بالالار ءۇشىن بيىلعى جازدىڭ ءجونى ەرەكشە, ويتكەنى جازعى دەمالىس مەملەكەت باسشىسى جاريالاعان بالالار جىلى اياسىندا ءوتىپ وتىر. جازعى دەمالىستىڭ بارىسى قانداي جانە الداعى جاڭا وقۋ جىلىنا ازىرلىك جايىندا دايىندىقتاردى بىلگەن ەدىك.
بيىل ەلوردادا 11 مەكتەپ اشىلادى
– سونداي-اق بيىل 39 ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنا كۇردەلى جانە اعىمداعى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ءبىلىم باسقارماسى بەرگەن مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك, 12 نىسانعا كۇردەلى جوندەۋ (3 مەكتەپ, 8 بالاباقشا, 1 كوللەدج), 27 نىسانعا اعىمداعى جوندەۋ (13 مەكتەپ, 14 بالاباقشا) جۇرگىزىلەدى, – دەيدى نۇر-سۇلتان قالاسى ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ ءومىر تىرشىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءبولىمىنىڭ باس مامانى اسەل ءومىروۆا.
دەموگرافيالىق جانە كوشى-قون اعىمىنا بايلانىستى جىل سايىنعى وقۋشىلار كونتينگەنتى دە وسۋدە. قازىرگى تاڭدا 15 مەكتەپتىڭ كونتينگەنتى شامادان تىس, 4 مەكتەپ ءۇش اۋىسىمدا جۇمىس ىستەۋدە.
وقۋشىلاردىڭ ورىن تاپشىلىعىن, مەكتەپتەردەگى ءۇش اۋىسىمدى وقىتۋ ماسەلەسىن شەشۋ ماقساتىندا, قالامىزدا 2022 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 23580 ورىندىق 11 مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە, شامادان تىس 7 مەكتەپتىڭ ماسەلەسىن شەشەدى.
باسشىلاردى روتاتسيالاۋ جۇرگىزىلۋدە
كوللەدج, مەكتەپ باسشىلارىن روتاتسيالاۋ بولىپ جاتىر. بۇدان بىلاي, 7 جىل بويى باسشى بولعاندار بىردەن اۋىسادى. 4 جىلدان اسقاندار تۋرالى كوميسسيا شەشىم شىعارادى. ءوزىنىڭ جۇمىس ىستەگەن مەكتەپ, كوللەدجىنىڭ دەڭگەيىندەگى وقۋ ورنىنا اۋىستىرىلادى. اۋىلدىكى – قالاعا, قالانىكى اۋىلعا بارمايدى. تەك ءوزى باسقارعان مەكەمەنىڭ دەڭگەيىندەگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنا جىبەرىلەدى.
انىقتاما ءۇشىن:
مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ءۇشىن قاجەتتى قۇجاتتاردىڭ تىزبەسى:
1) ءوتىنىش;
2) جەكە باسىن راستايتىن قۇجاتتىڭ تۇپنۇسقاسى (جەكە باسىن سايكەستەندىرۋ ءۇشىن تالاپ ەتىلەدى);
3) دەنساۋلىق جاعدايى تۋرالى انىقتاما, №063/ۋ جانە «بالا دەنساۋلىعى پاسپورتى» 026/ۋ-3
4) بالانىڭ 3ح4 سم ولشەمىندەگى تسيفرلىق فوتوسۋرەتi
بيىلدان باستاپ پەداگوگتار ارنايى اتتەستاتسيادان ءوتىپ بارىپ جۇمىسقا قابىلدانادى. بۇرىنعىداي مەكتەپ ديرەكتورى قابىلداي المايدى.
بالالاردى 1-سىنىپقا قابىلداۋ جالعاسۋدا
مەكتەپكە قابىلداۋدىڭ ۇلگىلىك قاعيدالارىنا سايكەس 1 ساۋىردەن باستاپ جاڭا وقۋ جىلىنا 1-سىنىپقا وقۋشىلاردى قابىلداۋ باستالعان بولاتىن. بالالاردى قابىلداۋ 1 تامىزعا دەيىن جالعاساتىن بولادى.
– 2022-2023 جاڭا وقۋ جىلىندا 1 سىنىپقا 26000 بالا كەلەدى دەپ كۇتىلۋدە, – دەيدى نۇر-سۇلتان قالاسى ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنىڭ جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋدىڭ مازمۇنى مەن ادىستەمە ءبولىمىنىڭ باس مامانى جانات اقمولداەۆا.
