ەلوردا حالقىنىڭ جىلدان جىلعا قارقىندى ءوسۋى كوپتەگەن سالالاردا, اسىرەسە, دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىندە ماسەلەلەردى كوبەيتتى. سونىڭ ىشىندە باستاپقى مەديتسينالىق سانيتارلىق كومەك كورسەتەتىن ەمحانالار جەتىسپەي باستادى. بيلىك تاراپىنان وسى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن قولعا الىنعان شارالاردىڭ ءبىرى جاڭادان پايدا بولعان, حالىق كوپ شوعىرلانعان اۋدانداردا مەديتسينالىق قىزمەتتى الىسقا بارماي جىلدام الۋ ءۇشىن «قادامدىق قولجەتىمدىك» پرينتسيپىنە سايكەس جۇزەگە اسىرىلاتىن «ءۇي ماڭىنداعى دارىگەر» جوباسى بولدى
2018 جىلى باستاۋ العان جوبا بىردەن ءىرى ەمحانالار سالۋ مۇمكىندىگىنىڭ جوقتىعىنا بايلانىستى كوبىنە جەكە ينۆەستيتسيا تارتۋ ارقىلى اشىلدى. بىرقاتارى قولدانىستاعى ەمحانالاردىڭ بازاسىندا قۇرىلدى. وسىلايشا 2018-2021 جىلدار ارالىعىندا 20 مينۋتتىق قادامدىق قولجەتىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتەتىن وسىنداي 40 نىسان اشىلىپ, 354 مىڭ ادام العاشقى مەديتسينالىق كومەكپەن قامتىلدى. سونىڭ 34-ءى جەكە ينۆەستيتسيا تارتۋ ارقىلى جۇمىسىن باستادى. جەتەۋى قالانىڭ شەت ايماعىنان اشىلدى. بيىل وسىنداي 10 نىسان پايدالانۋعا بەرۋ كوزدەلگەن بولسا, ەكەۋى بۇگىندە اشىلىپ ۇلگەردى. 2018 جىلدىڭ وزىندە وسى جوبانىڭ ارقاسىندا ەلوردا بيۋدجەتىنىڭ 8 ملرد تەڭگەسىن ۇنەمدەۋگە مۇمكىندىك بەردى.
«ۇيدەگى دارىگەر» جوباسى – حالىق ءۇشىن وتە قاجەت جانە وزەكتى, ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ قۇقىعىن بەرەتىنىن جوبا بولعانمەن ولاردىڭ كەيبىرى كورسەتكىشتەردى, باعدارلاما ينديكاتورلارىن ورىندامايدى. ال دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ولاردى باقىلاۋدى قامتاماسىز ەتە المايدى. قالالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ جەكە مەديتسينالىق مەكەمەلەرگە اسەر ەتۋ تەتىگى جوق. باسقارما بىرنەشە رەت مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا, وڭىرلىك كاسىپكەرلەر پالاتاسىنا وسى ماسەلەلەر بويىنشا جۇگىنۋگە ءماجبۇر بولدى.
دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا حالىقتىڭ كوڭىلى بىتپەيتىن تۇستارى كوپ. سونىڭ ىشىندە وسى جوبا بويىنشا اشىلعان ورتالىقتار جۇمىسىنا قاناعاتتانبايدى. ماسەلەن, سالالىق دارىگەرگە تىكە بارىپ, قابىلداۋىنا جازىلۋدىڭ مۇمكىن ەمەستىگى, سونداي كادرلاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى, مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن ءوتۋ ۋاقىتىنىڭ بۇرىنعىعا قاراعاندا ۇزارىپ كەتۋى سىندى ماسەلەلەر كوپ.
