ەلورداداعى جىلۋ قۇبىرلارىنىڭ توزۋ دەڭگەيى 55,2 پايىزعا جەتكەن. ۇكىمەت سونى 2029 جىلعا دەيىن 40 پايىزعا تومەندەتۋدى وسى سالاعا جاۋاپتى «استانا-تەپلوترانزيت» اق الدىنا مىندەت ەتىپ قويدى. سول ماقساتتا بيىل 2,9 ملرد تەڭگەگە ينۆەستيتسيالىق باعدارلاما بەكىتىلگەن بولاتىن. اتالعان قارجىنىڭ قازىرگى تاڭدا قالاي يگەرىلىپ, ەلوردادا جىلۋ جەلىلەرىن جوندەۋ جۇمىسى قالاي ءجۇرىپ جاتقانىن, جالپى باعدارلامانىڭ ورىندالۋ بارىسىن كورسەتۋ ءۇشىن ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى تابيعي مونوپوليالاردى رەتتەۋ كوميتەتىنىڭ استانا قالالىق دەپارتامەنتى «استانا-تەپلوترانزيت» اق نىساندارى بويىنشا ءباسپاسوز تۋرىن ۇيىمداستىردى.
ءباسپاسوز تۋرى اتالعان كومپانيانىڭ قىزمەتكەرلەرى جىلۋ جۇيەسى قۇبىرلارىن جاڭارتىپ جاتقان 3 تەلىمدە ءوتتى. وعان قوعام بەلسەندىلەرى, استانا قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى جانە باق وكىلدەرى قاتىستى. «استانا-تەپلوترانزيت» اق جىلۋ تراسساسىن قايتا جاڭارتۋ بويىنشا ج.تاشەنوۆ كوشەسى, 10-ءۇي; م.اۋەزوۆ كوشەسى, 27-ءۇي; رەسپۋبليكا داڭعىلى, 27-ءۇي مەكەنجايلارى ماڭىنداعى تەلىمدەر بويىنشا جۇمىستار قارالدى. سونىڭ ىشىندە ءبىرىنشى تەلىمدەگى جۇمىستارمەن تابيعي مونوپوليالاردى رەتتەۋ كوميتەتى استانا قالاسى بويىنشا دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ماعجان قۋانىشبەك تانىستىردى.
– ينۆەستيتسيالىق باعدارلاما بويىنشا قالاداعى پروبلەمالىق 15 نىساندى قايتا جاڭارتۋ كوزدەلگەن. سونىڭ اياسىندا استانادا جىلۋ جەلىلەرىن اۋقىمدى رەكونسترۋكتسيالاۋ جۇمىسى جالعاسۋدا. اتالعان اكتسيونەرلىك قوعام بەرگەن مالىمەتتەر بويىنشا بيىلعى جۇمىستىڭ 60 پايىزى ىستەلدى. قالعانىن قازان ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتاۋ كوزدەلۋدە. سونداي-اق «ءتاريفتى ينۆەستيتسياعا ايىرباستاۋ» باعدارلاماسى بويىنشا وسى جىلى قوسىمشا 1 ملرد 145 ميلليون تەڭگە ءبولىندى. جىلۋ ناۋقانى باستالعانشا بارلىق جۇمىس اياقتالادى, – دەدى ول.
كەلەسى كەزەكتە ءباسپاسوز تۋرىنىڭ قاتىسۋشىلارى م.اۋەزوۆ كوشەسى, 25, 27-ۇيلەر بويىنداعى جىلۋ تراسساسىن قايتا جاڭارتۋ جۇمىسىمەن تانىستى. ءدال سونداي جۇمىستار بەيبىتشىلىك كوشەسى, 24, 26, 28-ۇيلەر بويىندا جانە بوگەنباي باتىر داڭعىلى, 50/1 داڭعىلىندا جۇرگىزىلىپ جاتىر. «استانا-تەپلوترانزيت» اق توراعاسىنىڭ ءوندىرىس جونىندەگى ورىنباسارى مارات سەيىتقازيەۆ تە وسى تەلىمدەگى جانە جالپى قالاداعى جەراستى جىلۋ جەلىسىن جاڭارتۋ جۇمىسىنىڭ بارىسىنان مالىمەت بەردى.
– كاسىپورىننىڭ قىزمەت كورسەتۋ اۋماعى قالا بويىنشا جالپى ۇزىندىعى 957,016 شاقىرىم جىلۋ جۇيەلەرىنەن تۇرادى. ەلوردانى جىلۋمەن قامتۋ سالاسىنىڭ ۇزدىكسىز جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋ جانە جاعدايىن جاقسارتۋ, جاڭعىرتۋ ءۇشىن كومپانيا 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان ينۆەستيتسيالىق باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋدا. اتالعان باعدارلامامەن بىلتىر ۇزىندىعى 6413 مەتر جىلۋ تراسساسى كاسىپورىننىڭ ءوز كۇشىمەن جانە مەردىگەرلىك جولمەن جاڭارتىلدى. ال بيىلعا وسى باعدارلاما شەڭبەرىندە جالپى ۇزىندىعى 8,335 شاقىرىم جىلۋ تراسساسى بويىنداعى ديامەترى 50-400 مم قۇبىرلار جاڭارتىلۋدا. بۇگىنگى تاڭدا سونىڭ ىشىندە 4,900 شاقىرىم جىلۋ تراسساسىنداعى جۇمىستار ءبىتتى. بۇل – جالپى جۇمىس كولەمىنىڭ 59 پايىزى, – دەدى م.سەيىتقازيەۆ.
