىكتىڭ بولماعانى مەملەكەتتەن بولىنەتىن قاراجاتتىڭ ناتيجەسىز جۇمساۋدىڭ, بيۋدجەتتى جان-جاققا شاشۋدىڭ سەبەبىنەن».
ءندى ەسەپتى قاراڭىزدار, قازاقستان جوعارى جەتىستىكتەر سپورتىنا بيۋدجەتتەن 775 ميلليون دوللار ءبولىپ وتىر. مىناۋ نە ماسقارا؟ حالىق كەدەيشىلىكتىڭ قۇزىنا قۇلاپ جاتقاندا, سپورتقا 775 ميلليون دوللار ءبولۋ ساۋ ادامنىڭ اقىلىنا سىيا ما؟ ەڭ سوراقىسى, قيساپسىز اقشا بولسەك تە, جەتكەن جەتىستىگىمىز جوق. مىسالى, 2021 جىلى توكيودا وتكەن جازعى وليمپيادا ويىندارىندا قازاقستان قۇراماسى بار-جوعى 8 قولا مەدال يەلەنىپ, 92 مەملەكەتتىڭ ىشىندە 83-ورىن الدى. سوندا الگى 775 ميلليون دوللارعا جەتكەن جەتىستىگىمىز وسى ما؟ ەندى سالىستىرىپ ايتايىن, جوعارى جەتىستىكتەر سپورتىنا 41 ميلليون دوللار بولگەن نيدەرلاندى توكيوداعى وليمپيادادا 10 التىن, 12 كۇمىس, 14 قولا مەدال الدى. ال جوعارى جەتىستىكتەر سپورتىنا 46 ميلليون دوللار بولگەن دانيا توكيودا 3 التىن, 4 كۇمىس, 4 قولا مەدال الدى. ءبىز 775 ميلليون دوللاردى سپورتقا ءبولىپ, 8 قولامەن كەلدىك.
جۋىردا قىتايدا وتكەن ازيا ويىندارىنان 11-ورىنمەن ورالعانىمىزدى جانە قوسىڭىز بۇعان. بۇل – ءبىر. ەكىنشى ماسەلە, قازاقستانداعى سپورتقا جاۋاپتى مينيسترلىك 180-نەن استام سپورت ءتۇرىن رەسمي تىركەپ, وعان بيۋدجەتتەن قىرۋار اقشا ءبولىپ وتىر. سونىڭ تەك 50-گە جۋىعى عانا جازعى وليمپيادا ويىندارىنىڭ تىزىمىنە ەنگەن. قالعان 100-دەن استام سپورت تۇرىنە مينيسترلىك نە ءۇشىن بيۋدجەتتەن اقشا ءبولىپ وتىر؟ سالىستىرىپ ايتايىن, ۇلىبريتانيا وليمپيادا باعدارلاماسىنا كىرەتىن تەك 15 سپورت تۇرىنە بيۋدجەتتەن قارجى بولەدى, گەرمانيا 18 سپورت تۇرىنە قازىنادان اقشا بەرەدى, ال كورشىمىز وزبەكستان تەك 17 سپورت تۇرىنە بيۋدجەتتىڭ قارجىسىن جۇمسايدى. بىزدىكى نە شاشپالىق؟ قازاقستان قازىنادان اقشا بەرەتىن 180 سپورت ءتۇرىنىڭ ىشىندە پەنچاك-سيلات, سپورتتىق بالىق اۋلاۋ, بياتل, ترياتل, پەتانك, تەكبول, ۋنيفايت, چيرليدينگ دەگەندەر ءجۇر. بۇل اتاۋلاردى بۇرىن ەستىگەندەر بار ما ءوزى؟ ايتپاقشى, قازاقستاننىڭ بيۋدجەتىنەن قارجى بولىنەتىن جانە ءبىر سپورت ءتۇرى بار, سپورت نا پيلونە دەگەن. ىزدەپ قاراڭىزدار, مينيسترلىك بۇعان قالاي قارجى ءبولىپ وتىر دەپ جاعا ۇستايسىزدار سوسىن.