«ۇيدەگى دارىگەر» جوباسىن اۋرۋحانادان تىس جەكە نەمەسە زاڭدى تۇلعالار اشۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن, ليتسەنزيا كەرەك. بارلىق زاڭنامالارعا سايكەس تالاپتار مەن جاعدايلار جاسالسا, مەملەكەتتىك تاپسىرىسقا, ياعني تمككك جانە ءمامس-كە ءوتىنىم بەرىپ اشۋعا بولادى
اقبالا ساعات ەسىمدى قالا تۇرعىنى «سالاۋاتتى استانا» ەمحاناسىندا قىزىنا كوللەدج سۇراتقان مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن ءوتۋ بىرنەشە اپتاعا سوزىلعانىن ايتادى. «پەدياتر قابىلداۋىنا جازىلدىم, ول بىزگە بىرنەشە جولداما تولتىرىپ بەردى, اتاپ ايتقاندا, وفتالمولوگ, حيرۋرگ, نەۆروپاتولوگ جانە فليۋوروگرافياعا بولەك-بولەك جولداما الدىق. بىراق ەمحانا فيليالدارى قالانىڭ ءار جەرىندە ورنالاسقان, سونىڭ ءبارىن ارالاپ ءجۇرۋ كەرەك ەكەن. بۇرىن مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن جىلدام ءوتىپ شىعاتىن ەدىك» دەپ الەۋمەتتىك جەلىدە شاعىمىن قالدىرىپتى.
ەلوردالىق تولقىن سۇلتانوۆا ەمحانالاردا ءجوندى ەندوكرينولوگ دارىگەرلەر جوق دەپ دابىل قاققان. «ەندوكرينولوگ ونكولوگقا جىبەردى. ول ءبىر اناليز تاپسىر دەدى. ءبىر اپتادان كەيىن قايتىپ كەل, ءاناليزدىڭ ناتيجەسىنە قاراي ايتامىن دەدى. بۇگىن بارسام نە ءۇشىن مەنى شاقىرعانىن بىلمەيدى. ءاناليزدىڭ قورىتىندىسى جوق. «بىزدە ونداي-ونداي بولىپ تۇرادى. مەكەمەلەر ءجيى اۋىسادى» دەيدى. وعان اۋىرىپ جۇرگەن ادامدار نەگە ۋاقىتىن وتكىزۋ كەرەك؟ ساۋ ادام تەكتەن تەك ەمحانانى جاعالامايدى. جالپى ءبىزدىڭ ەلدە ەندوكرينولوگ ماماندىعى دامىماعان. بولعان دا ەمەس. بىرەۋى ءپاتۋالى ءسوز ايتقان ەمەس. جاي مىڭگىرلەيدى. كەزىندە جوو ءىلىنىپ-سالىنىپ بىتىرگەندەر» دەپ شاعىمىن ايتقان.
تاعى ءبىر ەلوردالىق, ءۇش بالانىڭ اناسى اسەمگۇل جولباساروۆا باسقا مەكەنجايعا قونىس اۋدارۋىنا بايلانىستى بۇرىن وزدەرى قارالاتىن ءىرى ەمحانا ولاردى «ءۇي ماڭى دارىگەرى» فيليالدارىنىڭ بىرىنە اۋىستىرعانىن ايتادى. «بىراق ولاردىڭ ءىشى تار, ىڭعايسىز, سالالىق دارىگەرلەر كوپ ورنىندا بولمايدى, جان-جاقتا شاشىراپ جاتادى, بۇرىنعىمىز دۇرىس ەدى, قايتا تىركەلەيىك دەسەك تىركەمەيدى ەكەن ەندى» دەيدى.
«شيپاگەر» وتباسىلىق دەنساۋلىق ورتالىعىنا قارالاتىن ەلوردا تۇرعىنى نۇرجان ورازباەۆ مۇنداي ورتالىقتار باستاپقىدا كەلىسكەن مەملەكەتتىك ليتسەنزياسى اياسىندا ءتيىستى جۇمىس جۇرگىزەتىنىن ايتادى.
– جالپى ۇيىمداستىرۋشىلىق جاعىنان كەمشىلىكتەر جوق ەمەس. بىراق وعان وبەكتيۆتى تۇردە قاراساق, جۇكتەمە كوپتىگىن ەسكەرۋ كەرەك. موينىنا العان مىندەتتەردى بارىنشا دۇرىس اتقارۋعا تىرىسىپ جاتىر. ءوزىم نەشە رەت كۇنىم ءتۇستى. پەرسونالى ءوز جۇمىسىن بىلەدى, ءتۇسىندىرىپ ايتادى, جاقسى قارايدى. ءبىر ماسەلە بار, تاڭەرتەڭ قان تاپسىرۋعا بارعان كەزدە ادام وتە كوپ بولادى, ول جۇكتەمەگە بايلانىستى شىعار. دەگەنمەن بۇرىنعىداي ەمەس, تۇرعىنداردىڭ تالابىنان سوڭ سوڭعى كەزدەرى ادامدار كوپ كۇتپەۋى ءۇشىن قان تاپسىراتىن كەزدە قىزمەتكەرلەر سانىن كوبەيتتى. ليتسەنزيا الماعان قىزمەتتەردى اقىلى تۇردە الۋعا جىبەرەدى, ماسەلەن, بور جۇتىپ, رەنتگەنگە ءتۇسۋ قىزمەتى جوق. سوسىن مەنىڭ تۇسىنبەيتىنىم – قانشا قان تاپسىرىپ ءجۇرمىز, بىراق سونىڭ ناتيجەسىن ەشقاشان قولىمىزعا بەرمەيتىنى, بۇل سولاي بەكىتىلگەن بە, الدە ءبىز تالاپ ەتىپ سۇراماعاننان با, ونى تۇسىنبەدىم. جالپى العاندا «شيپاگەر» مەن بۇعان دەيىن قارالعان باسقا ەمحانالارعا قاراعاندا قىزمەت كورسەتۋ جاعىنان كوش ىلگەرى ەكەنىن تولىق سەنىممەن ايتا الامىن, – دەيدى ول.
