پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ رەسەي, بەلارۋس جانە قىرعىزستان ۇكىمەتتەرىنىڭ باسشىلارىنا ءىلتيپات بىلدىرە وتىرىپ, قازاق جەرىندە تۇڭعىش رەت وتكىزىلىپ جاتقان حالىقارالىق «يننوپروم. قازاقستان» ونەركاسىپ كورمەسىنە قولداۋ كورسەتكەنى ءۇشىن ولارعا ريزاشىلىق ءبىلدىردى.
– سىزدەردىڭ ارنايى كەلگەندەرىڭىز كورمەنىڭ مارتەبەسىن ارتتىرعانى ءسوزسىز جانە تىعىز ساۋدا-ەكونوميكالىق قاتىناستارىمىزدى تاعى ءبىر رەت دالەلدەدى. بۇگىندە اتالعان ءىس-شارا تۇراقتى ىسكەرلىك الاڭعا اينالىپ كەلەدى. بۇل – قۋانىشتى جايت. كورمە اياسىندا الەۋەتتى سەرىكتەستەر مەن ينۆەستورلار ەلدەرىمىزدىڭ يندۋستريالىق سەكتورىنىڭ جەتىستىكتەرىمەن جاقىنىراق تانىسادى, سونداي-اق ءوزارا ءتيىمدى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەرگە جول اشىلادى, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, ونەركاسىپ, ەنەرگەتيكا, ماشينا جاساۋ, اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ەكونوميكانىڭ باسقا دا سالالارىندا بىرلەسكەن كاسىپورىندار مەن ءىرى جوبالار سانى ارتىپ كەلەدى. بۇل وداققا مۇشە ەلدەردىڭ سىرتقى ساۋدا كولەمىنىڭ ۇزدىكسىز ۇلعايىپ, بيىلعى ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا 13 پايىزعا جەتكەنىنەن بايقالادى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستان مەن رەسەي اراسىندا ساۋدا, ينۆەستيتسيا جانە ونەركاسىپ سالالارى بويىنشا قارىم-قاتىناس قارقىنى جوعارى ەكەنىن ايتتى.
– رەسەي كومپانيالارى قازاقستانعا تۇراقتى تۇردە ينۆەستيتسيا سالىپ وتىرعان بەس نەگىزگى ەلدىڭ قاتارىنا كىرەدى. بۇگىندە رەسەيمەن بىرلەسىپ, جالپى سوماسى 16,5 ميلليارد دوللار بولاتىن 40 ءىرى جوبانى جۇزەگە اسىرىپ جاتىرمىز, – دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى بەلارۋسپەن اراداعى قارىم-قاتىناس تۋرالى ايتا كەلە, اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن شىعارۋ جانە ماشينا جاساۋ سالالارىنداعى تاجىريبەنى وڭ باعالادى. بۇل باعىتتاعى جوبالاردىڭ جالپى قۇنى – شامامەن 180 ميلليون دوللار. سونىمەن قاتار قازاقستان پرەزيدەنتى قىرعىز رەسپۋبليكاسىمەن اراداعى بايلانىستارىمىزدىڭ تۇراقتى دامىپ كەلە جاتقانىنا, ءوزارا ساۋدا-ساتتىق قارقىنى جوعارى ەكەنىنە نازار اۋداردى.
– جەتى ايدا ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا-ساتتىق كولەمى بىلتىرعى وسى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 13 پايىزعا ءوستى. قازاق-قىرعىز شەكاراسىندا يندۋستريالىق ساۋدا-لوگيستيكالىق كەشەن سالۋدىڭ كەلەشەگى زور, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
پرەزيدەنت ۇكىمەتتەر باسشىلارىنا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە ەلدەر ىنتىماقتاستىقتى ايتارلىقتاي نىعايتۋ ءۇشىن مول الەۋەتكە يە, سوندىقتان ونى ىلگەرىلەتۋ ماقساتىندا بارلىق مۇمكىندىكتى بەلسەندى پايدالانعان ءجون دەپ پىكىر ءبىلدىردى.
– قازاقستان ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق اياسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋعا نيەتتى. بۇل وداق وتە پەرسپەكتيۆتى ينتەگراتسيالىق ۇيىم دەپ سانايمىز. وداقتىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىنىڭ مۇمكىندىكتەرى زور. قازاقستان ەاەو-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ءبارى وسى جەردە 2015 جىلى قول قويىلعان شارتتى قاتاڭ ساقتاپ, تەك ەكونوميكالىق ينتەگراتسيا, ساۋدا-ساتتىقتى دامىتۋ, ءوزارا تاۋار الماسۋ باعىتىندا عانا ەلدەرىمىزدىڭ نارىعىن اشۋ ماسەلەلەرىمەن اينالىسۋعا ءتيىس, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ساۋدا-ەكونوميكالىق كووپەراتسيانىڭ تيىمدىلىگى كولىك-ترانزيت الەۋەتىن اشۋمەن تىكەلەي بايلانىستى, سوندىقتان كولىك قاتىناستارىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن دايەكتى تۇردە دامىتۋ كەرەك دەپ سانايدى. پرەزيدەنت يرانعا, پارسى شىعاناعىنا جانە ۇندىستانعا شىعۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن سولتۇستىك – وڭتۇستىك ترانزيت ءدالىزىنىڭ, قازاقستان – تۇرىكمەنستان – يران تەمىرجولىنىڭ, باتىس ەۋروپا – باتىس قىتاي باعىتىنىڭ مۇمكىندىكتەرى جونىندە ايتتى. سونىمەن قاتار ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك ءدالىزىنىڭ الەۋەتىنە باسا ءمان بەردى.
بۇدان بولەك, مەملەكەت باسشىسى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە ەلدەردىڭ ونەركاسىپ سالاسىنداعى ىقپالداستىعىن دامىتۋ ماڭىزدى ەكەنىنە توقتالدى. سونداي-اق بيىل مامىر ايىندا وتكەن جوعارى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كەڭەس وتىرىسىندا ونەركاسىپ جوبالارىن جۇزەگە اسىرۋ كەزىندە كووپەراتسياعا قارجىلاي كومەك كورسەتۋ تۋرالى قۇجاتقا قول قويىلعانىن ەسكە سالدى. پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا, بۇل مەحانيزم بىرلەسكەن جاڭا ءوندىرىس ورىندارىن اشۋعا تىڭ سەرپىن بەرەدى.
كەزدەسۋ سوڭىندا قاسىم-جومارت توقاەۆ كورمەنى ۇيىمداستىرۋعا بەلسەندى اتسالىسقانى ءۇشىن ۇكىمەتتەر باسشىلارىنا تاعى دا العىس ايتتى. سونداي-اق ولاردىڭ جۇمىسىنا تابىس, ال ەلدەرىمىزدىڭ يگىلىگىنە قىزمەت ەتەتىن جاڭا بىرلەسكەن جوبالاردىڭ كوبەيۋىنە تىلەكتەستىك ءبىلدىردى.
