بيىل – استاناداعى ونكولوگيا ورتالىعىنىڭ قۇرىلعانىنا 70 جىل. وسىعان وراي, ەلوردادا قازاقستان مەن الەمنىڭ سالاداعى دارىگەرلەرى باس قوسقان حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا ءوتتى. «ونكولوگتار مەن راديولوگتار اليانسى» قوعامدىق بىرلەستىگى جانە استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ كوپسالالى مەديتسينا ورتالىعى ۇيىمداستىرعان ءىس-شارا «ونكولوگياعا يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدىڭ تاجىريبەسى مەن بولاشاعى» تاقىرىبىنا ارنالىپ, ونلاين جانە وفلاين رەجيمدە 27-28 قازاندا وتكىزىلدى.
ەكى كۇندىك كونفەرەنتسياعا وننان استام شەتەل مەن ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن جينالعان 600-گە جۋىق دارىگەرلەر, ياعني ونكولوگتار, ماممولوگتار, حيميوتەراپەۆتەر, گينەكولوگتار, رەنتگەنولوگتار, ۋرولوگتار, پاتومورفولوگتار, تسيتولوگتار, ساۋلەلىك دياگنوستيكا دارىگەرلەرى, ونكوگەماتولوگتار, پاللياتيۆتىك كومەك دارىگەرلەرى قاتىستى. باتىس جانە شىعىس ەۋروپا, سولتۇستىك امەريكا, فرانتسيا, جاپونيا, ءۇندىستان, رەسەي, ياكۋتيا, تاجىكستان ەلدەرىنەن ونكولوگيا سالاسىنداعى الەمدە بەدەلى بار جەتەكشى ماماندار شاقىرتىلدى. ولار ونكولوگيا اۋرۋىنىڭ الدىن الۋ مەن ەمدەۋدىڭ اسا ماڭىزدى ماسەلەلەرىن تالقىلادى. اتاپ ايتقاندا, ەرتە دياگنوستيكا جانە سكرينينگ, دەربەستەندىرىلگەن ءتاسىل نەگىزىندە ەمدەۋدىڭ جاڭا ءادىسىن ەنگىزۋ, ونكولوگياعا شالدىققان پاتسيەنتتەردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ جايىن قوزعادى. حالىقارالىق اۋقىمدى ءىس-شارا اياسىندا كولورەكتالدى قاتەرلى ىسىككە لاپاروسكوپيالىق حيرۋرگيا, كەۋدە حيرۋرگياسى, پروستاتا وبىرىنا ساۋلەلىك تەراپيا بويىنشا شەبەرلىك سىنىپتارى ءوتتى.
ماڭىزدى جيىننىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرلان بەكمۇرزاەۆ اق حالاتتى ابزال جانداردى مەرەيتويمەن قۇتتىقتاپ, سوڭعى جىلدارى ونكولوگيا سالاسىندا ايتارلىقتاي وزگەرىستەر بولىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى. دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى ۆياچەسلاۆ دۋدنيك الەمدە ەڭ كوپ تاراعان اۋرۋلاردىڭ ىشىندە ينفاركتان كەيىن ەكىنشى ورىندا قاتەرلى دەرت تۇرعانىن ايتتى. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە ورتاشا ەسەپپەن 200 مىڭ قازاقستاندىق قاتەرلى دەرتكە شالدىققاندار ەسەبىندە تۇر. قازاقستاندا جىلىنا, وكىنىشكە قاراي, قاتەرلى ىسىكتەن 14 مىڭنان استام ادام قايتىس بولادى. سونىڭ ىشىندە ءسۇت بەزى وبىرى – ەڭ ءجيى كەزدەسەتىن قاتەرلى ىسىك ءتۇرى. سوڭعى ون جىلدان بەرى بۇل دەرتتى باستاپقى كەزەڭىندە انىقتاۋ بويىنشا ۇلتتىق سكرينينگ وتكىزۋ جولعا قويىلدى. 40 پەن 70 جاس ارالىعىنداعى قازاقستاندىق ايەلدەر ءوزى تىركەلگەن ەمحاناسىنان تەگىن سكرينينگتەن وتە الادى.
