ادامزات قوعامىنا حح عاسىردىڭ باسىندا قىزمەت ەتە باستاعان اۆياتسيا لاتىن تىلىندە قۇس دەگەن ماعىنا بەرەدى ەكەن. 1903 جىلدىڭ 17 جەلتوقسانىندا امەريكالىق اعايىندىلار رايت الەمدە ءبىرىنشى رەت وزدەرى قۇپيا جاعدايدا جاساعان ۇشۋ اپپاراتىمەن اسپانعا كوتەرىلەدى. تۋرا 30 جىلدان سوڭ اسپان الەمىنە قازاقتىڭ العاشقى ۇشقىشى جولداسبەك نۇرىموۆ سامعادى. وسىعان قاراپ, قازاقتان شىققان تۇڭعىش ۇشقىش كىم دەگەن سالماقتى ساۋالدىڭ جاۋابىن تاپقانداي بولدىق.
جولداسبەك نۇرىموۆ 1912 جىلى سىرداريا اۋدانىنا قاراستى №3 (قازىرگى امانكەلدى) اۋىلدا ومىرگە كەلىپ, جاستايىنان جەتىم قالىپ, اكەسىنىڭ اعاسى قالمۇحاممەدتىڭ قولىندا تاربيەلەنەدى. عىلىم مەن بىلىمگە قۇشتار بالا التى جاسىندا ۇشىپ بارا جاتقان
اەروپلاندى كورگەننەن كەيىن, اسپان الەمىنە قۇشتارلىعى ارتا تۇسەدى. اسىل ارمانى بالاشوۆ قالاسىنداعى ۇشقىشتار دايارلايتىن اۆياتسيالىق ۋچيليششەدەن (1931 ج.) ءبىر-اق شىعارادى. ۋچيليششەنى ۇزدىك ديپلوممەن ءبىتىرىپ, ەكىنشى دارەجەلى ۇشقىش ماماندىعىن الىپ, سول وقۋ ورنىندا ۇشقىش-ينسترۋكتور رەتىندە جۇمىسقا قالدىرىلادى.
1934 جىلدىڭ سوڭىندا نۇرىموۆ ءوز وتىنىشىمەن سولتۇستىك ءسىبىر ازاماتتىق اۋە فلوتىنا اۋىسىپ, وعان جاستارعا ءبىلىم بەرۋ مەن ۇشقىشتار جۇمىسىن باسقارۋ مىندەتى جۇكتەلەدى. قىستىڭ قاقاعان ايازىندا, كۇندىز-ءتۇنى, قالىڭ تۇماندا ەشقانداي بايلانىس قۇرالىنسىز ۇشىپ ۇيرەنگەن جولداسبەكتىڭ تاجىريبەسى ۇشتالا تۇسەدى. 1935 جىلى شىلدە ايىندا ول پەتروپاۆل قالاسىنىڭ تاۋلى ايماعىندا №270 ۇشقىشتار وتريادىن قۇرۋ ءۇشىن سوندا اۋىستىرىلىپ, پ-5, پر-5, انت-9 ۇشاقتارىمەن ۇشۋدى ۇيرەنەدى.
ج.نۇرىموۆ جايلى العاشقى ماقالا «پروپەللەر» گازەتىنىڭ 1936 جىلعى 8 تامىزداعى №22 سانىندا «نۋرىموۆ – پەرۆىي پيلوت ناتسيونال ۆ ناشەم ۋپراۆلەني» دەگەن تاقىرىپتا سۋرەتىمەن جاريالاندى. ۇلى وتان سوعىسىنىڭ الدىندا 300 مىڭ شاقىرىم قاشىقتىقتى ارتقا تاستاعان تاجىريبەلى ۇشقىش سوعىستا دا سانسىز ەرلىك جاسادى. 1941 جىلى سولتۇستىك باتىس مايدانىندا بومبالاۋشى اۋە پولكىنىڭ كومانديرى رەتىندە كيەۆ, حاركوۆ, ۆوروشيلوۆگراد باعىتىندا اسكەري تاپسىرمالاردى ورىندادى. 1942 جىلى جولداسبەك نۇرىموۆ ۆولگوگراد شەبىنە اۋىستىرىلادى. بىلىكتى ۇشقىشتى №102 اۋە پولكىنىڭ كومانديرى ەتىپ تاعايىندايدى. كەزەكتى اسكەري تاپسىرماسىن ورىنداۋ بارىسىندا جاۋدىڭ مە-109 يسترەبيتەلى نۇرىموۆتىڭ ۇشاعىن اتىپ تۇسىرەدى. تاجىريبەلى ۇشقىش اۋىر جارالانعانىنا قاراماستان, ۇشاقتى كەڭەس اسكەرىنىڭ الدىڭعى شەبىنە قوندىرىپ ۇلگەرەدى. اسكەري اۋرۋحانادا ەمدەلىپ شىعىپ, ول قايتادان مايدان شەبىنە اتتانادى. 