18 شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا ەلوردادا 1-سىنىپقا 20101 بالا قابىلدانعان, ونىڭ ىشىندە 10928-ءى نەمەسە 54,3%-ى قازاق تىلىندە ءبىلىم الۋعا نيەت ءبىلدىرىپتى.
قۇجاتتاردى قابىلداۋ جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتى كورسەتۋدىڭ ناتيجەلەرىن بەرۋ ەلەكتروندىق ۇكىمەت ۆەب-پورتالى جانە ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى ارقىلى قاعاز تۇرىندە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر (بەلگىلەنگەن جۇمىس كەستەسى دۇيسەنبى – جۇما, ساعات 13.00-دەن 14.00-گە دەيىنگى تۇسكى ۇزىلىسپەن ساعات 9.00-دەن 18.00-گە دەيىن).
مەملەكەتتىك قىزمەت بولعاندىقتان قۇجاتتار تاپسىرعان ساتتەن باستاپ, سونداي-اق پورتال ارقىلى جۇگىنگەن كەزدە مەرزىمىنەن كەشىكتىرمەي 1 جۇمىس كۇنىندە جاۋاپ بەرۋ كەرەك.
بۇل رەتتە 3+1 قاعيداتىنا اسا كوڭىل بولىنەدى. قابىلداۋ بارىسىندا ءوز اۋماعىنان ءوتىنىش بەرگەن 3 بالانى, سودان كەيىن باسقا اۋماقتان الدىڭعى تىركەلگەندەر قاتارىنان 1 ء(بىر) ۇمىتكەردى قابىلدايدى.
ەرەكشە ءبىلىمدى قاجەت ەتەتىن بالالار اتا-اناسىنىڭ كەلىسىمىمەن پەداگوگيكالىق-مەديتسينالىق-پسيحولوگيالىق كونسۋلتاتسيا قورىتىندىسى نەگىزىندە قابىلدانادى.
قانداي جاعدايدا باس تارتادى:
– قۇجاتتار توپتاماسىن تولىق ۇسىنباعاندا;
– قولدانىلۋ مەرزىمى وتكەن قۇجاتتاردى ۇسىنعاندا;
– ۇسىنىلعان قۇجاتتارىنىڭ دۇرىس ەمەستىگى انىقتالعان جاعدايدا.
بالالاردى 1-سىنىپقا قابىلداۋ ءۇشىن قۇجاتتاردى تاپسىرۋ مەرزىمى اياقتالۋعا جاقىن. نەبارى 10 كۇن قالدى. الداعى ۋاقىتتا بالالاردى مەكتەپكە دايىنداۋ, وقۋلىقتارمەن قامتاماسىز ەتۋ مىندەتى تۇر.
كوللەدجدە ءبىلىم الۋ جاڭالىقتارى
– ەڭ باستى جاڭالىق – وقۋشىلاردىڭ جوو-عا تاپسىرعان تالاپكەرلەر سەكىلدى 4 كوللەدجدى تاڭداۋىنا مۇمكىندىك بار, – دەيدى نۇر-سۇلتان قالاسى ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنىڭ تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ءبولىمىنىڭ مامانى سالتانات ايتحوجينا. ونىڭ ايتۋىنشا, نۇر-سۇلتان قالاسىندا تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىن 34 كوللەدج ۇسىنادى, ولاردىڭ 9-ى – مەملەكەتتىك.
بيىل بالالار جىلى اياسىندا جاستاردى تەگىن بىلىممەن قامتۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 2550 ورىنعا ۇلعايتىلدى (4749 ورىن), بۇل 7300 ورىندى قۇرايدى.
2021 جىلدان باستاپ 2025 جىلعا دەيىن «اقشا ستۋدەنتپەن» قاعيداتى بويىنشا جاستاردى سۇرانىسقا يە ماماندىقتار بويىنشا تەگىن 100% قامتۋعا كەزەڭ-كەزەڭمەن كوشۋ جۇرگىزىلۋدە.
بۇگىنگى تاڭدا سۇرانىسقا يە ماماندىقتار بويىنشا تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ كادرلارىن دايارلاۋ بويىنشا مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسى قالىپتاستىرىلدى. كوميسسيا بەكىتكەن مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسى (ماماندىقتار ءتىزىمى جانە ورىندار سانى) نۇر-سۇلتان قالاسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ رەسمي سايتىندا ورنالاستىرىلعان.
تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىمى بار كادرلاردى دايارلاۋعا مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسىن ورنالاستىرۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ شەشىمىمەن مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسىن ىسكە اسىرۋعا 26 كوللەدجگە (9-ى – مەملەكەتتىك, 17-ءى – جەكە) رۇقسات بەرىلدى.
تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىمى بار كادرلاردى دايارلاۋ ءۇشىن نەعۇرلىم سۇرانىسقا يە ماماندىقتاردىڭ تىزبەسى ايقىندالدى. مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسى 7300 ورىنعا 16 باعىت جانە 59 ماماندىق بويىنشا قالىپتاستىرىلدى.
كوللەدجدەرگە قابىلداۋ 25 ماۋسىمنان 18 تامىزعا دەيىن جالعاسادى. تالاپكەرلەر 4 وقۋ ورنىنا دەيىن جانە 4 ماماندىق پەن بىلىكتىلىككە دەيىن (مەديتسينالىق جانە پەداگوگيكالىق ماماندىقتاردى قوسپاعاندا) تاڭداۋ ارقىلى ورتا بۋىن جانە قولدانبالى باكالاۆريات ماماندارىنا ءوتىنىش بەرە الادى. بۇل تالاپكەرلەرگە مەملەكەتتىك تاپسىرىس بويىنشا ورىن الۋ مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
تالاپكەرلەر قۇجاتتارىن ەلەكتروندى ۇكىمەت پورتالىندا اۆتوريزاتسيادان ءوتىپ (egov.kz), PەM ارقىلى (nursultan.pem.kz) نەمەسە تىكەلەي كوللەدجگە حابارلاسۋ ارقىلى تاپسىرادى.
كونكۋرس قورىتىندىسى بويىنشا ماماندىقتار مەن كوللەدجدەر بويىنشا تالاپكەرلەر ءتىزىمى باسقارمانىڭ رەسمي ينتەرنەت-رەسۋرستارىندا جاريالانادى. ءبىلىم الۋشىلاردى ناقتى قابىلداۋ نەگىزىندە كوللەدجدەر اراسىندا مەملەكەتتىك تاپسىرىس بەكىتىلەتىن بولادى.
بالالاردىڭ جازعى دەمالىسى قالاي وتۋدە؟
– بيىلعى جازدا 1-10 سىنىپتار ارالىعىندا 185710 وقۋشى وقۋ جىلىن اياقتادى. ەلوردالىق 176025 بالا, 94%-ى جازعى دەمالىسىمەن قامتىلۋى جوسپارلانعان ەدى. ونىڭ ىشىندە 163866-سى, 88,2%-ى جازعى ەڭبەكپەن قامتىلۋى جوسپارلاندى, – دەيدى نۇر-سۇلتان قالالىق ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنىڭ قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ جانە تاربيە جۇمىسى ءبولىمىنىڭ باس مامانى ءمادينا سۇلەيمەنوۆا.
92 مەكتەپ جانىنداعى جازعى لاگەردە 93100 بالا دەمالدى, ونىڭ 87091-ءى – مەملەكەتتىك, 6009-ى جەكەمەنشىك مەكتەپتەردە دەمالدى.
قالا سىرتىندا «ارمان», «بۋروۆيچوك» جازعى ساۋىقتىرۋ-سپورت لاگەرلەرى بار. ولار اقمولا وبلىسىنىڭ اقكول اۋدانىندا ورنالاسقان. 10 كۇننەن التى ماۋسىم 6 ماۋسىمنان 29 تامىزعا دەيىن, قازىرگى تاڭدا 1142 بالا دەمالدى, جۋىردا ءتورتىنشى اۋىسىم باستالدى. سونداي-اق قالامىزدا ءال-فارابي اتىنداعى, ماحامبات وتەمىسۇلى اتىنداعى وقۋشىلار سارايىندا ءپروفيلدى جازعى لاگەرلەر جۇمىس ىستەدى. ولار 700 بالانى قامتىدى. م.وتەمىسۇلى اتىنداعى وقۋشىلار سارايىنداعى لاگەرگە «اقنيەت» قوعامدىق قورى 200 بالاعا تەگىن جولداما اپەردى.
مەكتەپتەر بەرگەن مالىمەتتەرگە سايكەس, 78 865 بالا باسقا لاگەرلەردە, ونىڭ ىشىندە 27550 بالانىڭ اتا-انالارىمەن شەت ەلدەردە, 30300 بالا ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان لاگەرلەرگە, 20015 جەكەمەنشىك لاگەرلەردە دەمالاتىندارى جوسپارلانعان. قازىرگى تاڭدا بالالاردىڭ 33 مىڭى دەمالىپ كەلگەنى بەلگىلى بولدى.
سونىمەن قاتار بىزدە «بالداۋرەن» اتتى رەسپۋبليكالىق لاگەرى جىل بويى جۇمىس ىستەيدى. «بالداۋرەن-قوناەۆ», «بالداۋرەن-ششۋچينسك», «بالداۋرەن-بالقاش» جازعى لاگەرلەرىنە 800 كۆوتا ورىن بەرىلگەن, ونىڭ 325 ورنىنا كوپبالالى, از قامتىلعان وتباسىدان شىققان بالالار دەمالدى.
