«اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە, اۋىرمايتىن جول ىزدە» دەسەك تە, قولىن كەش سەرمەپ, دەرتىنە دارىگەر جازىپ بەرگەن ءدارى-دارمەكتەردەن شيپا ىزدەيتىن ادامدار كوپ. اۋرۋدىڭ اسقىنۋى مەن اۋىرلىعىنا قاراي ءدارى باعاسى دا قىمباتتاي بەرەتىنى بەلگىلى. سوندايدا ونى تەگىن نەمەسە جەڭىلدىكپەن قالاي الۋعا بولادى؟ جالپى ءدارى-دارمەك يندۋسترياسىندا قانداي جاڭالىقتار بار؟ استاناداعى №10 ەمحانا بازاسىندا قۇرىلعان رەسپۋبليكالىق بمسك ورتالىعىنىڭ ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ بولىمشەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جاڭاگۇل بەكجانوۆامەن وسى تۇرعىدا سۇحباتتاستىق.
– جاڭاگۇل جامبىلقىزى, قازىرگى تاڭدا تەگىن ءدارى-دارمەك كىمدەرگە قولجەتىمدى؟
– ديسپانسەرلىك ەسەپتە تۇرعان قازاقستاندىقتار ءدارى-دارمەكتەر مەن مەديتسينالىق بۇيىمداردى تەگىن نەمەسە جەڭىلدىكپەن الا الادى. الدىمەن تۇرعىلىقتى جەرىندە ەمحاناعا تىركەلۋ كەرەك. سوسىن ديسپانسەرلىك ەسەپكە تۇرۋ جانە ۋچاسكەلىك تەراپەۆتىڭ نەمەسە بەيىندى ماماننىڭ باقىلاۋىندا بولۋ قاجەت. ۇشىنشىدەن, ەگەر اۋرۋ تەگىن قامتاماسىز ەتۋ تىزىمىنە ەنگىزىلگەن بولسا, تەگىن رەتسەپت الۋىنا بولادى. ناقتى ءدارىنى الۋ بارىسىندا تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا ەمحاناعا بارادى نەمەسە egov.kz پورتالى ارقىلى دا ءوتىنىم بەرە الادى. Egov.kz ارقىلى ءوتىنىم بەرۋ ءتارتىبى وتە قاراپايىم. پورتالدا ەتسق نەمەسە ءبىر رەتتىك قۇپياسوز ارقىلى اۆتوريزاتسيادان وتسەڭىز بولدى. قىزمەتتىڭ تولىق اتاۋى – «ازاماتتاردىڭ جەكەلەگەن ساناتتارىنا دارىلىك زاتتاردى, بەيىمدەلگەن ەمدىك ونىمدەردى, مەديتسينالىق بۇيىمداردى بەرۋ». ارى قاراي قىزمەتتى ونلاين الۋ باتىرماسىن باسىپ, دارىگەردىڭ ۇسىنعان مەديتسينالىق رەتسەپتىنىڭ بەرىلگەن جانە اياقتالاتىن كۇنىن تولتىرىڭىز. 5 مينۋتتىڭ ىشىندە ءوتىنىشىڭىزدىڭ جاۋابى كەلەدى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك, دارىلىك زاتتاردى تەگىن نەمەسە جەڭىلدىكپەن ساتىپ العاندا ناۋقاستىڭ جەكە قۇجاتى كەرەك. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتىلۋىنە قۇقىعى بار. قامتاماسىز ەتۋدىڭ 2 پاكەتى بولادى: تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمى, ياعني تمككك شەڭبەرىندە جانە الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى ارقىلى الادى.
– ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋدىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
– ول ەكى تۇرگە بولىنەدى: ءبىرىنشى, ستاتسيونارلىق, ياعني اۋرۋحانالاردا دارىلىك ەم الۋ. ەكىنشىسى, امبۋلاتوريالىق, ياكي ەمحانالاردا رەتسەپت بويىنشا ءدارى-دارمەككە قول جەتكىزۋ. تمككك شەڭبەرىندە جانە ءمامس جۇيەسىندە قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ءدارى-دارمەكتەردىڭ تىزبەسىن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى بەكىتەدى. قۇجاتتا تەگىن قامتاماسىز ەتۋ قاراستىرىلعان اۋرۋلار, سونداي-اق ءدارى-دارمەكتەر ءتىزىمى كەلتىرىلگەن. اتالعان جۇيەلەر ارقىلى ءدارى-دارمەكتەردى ساتىپ الۋ جانە جەتكىزۋ جونىندەگى وپەراتور بولىپ, سق-فارماتسيا بىرىڭعاي ديستريبيۋتورى بەكىتىلگەن. بىرىڭعاي ديستريبيۋتور ارقىلى ساتىپ الۋعا ارنالعان ءدارى-دارمەكتەردىڭ تىزبەسىن قۇزىرلى مينيسترلىك بەكىتكەن بولاتىن. سونىمەن قاتار, بىرقاتار ءدارى-دارمەكتەردى مەديتسينالىق ۇيىمداردىڭ وزدەرى ساتىپ الادى. سق-فارماتسيا دارىلەردى تەك تەگىن ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جانە مەملەكەتتىك مەديتسينالىق ۇيىمدار ءۇشىن عانا ساتىپ الادى جانە جەتكىزەدى.
– اقىسىز ءدارى قانداي جولمەن بەرىلەدى؟
– رەتسەپتەردى تەك ۋچاسكەلىك دارىگەرلەر مەن مەديتسينالىق ۇيىمداردىڭ بەيىندى ماماندارى عانا جازىپ بەرەدى. سونىمەن قاتار مەديتسينالىق ۇيىمداردىڭ جانىنداعى ءدارىحانادان رەتسەپت بويىنشا جەكە كۋالىگىڭىزبەن ءدارى-دارمەكتى الساڭىز بولادى. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ №75 بۇيرىعىنا سايكەس ناۋقاستاردى اقىسىز دارىمەن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا دارىگەر 1 ايدا ءبىر رەت رەتسەپت جازىپ ۇسىنادى. ءبىزدىڭ ەمحانادا د ەسەپتە تۇرعان 11128 ناۋقاس بار. ونىڭ 9389-ى ەرەسەكتەر بولسا, قالعانى – بالالار. سولارعا بەرىلەتىن 71 ءتۇرلى اۋرۋ بويىنشا ءدارى-دارمەكتەر الىنعان. ال وسىنداي ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ بولىمشەلەرى بارلىق ەمحانالاردا 2018 جىلى اشىلا باستاعاندا, بىزدە تەك 20 شاقتى اۋرۋ, ياعني نوزولوگيا بويىنشا عانا دارىلەر بولاتىن. بۇگىندە ولاردىڭ ءتۇرى كوبەيىپ كەتكەن. سول 71 نوزولوگيانىڭ ىشىندە ەڭ كوبى قانت ديابەتى, ارتەريالدى گيپەرتونيا, برونح استماسى جانە وكپەنىڭ سوزىلمالى وبسترۋكتيۆتى اۋرۋى بويىنشا تىركەلىپ وتىر. سونىمەن قاتار ورفاندى دارىلەرمەن 36 ناۋقاس قامتاماسىز ەتىلەدى.
– ەگەر جازىپ بەرگەن ءدارى-دارمەكتەر بولماسا, قايدا حابارلاسقان ءجون؟
– تەگىن ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى بويىنشا «سق-فارماتسيا»-نىڭ بايلانىس ورتالىعى – 1439 نومىرىنە ءموبيلدى جانە قالالىق نومىرلەردەن سوعۋعا بولادى. بارلىق قوڭىراۋ تەگىن. جىلدىڭ ورتاسىنا كەلگەندە, بىرىڭعاي ديستريبيۋتور بىزدەن كەلەسى جىلعا كەرەكتى ءدارى-دارمەكتىڭ الدىن الا بولجامدى ءتىزىمىن سۇراتادى. ول ءتىزىم بىزدەگى ناۋقاستاردىڭ سانى مەن نوزولوگياسىنا قاراي جاسالادى. سول بەرىلگەن تاپسىرىس بويىنشا بىرىڭعاي ديستريبيۋتور جىلدىڭ باسىندا تەندەر جاريالايدى. دارىلەردىڭ كوبى ءوزىمىزدىڭ ەلدىڭ كاسىپورىندارىنان الىنادى. اراسىندا شەتەلدىك وندىرۋشىلەر دە بار.