1943 جىلى اسكەري تاپسىرمادان كەلە جاتقاندا جاۋدىڭ ءتورت بىردەي يسترەبيتەلىنىڭ شابۋىلىنا تاپ بولادى. ولاردىڭ ءبىرىن اتىپ ءتۇسىرىپ, ءوزى قارسىلاستىڭ سناريادىنان اۋىر جارالانادى. سوعان قاراماستان ۇشاعىن كەڭەس جەرىنە قوندىرىپ, ءوزى ەسىنەن تانىپ قالادى. بەس ايداي اسكەري اۋرۋحانادا ەمدەلىپ, 1944 جىلدىڭ شىلدەسىندە دەنساۋلىعىنىڭ جارامسىزدىعىنا بايلانىستى مايداننان قايتارىلادى. ج.نۇرىموۆتىڭ بۇل ەرلىگى ج.التايباەۆتىڭ «قاناتتى باتىر» (سوتسياليستىك قازاقستان, 1 قاڭتار 1944 جىل) اتتى ماقالاسىندا تولىق باياندالعان. مايدان شەبىندە كورسەتكەن ەرلىگى ءۇشىن جولداسبەك نۇرىموۆ «قىزىل تۋ», ءى دارەجەلى «وتان سوعىسى», ەكى مارتە «قىزىل جۇلدىز» وردەندەرىمەن جانە مەدالدارمەن ماراپاتتالادى. 1945 جىلى مەديتسينالىق كوميسسيا نۇرىموۆتىڭ دەنساۋلىعىن تەكسەرىپ, ۇشۋعا رۇقسات بەرەدى. 1946 جىلدىڭ اقپانىنان باستاپ الماتى قالالىق №7 ۇشاتىن كولىك توبىنا ۇشقىش بولعان نۇرىموۆتى ءبىرشاما ۋاقىتتان كەيىن ۇشقىشتار توبىنىڭ كومانديرى ەتىپ تاعايىندايدى.
1952 جىلى شىمكەنت قالاسىنا كوشىپ بارىپ, اۋەجايدا ديسپەتچەر قىزمەتىن اتقارادى. قان مايداندا ەكى رەت اۋىر جارالانىپ, ەلگە امان-ەسەن ورالعان قايران ۇشقىش ءبىر بۇزاقىنىڭ قولىنان قازا تابادى. قازاقتىڭ العاشقى ۇشقىشىنىڭ ءومىر جولى وسىنداي. كەزىندە كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىنا ۇسىنىلعان, بىراق كەيبىر سەبەپتەرمەن بۇل اتاقتى الا الماعان ج.نۇرىموۆتىڭ سوعىستاعى ەرلىكتەرى ءالى زەرتتەلە بەرمەك.
جولداسبەك اعا ەلۋ جىلدان استام ومىرىندە ءتورت رەت نەكەلى بولعان. 1935 جىلى العاشقى جارى, سول كەزدەگى قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ حاتشىسى ج.شاياحمەتوۆتىڭ ايەلىنىڭ اپكەسى گۇلسىم اپانى كەزدەستىرىپ ۇيلەنەدى.
ەكىنشىسى – شارا, ءۇشىنشىسى – عاليما اپامىز, ءتورتىنشىسى كەيىن جولداسبەك اعانىڭ قىزى يرينا ارقىلى بەلگىلى بولعان – يۋليا يۆانوۆنا كيسەلەۆا.
جولداسبەك اعانىڭ ريتا (ريوريتا), زارەما جانە لاۋرا ەسىمدى ءۇش قىز دۇنيەگە كەلەدى. ريتا ومىردەن ەرتە وزدى. زارەما اكەسىنىڭ جولىن قۋىپ, د.قوناەۆتىڭ ۇشاعىندا 21 جىل ستيۋاردەسسا قىزمەتىن اتقارادى. لاۋرا الماتى دەنە تاربيەسى جانە سپورت مەكتەبىن ءتامامداپ, وسى سالادا كوپ جىل ەڭبەك ەتەدى. قازىر ەكەۋى دە الماتىدا تۇرادى.
