استانا قالاسىنىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى اۋدانارالىق سوتىنىڭ سۋدياسى ايجان شاياحمەتوۆا قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 99-بابى 1-تارماعى, 293-بابى 2-تارماعى, 1-تارماقشاسى بويىنشا ايىپتالىپ, 2017 جىلدىڭ 27 تامىزىنان قاماۋدا وتىرعان دارحان احمەتوۆتى ايىپتاۋعا ناقتى دالەلدىڭ جەتكىلىكسىزدىگىنە بايلانىستى سوت زالىنان بوستاندىققا شىعاردى.
ەندى وسى قانقۇيلى قىلمىسقا الىپ كەلگەن جاعدايدى باسىنان باستاپ بايانداساق, وقيعا بىلاي ءوربيدى.
ىشىمدىك ءىشۋ جانجالعا ۇلاستى
وتكەن جىلدىڭ 26 تامىزى كۇنى قۇرىلىستا جۇمىس ىستەيتىن كۇنسۇلۋ نۇركەەۆا, جازيرا ميحايلەنكو, بالىم حابيدۋللينا جانە پولينا شميدت كۇن سەنبى بولعاندىقتان, جۇمىستان كەيىن انار كوشەسىندەگى پولينانىڭ ۇيىندە باس قوسۋعا كەلىسەدى. شامامەن, ەكى ساعاتتان كەيىن بويجەتكەندەر ەكى بوتەلكە اراق, بىرنەشە شيشا سىرا الىپ, ايتىلعان ۇيدە داستارقان باسىندا وتىرادى.
ءبىرازدان سوڭ اششى سۋدىڭ ۋىتى بويلارىن قىزدىرا باستاعاندا جىگىتتەرسىز وتىرىستىڭ ءسانى جوق ەكەنىن تۇسىنە باستايدى دا, بالىم ەسكى دوسى دارحان احمەتوۆكە تەلەفون سوعادى. (سودان كەيىن بالىم بۇل جەردەن كەتىپ قالعان).
سول-اق ەكەن, دارحان جيىرما مينۋتتان كەيىن قاسىنا قۋات اشىربەكوۆ دەگەن تانىسىن ەرتىپ جەتىپ كەلەدى. ولار دا قۇر قول كەلمەي, ءبىر شولمەك اراعىن ءۇستەلدىڭ ۇستىنە قويادى.
وتىرىس قىزا تۇسەدى. دارحان, قۋات, جازيرا, پولينا اششى سۋدى ەركىن ءسىمىرىپ, ال كۇنسۇلۋ تەك سىرا ءىشىپ وتىرادى. داۋىستارى ەمەن-جارقىن شىعىپ, كۇلىپ-ويناپ وتىرعان كوڭىلدى توپتىڭ ۇستىنە, ساعات تۇنگى 1.00 شاماسىندا كورشىسى رومان گورۋلكو كەلىپ قوسىلادى. رومان جاي كەلمەيدى, ءبىر جارىم ليتر سىراسىن قولتىقتاي كىرەدى.
الايدا وسى وتىرىسقا ءوزى اكەلگەن ليتردان استام سىرا ونىڭ سوڭعى تاتار ءدامى ەكەنىن ول, ارينە, بىلگەن جوق. ۇستەل باسىندا اڭگىمەگە ءجيى-ءجيى ارالاسىپ, بارىنشا كوڭىلدى وتىردى. كورشىسى پولينا شميدتپەن دە اڭگىمەلەرى جاراسىپ قالادى.