استانا قالاسى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى بەرىك قايكەنوۆ مۇنداي جيىندار ونكولوگيالىق قىزمەتتىڭ جەتەكشى ماماندارىنا كاسىبي ماسەلەلەردىڭ كەڭ اۋقىمىن تالقىلاۋعا, الەمدىك جانە وتاندىق مەديتسينا عىلىمىنىڭ جاڭا جەتىستىكتەرىمەن تانىسۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنىن جەتكىزدى. قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتى دينارا ورازالينا بىرنەشە سەكتسيالاردان تۇرعان كونفەرەنتسيا بارىسىندا ادامزاتقا پايدالى جاڭالىقتار ءوزارا تاجىريبە الماسۋ بارىسىندا ءتيىمدى بولارىنا سەنىم ءبىلدىردى. استانا قالاسى كوپسالالى مەديتسينا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى مۇحتار تولەۋتاەۆ وسىنداي ماڭىزدى ءىس-شارالار كاسىبي بايلانىستاردى كەڭەيتىپ, قاتەرلى دەرتكە شالدىققان ناۋقاستاردى دياگنوستيكالاۋ, ەمدەۋ جانە وڭالتۋدىڭ جاڭا ادىستەرى بويىنشا بىلىممەن, پايدالى اقپاراتتارمەن بايىتاتىنىن ايتتى. قۇتتىقتاۋ سوزدەر اراسىندا «دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى ۇزدىگى» توسبەلگىسىمەن 8 دارىگەر ماراپاتتالدى.
ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, ەلوردادا قاتەرلى ىسىكپەن اۋىراتىندار كورسەتكىشى بيىل 1764 ادامدى قۇرادى, بۇل 100 مىڭ ادامعا شاققاندا 178,8-دەن كەلەدى. سوڭعى ءۇش جىلدا اۋرۋدىڭ سانى 2,2 پايىز ارتقانى بايقالادى. وتكەن 9 ايدا وبىردان اجال قۇشقان ەلوردالىقتار سانى 662 ادام, بۇل كورسەتكىش 2020, 2021 جىلدارمەن سالىستىرعاندا 1,9 پايىز تومەن
اقمولادا ونكولوگيا قىزمەتى 1952 جىلى قۇرىلىپ, ەڭ العاش جۇمىس №1 قالالىق ەمحانانىڭ جەرتولەسىندە ورنالاسقان ونكولوگيالىق كابينەتتە باستالدى. سول كەزدە قاتەرلى دەرتپەن ەسەپتە 480 ادام تۇردى. كەلەسى جىلى 15 توسەك ستاتسيونار اشىلىپ, ودان كەيىن ونكولوگيالىق قىزمەت سالاسى ديسپانسەر رەتىندە قالىپتاسىپ, بىرتىندەپ دامىدى. قۇرىلعانىنا 70 جىل تولىپ وتىرعان ورتالىقتا وسى جىلدار ىشىندە ونكولوگيالىق كومەك كورسەتۋدىڭ نەگىزگى قاعيداتتارى ىسكە اسىرىلدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋدىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى پەرسپەكتيۆالىق جوسپارىنا سايكەس, اتالعان ورتالىق پەن قالالىق ينفەكتسيالىق اۋرۋلار اۋرۋحاناسى بىرىكتىرىلىپ, 2019 جىلى 19 شىلدەدە كوپسالالى مەديتسينا ورتالىعى بولىپ قۇرىلدى. بۇگىندە ەمدەۋ مەكەمەسىنىڭ دامۋىنا, شتاتتىڭ كادرلارمەن قامتىلۋىنا, ساۋلەلىك تەراپيا اپپاراتتارىمەن, دياگنوستيكالىق زەرتتەۋلەر مەن حيرۋرگيالىق وپەراتسيالاردى جۇرگىزۋگە ارنالعان جابدىقتارمەن جابدىقتالۋىنا, قاتەرلى ىسىكتەردى ەرتە دياگنوستيكالاۋ, الدىن الۋ جونىندەگى مامانداندىرىلعان جەلى دارىگەرلەرىمەن باستاپقى بۋىنداعى ونكولوگيالىق قىزمەت ماماندارى اراسىندا بايلانىس جولعا قويىلدى.