وسى ورايدا بيىل ماۋسىم ايىندا قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى ەلوردا تۇرعىندارىنا العاشقى مەديتسينالىق-سانيتارلىق كومەك كورسەتۋ ساپاسىن باقىلاۋ ءۇشىن كۇن سايىن مەملەكەتتىك جانە جەكە مەديتسينالىق مەكەمەلەرگە باردى. ولار پروبلەمالىق ماسەلەلەردى ەمحانا باسشىلىعىنان عانا ەمەس, كەلۋشىلەردىڭ وزدەرىنەن دە سۇراپ, شەشىمىن تابۋدى جوسپارلاعان بولاتىن.
– №9 قالالىق ەمحانا, «شيپاگەر» دەنساۋلىق ورتالىعى» جشس, «سالاۋاتتى استانا» جشس ەمدەۋ مەكەمەلەرىنىڭ مەنشىك نىسانى ءارتۇرلى, ماسەلە بارلىق جەردە بىردەي, بىلىكتى كادرلاردىڭ جەتىسپەۋى, كىرەبەرىس جولدارىنىڭ, اۆتوتۇراق ورىندارىنىڭ, ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ازاماتتارعا ارنالعان پاندۋستاردىڭ, كەلۋشىلەر ءۇشىن قالىپتى كىرۋ توپتارىنىڭ بولماۋى سياقتى ماسەلەلەر بار. كەيبىر ەمحانالاردا ءۇي-جايلاردىڭ اۋدانى قابىلدانعان ناۋقاستاردىڭ سانىنا سايكەس كەلمەيدى, بولىمدەردى بولۋگە, بولمەلەردى جابدىقتاۋعا جانە حالىقتى بىرىكتىرۋگە قاتىستى كوپتەگەن سۇراقتار تۋىندادى. حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارىن ۇلگى ەتە وتىرىپ, بارلىق مەديتسينالىق قىزمەتتەردى ءبىر جەردە كورسەتۋ قاجەتتىگىن ايتىپ ءوتتىم. بمسك قامتاماسىز ەتۋدىڭ بارلىق پروبلەمالىق ماسەلەلەرىن ءماسليحاتتىڭ كەلەسى سەسسيالارىنىڭ بىرىندە قاراستىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز, – دەدى ءماسليحات حاتشىسى ەرلان كاناليموۆ.
ەمحانا بازاسىندا وسىنداي «ءۇي ماڭىنداعى دارىگەر» جوباسىن اشقان №11 قالالىق ەمحانا ديرەكتورى جاڭالىق ساعاندىقوۆتىڭ ايتۋىنشا, جالپى بۇل جوبا ەۋروپادان باستاۋ العان. بۇل قالا تۇرعىندارىنا قولجەتىمدى جەردە بىلىكتى مەديتسينالىق كومەك الۋعا, سونداي-اق قولدانىستاعى ەمحانالاردىڭ جۇكتەمەسىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
– جوبا بويىنشا شاكارىم قۇدايبەردىۇلى كوشەسى, 28 مەكەنجايىندا قۇرىلعان فيليالىمىز 5 مىڭعا جۋىق ادامدى قامتىپ وتىر. ەڭ باستى قاجەتتىلىك – ول ارينە, تۇرعىندارعا جاعداي جاساۋ. قازىرگى كەزدە تىركەلگەن تۇرعىندارىمىزعا ۇيىنە جاقىن جەردەن مەديتسينالىق كومەك الۋعا بارلىق جاعداي جاسالعان. اتالعان فيليالدا 3 ۋچاسكەلىك دارىگەر مەن مەدبيكەلەر قىزمەت ەتەدى. سونىمەن قاتار كارديولوگ دارىگەر, تەكسەرىپ قاراۋ بولمەسى, ەم-شارا بولمەسى, كۇندىزگى ستاتسيونار قىزمەتى بار. جالپى 30-عا جۋىق قىزمەتكەر جۇمىس ىستەۋدە, – دەيدى ول.
