العاشقىدا «استانادا اۆتوبۋستار ەندى كوندۋكتورسىز جۇرەدى» دەگەندە كۇلگەنىمىز راس. قوعامدىق كولىكتەرگە ءبىر ەمەس, بىرنەشە اپپاراتتى قويىپ, شىعىندانعان الماتى تاجىريبەسىن ويلادىق. ەلدىڭ وزدىگىنەن تولەم جاسايتىنىنا – ەل مادەنيەتىنە كۇمانمەن قارادىق, «جۇرگىزۋشى ءبىر مەزگىلدە اۆتوبۋس ايداپ, قوسىمشا جولاۋشىلاردىڭ تولەم جاساۋىن قالاي قاداعالايدى؟» دەپ تە الاڭدادىق.
قاۋپىمىز اينىماي كەلگەنىن كورگەندە, جۇمىسسىز قالعان كوندۋكتورلاردى ايادىق تا, «ءتۇبى ءبارىبىر قايتادان كوندۋكتورلار قىزمەتىنە ورالامىز» دەپ ىشتەي «مىسىقتىلەۋ» بولدىق. بىراق ءبىز قيسىندى تالاپ پەن تەمىردەي ءتارتىپ بۇقارا حالىقتىڭ مادەنيەتىن وسىرەتىنىن ويلاماعان ەكەنبىز.
قازىر بايىپتاپ قاراساق, كوپ اۆتوبۋستار الدىڭعى ەسىگىنەن جولاۋشىلاردى مىنگىزىپ, ورتاڭعى جانە سوڭعى ەسىكتەن تۇسىرەدى. اينالدىرعان ءبىر اي ىشىندە بۇعان ەل دە ۇيرەنە باستاپتى. العاشقىداي ەمەس, جولاۋشىلاردىڭ دەنى اۆتوبۋسقا مىنە سالا كارتوچكاسىن ۆاليداتسيا جاساپ, جولاقىسىن تولەيدى. قولما-قول تولەۋ ءتيىمسىز بولعاندىقتان, كوپشىلىكتىڭ كارتوچكالىق تولەمگە مۇددەلى تۇردە ءوتىپ جاتقانىن دا اڭعارۋ قيىن ەمەس. مۇنىڭ ءبارى, تۇپتەپ كەلگەندە, باستامانىڭ يگىلىگىن كورسەتىپ وتىر. بىرىنشىدەن, جولاقىدان قالتالارىنا اقشا تۇسپەيتىن بولعان سوڭ, تۇراقتى جالاقىعا جۇمىس ءىستەيتىن اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىلەرى بۇرىنعىداي جولاۋشىعا تالاسىپ, جولدا ءبىر-بىرىمەن جارىسىپ جۇرمەيدى. ەكىنشىدەن, جول جۇرۋدەن تۇسكەن كىرىس باسى ءبۇتىن قالا بيۋدجەتىنە قۇيىلادى. ۇشىنشىدەن, استانالىقتار «جولاقى تولەڭىز» دەپ الدىنا كەلىپ تۇراتىن كوندۋكتورعا ەمەس, ءوزىنىڭ ار-ۇياتىنا باعىنىپ, ەرىكتى تۇردە تولەم جاساۋدى ادەتكە اينالدىرادى ەكەن.
الەۋمەتتىك زەرتتەۋلەرگە سۇيەنسەك, كەز كەلگەن ورتادا ساناسى بيىك, مادەنيەتى جوعارى ادامداردىڭ ىقپالى ارتسا, ولار ورەسى تومەن جەكەلەگەن تۇلعالاردى ءوز ورتاسىنا ءسىڭىرىپ الادى. ال ءتارتىبى مەن زاڭدارى «كوڭىلشەك», قوعامدىق ورتاعا يكەمدەلە بەرەتىن ەلدە بۇقارالىق مادەنيەت ەلدىڭ وركەندەۋىنە جول بەرمەيدى.
كەز كەلگەن جاقسى ءىستىڭ ەرىك-جىگەر سالماي جۇزەگە اسپايتىنى دا اقيقات. ءتيىمدى ءتارتىپ ورناتۋ, قوعامعا ورىندى, دۇرىس تالاپتار قويا ءبىلۋ, تاجىريبە كورسەتىپ جۇرگەندەي, قوعامدىق سانانى, مادەنيەتتى وسىرۋگە ايتارلىقتاي ىقپال ەتەدى. دەمەك, ەلوردا اۆتوبۋستارىنىڭ كوندۋكتورسىز ءجۇرۋى – جولاۋشىلاردى كوندۋكتورعا ەمەس, ءوز ۇياتىنا باعىنۋعا, ەركىمەن تولەم جاساۋعا ۇيرەتۋ جولى. بۇل استانالىق مەنتاليتەتتىڭ شىڭدالۋىنا, ەلوردا تۇرعىندارى مادەنيەتىنىڭ وسۋىنە تۇرتكى دەۋگە بولادى.
ءوز باسىم الداعى بىرەر ايدان كەيىن اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىلەرى «تولەم جاساڭىزدار» دەپ ايعايلاماي-اق جولاۋشىلاردىڭ ءبارى تەگىس وزدىگىنەن جولاقى تولەپ, ءجۇزى جارقىراپ تۇراتىن كۇنگە جەتەتىنىمىزگە سەنەمىن. ويتكەنى جول اقىسى – ءتاڭىر حاقىسى.