قازاقتىڭ تۇڭعىش ۇشقىشى جولداسبەك نۇرىموۆ تاعدىرى تۇڭعىش ءبيشىمىز شارا جيەنقۇلوۆا اپامىزبەن دە توعىسادى. قازاق ونەرىنىڭ جارقىن جۇلدىزى, بي پاديشاسى شارا اپانىڭ ۇشۋدىڭ بار قىر-سىرىن مەڭگەرگەن باتىر, جىگىتتىڭ سۇلتانى, قازاقتىڭ العاشقى ۇشقىشى جولداسبەك اعامەن وتباسىلىق ءومىرى سەگىز جىلدان اسپادى. قوس تۇڭعىش پەرزەنت كورمەي اجىراسقان.
جولداسبەك اعانىڭ ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارىن بىرگە وتكىزگەن ءۇشىنشi جارى عاليما اپا ەكەۋىنىڭ نۇريا مەن نۇرزيا (ەگىز) جانە نۇرسۇلۋ eciمدi ءۇش قىزى بار. ولار قازىر شىمكەنت قالاسىندا تۇرادى.
جوعارىدا ايتقانىمىزداي, ءتورتىنشى جارى – يۋليا يۆانوۆنا كيسەلەۆا. ونىڭ ءبipىنشى كۇيەyi تەمىرجول ينجەنەرى قىزمەتىن اتقارىپ ءجۇرىپ, «مونارحيالىق مەكەمەلەرمەن بايلانىسى بار» دەگەن جالامەن 1930 جىلى اتىلىپ كەتكەن. «حالىق جاۋىنىڭ» ايەلىنە قوسىلعان جولداسبەك اعانى دا وسى بip ساياساتتىڭ سالقىنى شارپىسا كەرەك (تولىعىراق «وتان ساقشىسى»
نەمەسە «چاسوۆوي رودينى» گازەتىنىڭ 2013 جىلعى 12 قىركۇيەگىندەگى №39 سانىندا).
يۋليا كيسەلەۆادان 1949 جىلى دۇنيەگە كەلگەن جولداسبەك اعانىڭ قىزى نوۆيكوۆا يرينا جولداسبەكوۆنا كازگۋ-دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىن ءتامامداپ, 23 جاسىندا اسكەري ازاماتقا تۇرمىسقا شىققان. قىزمەت بابىمەن موڭعوليادا, كەيىن لەنينگرادتا تۇرعان. قaزip يتاليانىڭ وڭتۇستىگىندەگى مەسسينا قالاسىندا تۇرادى. يتالياعا دەيىن سانكت-پەتەربۋرگتە مۋنيتسيپالدى كەڭەستىڭ قۇرامىندا ءجۇرىپ, 2003 جىلدان شىعا باستاعان «ۆەستي سترەلنى» گازەتىنىڭ قۇرىلتايشىسى بولعان. دەرەكتەرگە قاراعاندا, يرينا قارىنداسىمىز – مۋنيتسيپالدى باسقارۋدى قالىپتاستىرۋ مەن دامىتۋ ماسەلەلەرىنە قوماقتى ۇلەس قوسقان جۋرناليست.
ءبىر كەزدەسۋدە ءسوز ورايى كەلگەندە يريناعا قازاقستان جايلى بىلەتىن شىعارسىڭ دەگەن ساۋالىما: – مەنىڭ اكەم قازاقستاندىق, مەنىڭ جارتى قانىم – قازاقتىڭ قانى. شيرەك عاسىر ىشىندە تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تابىستارىن مەن سىزدەردەن كەم بىلمەيمىن. سەبەبى مەن جات جەردە ءجۇرمىن عوي. لەنينگراد بلوكاداسىنىڭ اۋىر كەزەڭدەرىندە اكەممەن بىرگە بولعان انام – يۋليا يۆانوۆنا كيسەلەۆا ۇشقىش اكەمنىڭ سانسىز ەرلىكتەرىن, ونىڭ ازاماتتىق اسىل قاسيەتتەرىن قۇلاعىما قۇيىپ, ءومىر-باقي جولداسبەك قىزى بولىپ ءجۇرۋىمدى قاتال تاپسىرعان-دى. سىزدەر نۇرسۇلتان
نازارباەۆتاي ەلباسىلارىڭىز بار باقىتتى جانسىزدار, – دەپ ءبىر ءتۇيىپ تاستادى.
قازباي قۇدايبەرگەنوۆ,
پروفەسسور