«ۇيدەگى دارىگەر» جوباسىن اۋرۋحانادان تىس جەكە نەمەسە زاڭدى تۇلعالار اشۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن, ليتسەنزيا كەرەك. بارلىق زاڭنامالارعا سايكەس تالاپتار مەن جاعدايلار جاسالسا, مەملەكەتتىك تاپسىرىسقا, ياعني تمككك جانە ءمامس-كە ءوتىنىم بەرىپ اشۋعا بولادى.
استانا قالاسى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى تيمۋر مۇراتوۆ حالىق كوپ شوعىرلانعان, ەمحانادان الىس ورنالاسقان تۇرعىن ۇيلەردەن اشىلعان «ءۇي ماڭى دارىگەرى» جوباسى قيىندىقتان شىعۋدىڭ جالعىز جولى دەپ سانامايدى.
– سەبەبى مەملەكەتتىك نورماتيۆكە سايكەس مۇنداي دارىگەرلىك امبۋلاتوريالار حالقىنىڭ سانى 5 مىڭنان اسپايتىن ەلدى مەكەندەردە اشىلادى جانە وندا تەك ءۇش دارىگەر مەن ەكى مەدبيكە عانا جۇمىس ىستەيدى. ال بۇل رەتتە جوبا ارقىلى قالا حالقىنىڭ قاجەتتىلىگىن تولىق وتەي المايمىز. 20 مىڭنان استام ادامعا قىزمەت كورسەتەتىن كەز كەلگەن بمسك ۇيىمى قازىرگى تاريف جاعدايىندا ءتيىمدى ەمەس. بۇل جەردە ماسەلە ءتىپتى ءبىر دارىگەرگە قانشا پاتسيەنتتەن كەلەتىندىگىندە عانا ەمەس. ءتىپتى كادرلار جەتكىلىكتى بولعاننىڭ وزىندە ءبىز امبۋلاتوريا شەڭبەرىندە تولىق ينفراقۇرىلىمدى جاساي المايمىز. ول جەردە نە رەنتگەن, نە وتا جاساۋ قىزمەتى بولمايدى. ءارى كەتسە ناۋقاستار كونسۋلتاتسيا الادى, قان قىسىمى مەن قانداعى قانت دەڭگەيىن تەكسەرتەدى. ماسەلەن, ەسىل اۋدانىنداعى №9 ەمحانانى الايىق. ەمحانا تولىق جابدىقتالعان, ماماندارى جەتكىلىكتى. وسى اۋدانداعى 300 مىڭ حالىقتى وكرۋگتەگى جەكە كلينيكالار بويىنشا ءبولىپ كوردىك. ناتيجەسىندە 100 مىڭ تۇرعىن №9 ەمحاناعا تيەسىلى بولىپ شىقتى. الايدا قالعان جەكە كلينيكالار ءبارىبىر پاتسيەنتتەرىن №9 ەمحاناعا جولداپ وتىر. اقىرىنا كەلگەندە بۇل ەمحانا سول ءۇش ءجۇز مىڭ پاتسيەنت ءۇشىن جۇمىس ىستەپ تۇر, – دەيدى باسقارما باسشىسى.
سونىمەن بۇل جوبا اياسىندا پاتسيەنتتەردى تولىق قىزمەتپەن قامتۋ كوپ رەتتە مۇمكىن ەمەستىگىن بايقاۋعا بولادى. سوندىقتان قالادا ەمحانالاردى كوپتەپ سالۋ كەرەك. دەگەنمەن قالاداعى حالىق سانىنىڭ قازىرگى ءوسۋ قارقىنى ەلوردادا ەمحانالار سانىن قازىرگى مەكتەپتەر قۇرىلىسىمەن بىردەي قارقىندا سالۋدى قاجەت ەتەدى.