وعان سونداي-اق حالىقارالىق, رەسپۋبليكالىق كونكۋرستار مەن دەباتتىق جۇلدەگەرلەر, دارىندى بالالار, ءبىلىم بويىنشا, سپورتتا ەرەكشە قابىلەت تانىتقان بالالار جىبەرىلەدى.
جالپى, بالالاردىڭ جازعى دەمالىسىن ءتيىمدى ۇيىمداستىرۋدا دەمەۋشىلەردى تارتىپ, ولاردىڭ جازعى لاگەرلەردە ءتۇرلى ءىس-شارالار وتكىزۋى وڭ اسەرىن بايقاتتى.
تاعى ايتا كەتەرلىگى سول, بيىلعى جازدا م.اۋەزوۆ اتىنداعى №86 مەكتەپ-گيمنازياسىندا مەكتەپ جانىنداعى ەتنولاگەر جۇمىس ىستەدى. ەتنولاگەر بالالار مەكتەپ پارلامەنتىنىڭ, بالالار قۇقىعىن قورعاۋ وكىلىنىڭ, اتا-انالاردىڭ, قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ قولداۋىمەن اشىلدى. بۇل نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى, ونىڭ ىشىندە مەكتەپ جانىنداعى تۇڭعىش ەتنولاگەر دەۋگە بولادى. قالا بويىنشا مۇندا 1-8 كلاسس ارالىعىنداعى 2600 بالا ءوز وتىنىشىمەن جاقسى دەمالدى. كيىز ۇيلەر تىگىلىپ, بالالار اتقا ءمىنىپ, ۇلتتىق ويىندار وينالدى, ۇلتتىق تاعامدار جاسالىپ, كيىز باسىپ ۇيرەندى. قامقورشىلىق كەڭەستىڭ قولداۋىمەن مۇندا قىسى-جازى بالالار دەمالىپ, ۇلتتىق-تانىمدىق ءىس-شارالار جىل بويىنا جالعاسادى.
الداعى ۋاقىتتا وسىنداي ەتنولاگەرلەردى قالانىڭ بارلىق مەكتەپتەرىندە اشۋدى كوزدەپ وتىرمىز. سەبەبى وسى ارقىلى بالالار ۇلتتىق سالت-داستۇرلەرمەن تانىسىپ, ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى, تاريحىمىزدى كەڭىنەن بىلەتىن بولادى.
بالالاردى جازعى دەمالىسىندا ەڭبەكپەن قامتۋ بويىنشا ءتورت باعىتتا جۇمىستار جۇرگىزىلدى.
«جاسىل ەل» باعدارلاماسى بويىنشا ەكولوگيالىق ەڭبەك لاگەرىنە 2860 بالا تارتىلدى.
وندا كوپبالالى وتباسىنان شىققان, از قامتىلعان وتباسىنىڭ بالالارى ءوز وتىنىشىمەن جۇمىس ىستەپ, 64 مىڭ تەڭگە كولەمىندە ەڭبەكاقىلارىن الدى.
قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا بالالاردىڭ شىعارماشىلىق كلۋبى مەن ۇيىرمەلەرى جۇمىسىن جۇرگىزدى, 35216 بالانى قامتىعان 28 اۋلا كلۋبتارى جەمىستى ەڭبەك ەتتى.
بالالاردى ەڭبەكپەن قامتۋدىڭ ءۇشىنشى باعىتى تۋريستىك-سپورتتىق سالاسىن قامتىدى. وعان 1755 بالا قاتىستى. وندا بالالار «ديدارلى جاز», «ايبىندى ماۋسىم» لاگەرلەرى ۇيىمداستىرعان سپورتتىق جارىستارعا قاتىسىپ, ءارتۇرلى ەكسپەديتسيالىق ساپارلاردا, تۋريستىك تانىمدىق ەكسكۋرسيالاردا بولىپ قايتتى.
ءتورتىنشى باعىت – ينتەللەكتۋالدىق دەپ اتالدى, ول «جاس ۇلان», «جاس قىران» جازعى تىلدىك مەكتەپتەردى, دەباتتىق لاگەرلەردى, بارلىعى 12016 بالانى قامتىدى. جاقسى ناتيجەلەر بويىنشا بالالارعا سەرتيفيكاتتار, العىس حاتتار بەرىلىپ, ماراپاتتالدى.
گۇلشات ساپارقىزى
