قازاقتا «جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايت, نۇرى تاسىسىن» دەگەن تاعىلىمدى ءسوز بار. وسى ءسوزدى بۇگىنگى كەيىپكەرىم, اقمولالىق ابىرويلى ازامات زەينوللا راحىمۇلىنا قاراتىپ ايتسام ارتىق كەتكەنىم ەمەس.
وتكەن عاسىردىڭ 80-جىلدارىنىڭ باسى. سىلەتى اۋدانىق پارتيا كوميتەتىندە ىستەپ جۇرگەن كەزىم. بىردە كابينەتىمە بويىنا اقشىل سۇر كوستيۋمى جاراسقان, ورتا بويلى اققۇبا جىگىت كىرىپ كەلدى. جانىندا ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ۆلاديمير مارچەنكو بار.
– مەنىڭ ارىپتەسىم – وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ نۇسقاۋشىسى زەينوللا راحىمۇلى شيبكەنوۆ, – دەپ تانىستىردى الگى جىگىتتى ۆلاديمير يۆانوۆيچ.
سودان زەينوللا ىنىممەن بىردەن انا تىلىمىزدە سويلەپ كەتتىك. قازاقشاسى وتە جاقسى, بۇل كىسىدەن بۇرىن كەلىپ جۇرگەندەر رەسمي تىلدە سويلەسۋگە تىرىساتىن. قازاقي داستۇرمەن ءبىر-بىرىمىزبەن جاقىن تانىسا باستادىق. زەينوللا راحىمۇلى قايماعى بۇزىلماعان, تاۋىرلەردىڭ شىققان جەرى – جاڭاارقا وڭىرىندە تۋىپ, ومبىنىڭ تەمىرجول ينستيتۋتىن ءبىتىرىپ, جولدامامەن اقمولا تەمىرجول باسقارماسىنا قىزمەتكە كەلىپ, وسى قالادا تۇراقتاپ قالىپتى.
جولداما دەگەننەن شىعادى, ءسوزدىڭ رەتى كەلگەندە ايتىپ كەتەيىن. كەڭەس داۋىرىندە «جۇمىسسىزدىق» دەگەن تەرمين بولمايتىن. ول كەزدە ەڭبەك ەتپەگەنگە شارا قولدانىلاتىن. قازىر بىرنەشە ديپلومى بارلار جۇمىس تاپپاي, كەيبىرەۋلەرى وتباسىن اسىراۋ ءۇشىن بازاردا اربا سۇيرەپ ءجۇر. ارينە, بۇل نارىقتىڭ زاڭى شىعار, سوندا دا جۇيەلى, جوسپارلى تۇردە جۇمىس جۇرگىزىلسە, جۇمىسسىزدىقتان تولىق ايىرىلماساق تا, كورسەتكىشتى تومەندەتۋگە بولار ەدى دەپ ويلايمىن. تاياۋدا «استانا اقشامى» گازەتىندە جالعان ستاتيستيكا تۋرالى ماقالانى وقىدىم. شىندىعىندا دا, ستاتيستيكانىڭ كورسەتكەن تسيفرىنان جۇمىسسىزدار سانى الدەقايدا جوعارى.
زەينوللا راحىمۇلى كۋراتور رەتىندە اۋدانعا ءجيى كەلىپ ءجۇردى. ءتىپتى جىلى جاقىنداسىپ, ەسكى تانىستاي بولىپ كەتتىك. قىزمەتكە كەلگەننەن كەيىن وسىندا ەرەيمەنتاۋلىق ارۋمەن وتباسىن قۇرىپ, بالالى-شاعالى بولدى. قازاقشا ايتقاندا, اقمولا وبلىسىنا كۇيەۋ بالا بولىپتى. تەمىرجول سالاسىندا جۇرگەندە كوممۋنيستىك پارتيانىڭ قاتارىنا ءوتىپ, قوعامدىق جۇمىسقا بەلسەنە ارالاسا باستايدى. وسىنى بايقاعان تسەلينوگراد قالالىق پارتيا كوميتەتى قىزمەتكە شاقىرىپتى. تسەلينوگراد قالاسى توعىز جولدىڭ تورابىندا, ءتورت جاققا شىعاتىن تەمىرجول باعىتى وسى قالادا ءتۇيىسكەن.
