وتكەن عاسىردىڭ وتىزىنشى جىلدارداعى قۋعىن-سۇرگىن ەلىمىزدى قۋراپ تۇرعان شوپكە تيگەن ورتتەي شارپىدى. اسىرەسە, حالقىمىزدىڭ قالاۋلى تۇلعالارى مەن ەل ىشىندەگى كوزىقاراقتى قاراپايىم ادامدارعا بۇيىدەي ءتيدى. جازىقسىز تۇرمەگە توعىتىلدى. سونداي جالعان جالانىڭ قۇربانى بولعان ازاماتتىڭ ءبىرى – ەسماعامبەت وسپانوۆ.
ول كىسى اقمولا وبلىسىنىڭ شۋچە اۋدانىنداعى كورنەكتى اۋىلىندا ءومىر سۇرگەن. ءوز زامانىنىڭ كوزى اشىق ازاماتى بولعان. ەلدى كولحوزداستىرۋعا بەلسەندى اتسالىسقان. كەيىن وسى ءىسى باسىنا قارا بۇلت بولىپ ۇيىرىلەدى. 1937 جىلى «كولحوزداردى جۇرتشىلىق تارىقپايتىنداي جايىلىمدىق جەرى بار, سۋلى, نۋلى ورىنعا ورنالاستىرعان ءجون» دەگەن ءبىر اۋىز ءسوزى ءۇشىن اۋىلداستارى سىرتىنان ارىز جازىپ, كورسەتىپ جىبەرەدى. ءسويتىپ, «حالىق جاۋى» اتانىپ شىعا كەلەدى. سەگىز جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرادى. جازاسىن ومبى تۇرمەسىندە وتەيدى. اقىرى, سوندا اشتىقتان كوز جۇمادى. ارتىندا ايەلى مەن قايىربەك دەگەن جالعىز بالاسى قالادى. ول اكەسى ۇستالعاندا ءبىرىنشى سىنىپتىڭ تابالدىرىعىن ەندى اتتاعان. اناسى ەكەۋى تالاي تاۋقىمەتتى تارتادى. «حالىق جاۋىنىڭ وتباسى» دەگەن تۇرتپەكتى دە كورەدى. بىراق قارشادايىنان قايسار بولىپ وسكەن قايىربەك وعان مويىمايدى. ورتا مەكتەپتى ۇزدىك اياقتاپ, سەمەي پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى فاكۋلتەتىن ءتامامدايدى. ۇزاق جىلدار مەكتەپ ديرەكتورى بولادى. اۋداندىق اكىمدىكتە جاۋاپتى قىزمەت اتقارادى.
وتكەن عاسىردىڭ سەكسەنىنشى جىلدارىنىڭ اياعىندا جاريالىلىق جەلى وڭىنان سوعىپ, قارالى جىلدارى جازىقسىز ۇستالىپ, اتىلىپ كەتكەن ازاماتتاردىڭ ءىسى قايتا قارالا باستايدى. قايىربەك قاريا اكەسىن اقتاۋ ماقساتىندا ول جايىندا جازىلعان ارحيۆتىك ماتەريالداردى تاۋىپ, جوعارىعا حات جازادى. ەشقانداي كىناسى جوق ەكەندىگىن دالەلدەپ, سوتتىڭ شەشىمىمەن اقتاپ الادى. ءسويتىپ, اكە الدىنداعى پەرزەنتتىك پارىزىن وتەيدى. اقساقال بيىل 85 جاسىندا دۇنيەدەن وزىپتى. ءوزى جاستايىنان قالامدى سەرىك ەتىپ, ەكى-ءۇش كىتابى جارىق كورگەن. اسىرەسە, بابالارى مەن ءوزى ءومىر جولىنان سىر شەرتكەن «ۇرىڭقاي قىرعىزى» دەگەن ەستەلىكتەر جيناعى ءتاپ-ءتاۋىر قۇندى ەڭبەك ەكەن.
– ەرىم اكەسىن ومىردەن وتكەنشە اۋزىنان تاستامادى. جىل سايىن قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنىندە «الجير» مۋزەيىنە بارىپ, جازىقسىز قۇربان بولعان جانداردىڭ رۋحىنا تاعزىم جاسايتىن. ول جايىندا بالالارى مەن نەمەرەلەرىنە ايتىپ وتىراتىن. ءبىلىمدى, پاراساتتى كىسى بولدى. ۇيىمىزدەن جاقسىلار ۇزىلمەدى. ەندى ونىڭ كوزى جوق بولسا دا, اتامنىڭ ارۋاعى ريزا بولسىن دەپ مەن ەسكە الىپ وتىرمىن. دۇنيەدەن وزار الدىندا سونى ماعان اماناتتاپ كەتىپ ەدى, – دەيدى جانارى جاسقا تولعان مايرا ابدىكارىموۆا اجەمىز.
ءيا, بۇل –قارالى جىلداردا باستان كەشكەن ءبىر وتباسىنىڭ تاعدىرى. ال مۇنداي وقيعانى جۇزدەپ ەمەس, مىڭداپ كەزدەستىرۋگە بولادى. جاماندىقتىڭ ءبارى سونىمەن كەتسىن!
ازامات ەسەنجول