مىنە, وسى كەزدە (شامامەن ءبىر ساعاتتان كەيىن) پولينانىڭ ءۇيىنە ونىڭ ءجۇرىپ جۇرگەن جىگىتى يگور دراگۋن كەلەدى. كۇتپەگەن وتىرىستى, ونىڭ ۇستىنە سۇيىكتىسىنىڭ بەيتانىس جىگىتتەرمەن كوڭىل كوتەرىپ وتىرعانىن كورىپ, يگور نىلدەي بۇزىلادى. ءسويتىپ, ەسىكتى تارىس جاۋىپ, كولىكپەن كەلگەن باعىتىنا كەتپەك بولعاندا, پولينا جۇگىرىپ شىعىپ, الدىڭعى ورىندىققا وتىرىپ الىپ, ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن جىگىتىنە تۇسىندىرمەك بولادى.
وسى جەردە مىنا سايكەستىكتى قاراڭىز, ەكى عاشىق ماشينانىڭ ىشىندە ءبىرى-بىرىمەن جاعا جىرتىسىپ, قارىم-قاتىناس ءتۇسىنىسىپ جاتقاندا, تۇنگى ەكى جارىمنىڭ شاماسىندا, تاپ سول جەرگە دارحان احمەتوۆ پەن قۋات اشىربەكوۆتى ىزدەپ اعايىندى قۋانىشبەك پەن قالقابەك ءاشىربەكوۆتەر دە كەلە قالادى. قولدارىندا ءبىر-ءبىر شىنى سىراسى بار ەكى جىگىت تە وسى كەزدە ماساڭ كۇيدە ەدى.
«ىزدەگەنگە – سۇراعان», ءبىر-بىرىمەن تۇسىنەسە الماي, وزدەرى قىزىلكەڭىردەك بولىپ جاتقان ەكەۋگە سىرتتان بۇلار كەلىپ قوسىلىپ, اۋلانىڭ ءىشى ىزى-قيقى بولىپ كەتەدى. توسىنان شىققان ايقاي-شۋعا ىشتەن كۇنسۇلۋ نۇرەكەەۆا مەن رومان گورۋلكو شىعادى. اراق پەن سىرانى ارالاستىرا سىلتەپ, كوزى تۇماندانا باستاعان ر. گورۋلكو ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن ونشا ۇعىڭقىراماي, كورشىسى پوليناعا سىرتتان كەلگەن جىگىتتەر ءتيىسىپ, رەنجىتىپ جاتىر دەپ ويلاپ, قايتا كىرىپ, ءىشتەن سابىنا كوك لەيكوپلاستىر ورالعان ءاسۇي پىشاعىن الىپ شىعىپ, «قىزداردى نەگە رەنجىتەسىڭدەر؟ كەتىڭدەر, بۇل جەردەن…» دەگەن ماعىنادا قۋانىشبەككە دوڭايبات كورسەتكەن.
وسى كەزدە قۋانىشبەك اشۋدان جارىلارداي بولىپ, نەشە ءتۇرلى بىلاپىت سوزدەرمەن ءىنىسىن : « ءاي, قۋاتبەك, سەن كىممەن اراق ءىشىپ ءجۇرسىڭ؟ مەنى جاڭا ءبىر ورىستىڭ سۇمىرايى پىشاقتاپ تاستاي جازدادى»,- دەپ ايقايلاعان.
ىشتەن قۋات شىعىپ, قۋانىشبەك رومانعا ۇمتىلعاندا, ارالارىنا پولينا مەن جازيرا اراشا ءتۇسىپ, پولينا روماندى ىشكە الىپ كەتكەن. بولمەسىنە كەتكەن رومان گورۋلكونى سودان قايتىپ ەشكىم كورمەيدى.
قولىمەن ىستەمەگەندى موينىمەن كوتەرگەن
2017 جىلدىڭ 27 تامىزى كۇنى تۇنگى 02.30-دا, قالالىق جەدەل جاردەم ستانساسىنىڭ پۋلتىنە «ماعان بىرەۋلەر پىشاق سۇقتى» دەگەن حابارلاما تۇسكەن. «كىم پىشاقتادى؟» دەگەن ساۋالعا تەلەفون سوعىپ تۇرعان رومان گورۋلكونىڭ ءوزى «بىلمەيمىن» دەپ جاۋاپ بەرگەن.