ال ۇلتتىق سپورتىمىزدىڭ ءحالى نەشىك دەگەنگە كەلەيىك. ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىن قولداۋعا 2024 جىلعا بار بولعانى 10 ميلليون 460 مىڭ تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانعان. وتە از. مۇنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ ول ازداي, قازاق كۇرەسىن مازاق قىلىپ تۋرنير ۇيىمداستىرىپ, ونى جاھانعا جاريالاپ جۇرگەندەر جانە بار.
تاعى ءبىر ماسەلە, تۋريزم جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ بيۋدجەتىن قاراعاندا قۇجاتتىڭ 311-باعدارلاماسىندا جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارعا, ونىڭ ىشىندە شارۋا, فەرمەر قوجالىقتارىن سۋبسيديالاۋعا 54 ميلليارد تەڭگە قاراستىرىلىپتى. مينيسترلىك شارۋا قوجالىقتارى مەن فەرمەر قوجالىقتارىنا نە ءۇشىن قاراجات بەرمەكشى؟ بۇل ساۋالدى كوميتەت وتىرىسىندا قويدىق, بىراق جاۋاپ الا المادىق.
ۇسىنىستار:
بىرىنشىدەن, مينيسترلىك بەكىتكەن 180 سپورت ءتۇرىن شۇعىل قىسقارتۋ قاجەت. مەملەكەت باسىمدىق بەرەتىن باعىتتاردا وليمپيادالىق, ۇلتتىق, ودان كەيىن پارا جانە سۋردليمپيادالىق سپورت قالۋى ءتيىس. وليمپيادالىق سپورتتىڭ بارلىعى بىردەي جەمىس بەرىپ جاتقان جوق. سوندىقتان ساراپتاما جاساپ, جۇلدە اكەلەتىن تۇرلەرىنە عانا باسىمدىق بەرۋ كەرەك.
ەكىنشىدەن, كاسىبي سپورت كلۋبتارىنا بەرىلەتىن اقشانى شەكتەۋ قاجەت. مىسالى, «استانا» فۋتبول كلۋبى, «بارىس» حوككەي كلۋبى, «استانا» باسكەتبول كلۋبى مەن «استانا» ۆەلوكومانداسىنا جىلىنا «سامۇرىق-قازىنادان» 65 ميلليون دوللار بولىنەدى. بۇل – اسىپ-تاسۋ. تۇپتەپ كەلگەندە, ول اقشا – «سامۇرىق-قازىنانىڭ» ەمەس, حالىقتىڭ اقشاسى.
ۇشىنشىدەن, لەگيونەرلەرگە بيۋدجەتتىڭ ەسەبىنەن ايلىق تولەۋدى توقتاتۋ كەرەك. نەگە ءبىز قازىنادان شەتەل سپورتشىسىن اسىراۋىمىز كەرەك؟ لەگيونەر شاقىرا ما, ونىڭ ايلىعىن دەمەۋشىلەردىڭ ەسەبىنەن تولەسىن سپورت كلۋبتارى.
تورتىنشىدەن, جەرگىلىكتى سپورت فەدەراتسيالارى تىكەلەي ورتالىققا باعىنۋى كەرەك. ايتپەسە قازىر اركىم بىلگەنىن ىستەپ كەتتى. سالدارىنان ناتيجە جوق.
بەسىنشىدەن, سپورت سالاسىنا «مونيتورينگ» دەگەن تۇسىنىك ەنگىزۋ كەرەك. ويتكەنى قۇزىرلى ۆەدومستۆو ايماقتاعى جاعدايدان بەيحابار, تەكسەرىپ تە بارا المايدى. اتالعان ۇسىنىستاردى نەعۇرلىم تەز جۇزەگە اسىرۋ قاجەت. سەبەبى جۋىردا پاريج وليمپياداسى باستالادى, سول كەزدە تاعى ۇياتقا قالماۋ كەرەك.
نارتاي سارسەنعاليەۆ,
ءماجىلىس دەپۋتاتى