ول كەزدە حالىقتىڭ نەگىزگى كولىگى دە پويىز, حالىق شارۋاشىلىعى ءوندىرىسىنىڭ جۇكتەرىن تاسيتىن دا پويىز بولدى. قالالىق پارتيا كوميتەتىنىڭ زەينوللا راحىمۇلى ىستەگەن ءبولىمى نەگىزگى بولىمدەردىڭ ءبىرى-تۇعىن. وسى جۇمىستا ءتىس قاعىپ, تاجىريبە جيناعان جانە زور جاۋاپكەرشىلىكپەن اتقارعانىن بايقاعان وبلىستىق پارتيا كوميتەتى ونى وزدەرىنىڭ اپپاراتىنا الادى. مۇندا ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ نۇسقاۋشىسى قىزمەتىن اتقارادى. وسىلاي ەڭبەك ەتىپ جۇرگەنىندە, 90-جىلداردىڭ باسىندا كوممۋنيستىك پارتيا ىدىراپ, كەڭەس وكىمەتى قۇلاپ, بارلىق رەسپۋبليكا ەگەمەندىككە قول جەتكىزدى. ەگەمەندى ەلىمىزدە قيىن جىلدار باستالادى. وسى كەزدە قازاقستاننىڭ ازاماتى, ونىمەن قوسا تاجىريبەلى قىزمەتكەر رەتىندە حالىق شارۋاشىلىعىن جانداندىرۋ ءۇشىن زەينوللا راحىمۇلى ءارتۇرلى جاۋاپتى قىزمەت اتقاردى.
وزىمەن قىزمەتتەس بولعان سانسىزباي ەسىلوۆ ارىپتەسى جايلى بىلاي دەيدى: «زەكەن جۇمىسقا وتە ۇقىپتى ەدى. تاپسىرىلعان شارۋانى بىلگىرلىكپەن ورىنداۋعا تىرىساتىن. سوڭعى ۋاقىتتا قالالىق قوعامدىق كەڭەستىڭ مۇشەسى بولدى. مۇندا دا بۇل كىسىنىڭ بەلسەندىلىگىن بايقادىق. حالىق شارۋاشىلىعىنا ەڭ قاجەتتىلەردىڭ ءبىرى ۆاگوندار بولدى. وسى «ۆاگون جوندەۋ زاۋىتىنىڭ» قالىپقا كەلىپ, ءونىمىنىڭ ارتۋىنا زور ۇلەسىن قوستى. وسى زاۋىتتىڭ باس ديرەكتورى قىزمەتىن اتقاردى. زەينەتكەر رەتىندە قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ جۇمىسىنا دا بەلسەنە ارالاسىپ ءجۇر».
ال قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ساتىبالدى جۇماعاتوۆ بولسا «ءوزىمنىڭ بايقاۋىمشا, وتە كىشىپەيىل, قاراپايىم ازامات. كەزدەسكەندە ادامدى وزىنە تارتىپ تۇرادى. ەڭبەگىنىڭ جەمىسى – «پاراسات», «قۇرمەت» وردەندەرى, «قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى تەمىرجولشىسى» بەلگىسى» دەيدى.
كەزىندە شەرحان مۇرتازا «جەتپىس» دەگەن ءسوز جەتتىم, ءپىستىم دەگەن ماعىنانى بەرەدى دەپ ايتىپتى. ولاي بولسا ءبىز دە جەتپىس جاسىنا جەتىپ وتىرعان زەينوللا شيبكەنوۆتىڭ قوعام ءۇشىن ءالى دە بەرەرى كوپ بولاتىنىنا سەنىممەن قارايمىز.
ەستۋىمشە, زەينوللا باۋىرىم ەپتەپ سىرقاتتانىپ جۇرگەن كورىنەدى. تەزىرەك ايىعىپ, جازىلىپ, قاتارىمىزعا قوسىلۋىڭىزعا تىلەكتەسپىز. جەتپىستىڭ جوتاسىنا شىقتىڭىز, ەندى سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە, توقساننىڭ تورىنە شىعىڭىز دەمەكپىن!
ەركىن داۋەشۇلى, قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى, استانا قالاسى ارداگەرلەر كەڭەسى مەدياتوبىنىڭ مۇشەسى