وقيعا ورنىنا ساناۋلى مينۋتتاردا جەتكەن «جەدەل جاردەم» بريگاداسى بولمەنىڭ قاق ورتاسىندا قانعا بوگىپ, ەس-ءتۇسسىز جاتقان رومان گورۋلكونى كورەدى. جانىندا سابىنا لەيكوپلاستىر ورالعان كوك ءتۇستى سەلەبەگە ۇقساس ءاسۇي پىشاعى. شۇعىل دارىگەرلىك كومەك كورسەتىلگەنەن كەيىن ول ەسىن جيعانداي بولادى. الايدا جارتىپ ەشتەڭە ايتا المايدى. سوزدەرى تۇسىنىكسىز شىعادى. سول كۇيى ونى «جەدەل ءجاردەم» دارىگەرلەرى اۋرۋحاناعا جەتكىزگەنىمەن, سۇعىلعان پىشاق جۇرەكتى جارالاعاندىقتان, ونىڭ ءومىرىن قۇتقارىپ قالۋ مۇمكىن بولمايدى.
«جەدەل جاردەم» بريگاداسىمەن ىلەسە كەلگەن پوليتسيا ق.اشىربەكوۆ, ي.دراگۋن, پ.شميدت, ك.نۇركەەۆا, ج.ميحايلەنكونى الماتى اۋداننىڭ ىشكى ىستەر بولىمىنە جەتكىزەدى. الايدا قىلمىستى ىزدەستىرۋ ورگانى پىشاق سۇققان كۇدىكتىنى ايقىنداي المايدى. وسى كەزدە تەرگەۋشى ە.قىدىربايۇلىنىڭ ويىنا ءبىر قۋلىق ساپ ەتە تۇسەدى. ول دارحان احمەتوۆ پەن قۋانىشبەك جانە قۋات اشىربەكوۆتەردى بولەكتەپ الىپ, «رومان گورۋلكو قازىر اۋرۋحانادا ساۋىعىپ كەلەدى. ەگەر وعان كىم پىشاق ۇرعانىن موينىنا الىپ, ەمدەلۋگە كەتكەن 300000-500000 تەڭگە شاماسىنداعى شىعىندى وتەسە, تۋىسقاندارىمەن كەلىسىپ, ءىستى جابۋعا كومەكتەسەمىن» دەپ كوپە-كورنەۋ الداۋعا بارادى.
مۇنى ەستىگەن قۋانىشبەك پەن قۋات «ءبىز بۇعان دەيىن دە ءىستى بولىپ, تۇرمەنىڭ ءدامىن تاتقانبىز. بىزگە «سۋىق قارۋ ۇستادىق» دەۋگە بولمايدى, تەككە كەتەمىز. ال سەنىڭ ءومىربايانىڭ تاپ-تازا, ساعان ەشتەڭە بولمايدى. مەن سەنىڭ اعاڭ راۋاننىڭ جان دوسىمىن. مىنا «فولكسۆاگەن پاسسات» ماشينامدى ساتامىن دا اقشاسىن بەرەمىن. تەك موينىڭا ال» دەپ دارحاندى جالىنا ۇگىتتەيدى.
«رومان گورۋلكو ءتىرى, ساۋىعىپ كەلەدى» دەگەنگە سەنىپ قالعان دارحان, الگى ۇسىنىسقا كەلىسە كەتەدى.
ءسويتىپ, ىڭعايعا كەلگەن ونى جەدەل وكىلەتتى قىزمەتكەر دالىزدەگى باسپالداقتىڭ استىنا الىپ شىعىپ, «قازىر حاتتاما تولتىرىپ, اۋديوبەينە جازبا جاسايمىز. سەن ر.گورۋلكونى لەيكوپلاستىرمەن ورالعان كوك ساپتى ءاسۇي پىشاعىمەن ۇردىم دەپ ايت» دەگەن. ول بۇعان كەلىسىپ, ءدال سولاي دەپ, قولىمەن ىستەمەگەن ايىپتى موينىنا العان.
