جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارىنىڭ مادەني جانە گەندەرلىك قارىم- قاتىناستاردى وتباسى مەن قوعامدا قالىپتاستىرۋ شارالارىنا بايلانىستى استانا قالالىق ءماسليحاتىندا قوعامدىق تىڭداۋ ءوتتى.
قالالىق ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ باسشىسى ەرلان قاناليموۆ وتكەن جىلعى جۇمىستارعا توقتالىپ, مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىس اياسىندا گەندەرلىك ساياساتتى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا ءۇش ماڭىزدى جوبا وتكىزىلگەنىن, بيىل بۇل جۇمىس جالعاساتىنىن, ياعني, الەۋمەتتىك جوبالار سانىن بەسكە جەتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن ايتتى. بۇل جوبالاردىڭ قاتارىنا «ۇلاعاتتى اۋلەت», «قازاق قىزى», «ۇزدىك وتباسىلىق بيلبورد» بايقاۋلارى, اكەلەر ينستيتۋتىن نىعايتۋعا جانە بالا تاربيەسىندەگى اكەلەر ءرولىن ارتتىرۋعا, ايەلدەردىڭ كوشباسشىلىعىنا باعىتتالعان شارالار كىرىپ وتىر.
استانا قالاسى اكىمدىگى جانىنداعى ايەلدەر ىستەرى جانە وتباسىلىق-دەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى كوميسسيانىڭ حاتشىسى ريمما يمانعازينوۆا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى 2030 جىلعا دەيىنگى وتباسىلىق جانە گەندەرلىك ساياسات تۇجىرىمداماسىنا سايكەس اتقارىلۋى ءتيىس جۇمىستارعا توقتالدى.
ونىڭ ايتۋىنشا, بۇل جۇمىستار ىشكى ساياسات, ءبىلىم, جاستار ماسەلەلەرى جونىندەگى, سونداي-اق, جۇمىسپەن قامتۋ, ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ سىندى بىرنەشە باسقارماعا بولىنگەن. ياعني, اتالمىش باسقارمالار بيۋدجەتتىك اكىمشىلەرى بولىپ وتىر. الايدا بايانداماشىنىڭ پىكىرىنشە, جۇيەلى, ساپالى جۇمىس جۇرگىزۋ ءۇشىن گەندەرلىك ساياساتقا قاتىستى ىستەردى ءبىر باسقارماعا شوعىرلاندىرۋ قاجەت. قازىرگى تاڭدا ءار باسقارما ءوزىنىڭ شارالارىن جەكە-جەكە وتكىزگەننەن قارجىلاندىرۋ جاعىنان دا قيىندىقتار تۋىپ جاتقان كورىنەدى.
«ماسەلەن, بىلتىر استانادا تۇڭعىش مارتە اكەلەر جيىنى وتكىزىلدى. بۇل شاراعا بيۋدجەتتەن اقشا بولىنبەدى. ايماقتاردان 100 ادامدى شاقىرىپ الىپ, كومەك سۇراۋعا تۋرا كەلدى. سونداي-اق, ءتۇرلى بەينەروليكتەردى, جارنامالىق اقپاراتتى شىعارۋعا قارجىدان قىسىلىپ وتىرمىز. سول سەبەپتەردەن «ايەلدەر كوشباسشىلىعى مەكتەبى» ەكى جىل قاتارىنان وتكىزىلمەدى. قالالىق ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ ارقاسىندا بيىل وعان ءتيىستى قارجى ءبولىندى» دەيدى ريمما يمانعازينوۆا.
سونىمەن قاتار قوعامدىق تىڭداۋدا وتباسى قۇندىلىقتارىن ساقتاۋعا ارنالعان, جالپى گەندەرلىك ساياساتقا قاتىستى ەلوردادا وتەتىن شارالار تەلەارنالار مەن راديولاردا از ناسيحاتتالاتىنى, كەيبىرى مۇلدە ەلەۋسىز قالاتىنى جونىندە ايتىلدى. مۇنى ەرلان قاناليموۆ استانا اكىمدىگىنە قاراستى تەلەارنا نەمەسە راديو جوقتىعىمەن ءتۇسىندىردى. دەگەنمەن, تەلەارنالارمەن جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتقانىن, شارالاردىڭ كوبىسى دەمالىس كۇندەرى ۇيىمداستىرىلاتىندىعىنان اقپارات بەرىلمەي قالاتىنىن جەتكىزدى.
جيىندى كوتەرىلگەن ماسەلەلەردىڭ ءبىرى ايەلدەردى زورلىق-زومبىلىقتان قورعاۋعا ارنالدى. بۇل جونىندە بايانداما جاساعان استانا قالاسىنىڭ ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ ايەلدەردى زورلىق-زومبىلىقتان قورعاۋ جونىندەگى اعا ينسپەكتورى اقمارال سەرىكباەۆا سوڭعى ءۇش ايدا «سەنىم تەلەفونىنا» 300-گە جۋىق ايەل حابارلاسقانىن, ال دەپارتامەنتكە ءوز اياعىمەن 60-قا جاقىن ايەل شاعىمدانىپ كەلگەنىن, ءتارتىپ ساقشىلارىنىڭ تاراپىنان ءتيىستى شارالار قابىلدانعانىن ايتتى.
جالپى, تۇرمىستىق جانجالدارعا قاتىستى قوزعالعان ىستەر بىلتىرعا قاراعاندا بيىل كوبەيگەن. ماسەلەن, وتكەن جىلدىڭ العاشقى توقسانىندا 187 ادام جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلسا, بيىل اتالمىش مەرزىمدە 198 ادامعا جەتتى. الايدا وسىنداي جانجالداردىڭ ورشۋىنە قانداي جاعدايلار سەبەپ بولعانىن ينسپەكتور ايتا المادى. تەك قانا ۇرلىققا قاتىستى ىشكى ىستەر ورگاندارىنا كوبىنەسە ايەلدەر شاعىمداناتىنىن, بيىلدان باستاپ بۇل ىستەر دە ايەلدەرگە قارسى جاسالعان قىلمىستار قاتارىنا جاتقىزىلىپ جۇرگەنىن جەتكىزدى.
وسىنىڭ الدىنداعى قالالىق ءماسليحاتتىڭ V شاقىرىلىمىندا 2 ايەل دەپۋتات بولىپ سايلانعان. ال قازىرگى VI شاقىرىلىمدا ولاردىڭ سانى ءۇش ەسە ۇلعايىپ, التاۋعا جەتتى. قوعامدىق تىڭداۋدىڭ سوڭىندا وسى تۋرالى, ياعني ايەلدەر كوشباسشىلىعى جاعىنان استانادا وڭ ناتيجە بايقالىپ وتىرعانى ايتىلدى.
امانعالي قالجانوۆ