تۋرعا قاتىسقان استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ بيۋدجەت, ەكونوميكا, ونەركاسىپ جانە كاسىپكەرلىك ماسەلەلەرى بويىنشا كوميسسيا توراعاسى كەندەباي ادامبەكوۆ جىلۋ تراسسالارىنىڭ توزۋى اسىرەسە قالانىڭ وڭ جاعالاۋىنا تيەسىلى ەكەنىن ايتتى.
– ەلوردادا 15 جىلدان بەرى جىلۋ تراسسالارىنا قاتىستى كوپ ماسەلە شەشىلدى. بىراق بيىل پرەزيدەنت تاپسىرماسى بويىنشا «ءتاريفتى ينۆەستيتسياعا ايىرباستاۋ» باعدارلاماسى قاراستىرىلىپ جاتىر. 1 شىلدەدەن باستاپ جىلۋ ءتاريفى 19 پايىزعا قىمباتتادى. بۇل جوندەۋ ءبىز بەن ءسىزدىڭ جىلۋعا تولەپ وتىرعان قارجىمىزعا جاسالۋدا. جىلۋ قۇبىرلارىنىڭ توزۋى اسىرەسە وڭ جاعالاۋعا تيەسىلى, سول جاعالاۋدا قۇبىرلار ءالى جارامدى. قالا تۇرعىندارىنىڭ جارتىسى وڭ جاعالاۋدا تۇرادى. بىلتىر ەلوردادا جىلۋ جەتىسپەگەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. قازىر ءالى دە 1000 مگب جىلۋ جەتىسپەيدى. ءار جەردە 200, 500 مەتر قىسقا جەر تەلىمدەرى جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندالىپ, اۋىستىرىلىپ جاتىر. ودان بولەك, قالادا جاڭا جىلىتۋ قازاندىقتارى سالىنۋدا. اتاپ وتكەندەي, قالاداعى جىلۋ جۇيەلەرىنىڭ توزۋ دەڭگەيىن 2029 جىلعا دەيىن 40 پايىزعا ءتۇسىرۋ كەرەك بولسا, بيىلعى جۇمىستار ارقىلى تەك 4 پايىز عانا تومەندەيدى. بۇل قۇبىرلاردىڭ جاتقانىنا كەم دەگەندە 20 جىل بولعان. ولاردىڭ جارامدىلىق مەرزىمى – ديامەترىنە قاراي 18, 20, 25 جىل. وسى باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ ارقىلى قالادا جىلۋ ماسەلەسىنە قاتىستى 1-2 جىلعا قيىندىقتار بولمايدى, – دەدى كوميسسيا توراعاسى.
تۋرعا قاتىسىپ, نىسانداردى ارالاپ جۇرگەن استانا قالاسى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى, رەسپۋبليكالىق تاريف ساياساتىنىڭ ساراپشىسى مارات مۇستافين «استانا-تەپلوترانزيت» اق جۇمىسىن ازىرگە كۇن جىلى, جارىق كەزدە تەزدەتىپ اياقتاۋ ءۇشىن جۇمىس قارقىنىن جىلدامداتۋى كەرەك ەكەنىن جەتكىزدى.
– بۇلار 100 پايىزدان ارتىق تاريف سۇراپ ەدى, 19 پايىز بەرىلدى. سونىڭ ىشىندە 2,9 ملرد تەڭگە ينۆەستيتسيا بەكىتىلگەن. ال بىلتىر بۇلاردىڭ تاريفىندە 1,9 ملرد بولعان. بۇل قارجى ءتاريفتىڭ ىشىندە, جۇمىس تۇتىنۋشىلاردىڭ تولەماقىسىمەن جاسالۋدا. ۇلكەن باعدارلاما. قالادا بۇدان باسقا دا جۇمىس كوپ. سوندىقتان كىشكەنە جىلدامداتۋ كەرەك. قۇبىرلاردىڭ توزۋ دەڭگەيى جاعىنان استانادا باسقا قالالارعا قاراعاندا جاعداي دۇرىستاۋ. 20 جىلدا قانشاما قۇبىر جاڭارتىلدى. وسى باعدارلامامەن جاسالعان جۇمىستار ارقاسىندا قىسقا جاقسى كىرۋگە شاماسى بار, – دەدى ول.
قوعام بەلسەندىلەرى بارعان ءۇشىنشى نىسان رەسپۋبليكا داڭعىلى, 25 مەكەنجايىندا ورنالاسقان. جاۋاپتى ماماننىڭ سوزىنشە, بۇگىندە مۇنداعى جۇمىس 100 پايىزعا ورىندالعان. جىلۋ جەلىلەرىن تەكسەرۋ قورىتىندىسى بويىنشا قۇبىرلاردىڭ ايتارلىقتاي توزعانى انىقتالعان. جىلۋ جەلىلەرىنىڭ قاناعاتتانارلىقسىز جاعدايىنىڭ نەگىزگى سەبەبى – قۇبىرلار مەن جابدىقتاردىڭ ۇزاق ۋاقىت پايدالانىلۋى. بۇعان جەلىدە ۇنەمى بولاتىن تەمپەراتۋرالىق جانە ديناميكالىق كەرنەۋلەر, سونداي-اق سىرتقى جانە ىشكى توتتانۋ پروتسەسى ىقپال ەتكەن.