جۇمباق ءولىمنىڭ ءتۇيىنى شەشىلە مە؟
سوت دارحان احمەتوۆتى اقتاپ شىقتى. ويتكەنى, تەرگەۋ بارىسىندا دارحاننىڭ ر.گورۋلكونىڭ جۇرەگىنە پىشاق ۇراتىنداي ەشقانداي سەبەپ-سالدار كورىنبەدى.
بىرىنشىدەن, اۋلادا شىققان جانجال كەزىندە دارحان روماننىڭ قاسىنا جاقىنداماعان. كۋالاردىڭ ايتۋىنشا, رومان قۋانىشبەكپەن جانجالداسىپ, ونى سول جەردەگى ادامدار ايىرىپ جىبەرگەننەن كەيىن ول بىردەن ءوز بولمەسىنە كەتكەن دە دارحان شارباقتىڭ سىرتىندا قالىپ قويعان.
ەكىنشىدەن, رومان ءولتىرىلدى دەپ وقيعا ورنىنان قىلمىس قارۋى رەتىندە تابىلعان پىشاقتا دارحاننىڭ نە قول تابى, نە تەر ءيىسى جوق.
سوت-مەديتسينالىق ساراپتاما قورىتىندىسى ءولتىرۋشى اۋەلى روماننىڭ سول قولىن قاتتى جاراقاتتاعانىن, سوسىن بارىپ جۇرەك تۇسىنا پىشاق ۇرعانىن انىقتادى. ياعني, ول ءبىرىنشى پىشاق سىلتەگەندە قولىن توسىپ, قورعانعان. مامانداردىڭ ايتۋىنشا, مۇنداي كەزدە نە دەنەگە, نە كيىمگە قان جۇقپاي قالۋى مۇمكىن ەمەس كورىنەدى. ال دارحاننىڭ نە دەنەسىنەن, نە كيىمىنەن ەشقانداي قان داعى تابىلمادى.
ۇشىنشىدەن, ول اينالاسىنا جايلى, مىنەزى سالماقتى, داۋ-دامايدان ۇنەمى اۋلاق جۇرەتىن ادام رەتىندە سيپاتتالادى. ال مۇنداي جاننىڭ اياق استىنان بۇرىن التى الاسى, بەس بەرەسى جوق, تانىمايتىن ادامعا پىشاق ۇرۋى مۇمكىن بە؟
ال مويىنداۋىنا كەلسەك, تەرگەۋشى سوتتا ونى الداعاندىعىن ءوزى دە مويىندادى. تۋعان اعاسىنىڭ دوسى قيىلىپ, سوڭعى ءسوزىن ايتىپ, جالىنىپ تۇرعاندا سەنىپ قالعانىن ايتادى.
سوندىقتان استانا قالاسىنىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتى 1991 جىلى تۋعان احمەتوۆ دارحان جومارتۇلىن اقتاپ, قىلمىستىق جازادان بوساتتى.
ال 2018 جىلدىڭ 12 ماۋسىمىندا استانا قالاسى سوتىنىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى سوت القاسى وسى ۇكىمدى وزگەرىسسىز قالدىردى.
ەندى سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ ورگانى مارقۇمدى ولتىرگەن ناعىز قىلمىسكەردىڭ كىم ەكەندىگىن انىقتاۋ ءۇشىن, جان-جاقتى ساۋاتتى تەرگەۋ امالدارىن جۇرگىزۋى قاجەت. سوندىقتان, ءبىرىنشى ينستانتسياداعى سوت قىلمىسقا قاتىستى باسقا ادامداردى انىقتاۋ ءۇشىن ءىستى پروكۋرورعا قايتاردى.