– ءبىزدىڭ باستى جەتىستىگىمىز – ميكروحيرۋرگيالىق رەكونسترۋكتيۆتى وتالار جاساۋىمىز. بۇل ازىرگە ەلىمىزدە تەك بىزدە عانا, رەسەيدە ءبىر ورتالىقتا عانا جاسالادى. سونىمەن قاتار تاعى ءبىر جەتىستىگىمىز – قاتەرلى دەرتپەن اۋىرعان ادامداردىڭ ءومىرىن كەم دەگەندە 5 جىلعا دەيىن ۇزارتۋ مۇمكىندىگىنە قول جەتكىزدىك. مۇنىڭ ءبارى ەلورداداعى ونكولوگيا سالاسىن سوڭعى ۇلگىدە زاماناۋي تەحنولوگيامەن جابدىقتاپ, مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن جىل سايىن ارتتىرۋدىڭ, ەمدەۋدىڭ جاڭا ادىستەرىن ەنگىزۋدىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى. مولەكۋلالىق-گەنەتيكالىق زەرتتەۋلەر, يممۋنوگيستوحيميالىق زەرتتەۋلەر, تارگەنتتى تەراپيا, جوعارى تەحنولوگيالىق ساۋلەلىك جانە حيميوتەراپيا, يممۋنوتەراپيا, از ءينۆازيۆتى, لاپاروسكوپيالىق, اعزانى ساقتايتىن وپەراتسيالار سياقتى ىسىكتەردى ەرتە دياگنوستيكالاۋ مەن ەمدەۋدىڭ زاماناۋي ءادىستەرى ورتالىق جۇمىسىنا كەڭىنەن ەنگىزىلدى. ماماندارىمىز ەۋروپا مەن اقش-تىڭ جەتەكشى عىلىمي جانە كلينيكالىق ورتالىقتارىندا بىلىكتىلىگىن ارتتىرادى, بۇل كادرلارىمىزدىڭ بەدەلى مەن باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن جاقسارتادى, – دەيدى مۇحتار تولەۋتاەۆ.
ورتالىق حالىقارالىق قاتىناستاردى دامىتۋعا كوپ كوڭىل بولەدى, الەمنىڭ جەتەكشى عىلىمي ونكولوگيالىق ورتالىقتارىمەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمدارعا قول قويىلعان. بۇل ەلوردانىڭ ونكولوگيا قىزمەتى ماماندارىنىڭ كادرلىق جانە عىلىمي الەۋەتىن دامىتۋعا ايتارلىقتاي اسەر ەتەدى. الەمدىك ونكولوگيالىق قوعامداستىققا بىرىكتىرىلگەن ورتالىق ماسكەۋدەگى بلوحينا جانە تمد, اقش, وڭتۇستىك كورەيا, تۇركيا, فرانتسيا, گەرمانيا, يزرايل, قىتاي ەلدەرىنىڭ ۇلتتىق ونكولوگيالىق جانە راديولوگيالىق ورتالىقتارىمەن تىعىز ىنتىماقتاستىق ورناتقان.
– استاناعا ءبىر جىل بۇرىن كەلىپ, قالانىڭ سول جاعالاۋىنداعى مەديتسينالىق قالاشىقتى كورىپ قاتتى تاڭعالدىم. قازاقستاننىڭ الەمدىك ستاندارتتارمەن ەمدەۋ ادىستەرى بويىنشا جەتىستىكتەرى كوپ ەكەن. زاماناۋي تەحنولوگيامەن جابدىقتالعان ورتالىقتار. بۇل – ناعىز بولاشاقتىڭ مەديتسيناسى. سونىمەن قاتار, مەنىڭشە, مۇندا مەديتسينالىق وقىتۋ جۇيەسى دە دۇرىس جولعا قويىلعان. ەگەر قازىرگىدەن جاستاۋ كەزىم بولسا, مىندەتتى تۇردە وسىندا كەلىپ ءبىلىم الار ەدىم, – دەيدى ماسكەۋ قالالىق ونكولوگيا اۋرۋحاناسىنىڭ بولىمشە مەڭگەرۋشىسى يليا چەرنيكوۆسكي.
ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, ەلوردادا قاتەرلى ىسىكپەن اۋىراتىندار كورسەتكىشى بيىل 1764 ادامدى قۇرادى, بۇل 100 مىڭ ادامعا شاققاندا 178,8-دەن كەلەدى. سوڭعى ءۇش جىلدا اۋرۋدىڭ سانى 2,2 پايىز ارتقانى بايقالادى. وتكەن 9 ايدا وبىردان اجال قۇشقان ەلوردالىقتار سانى 662 ادام, بۇل كورسەتكىش 2020, 2021 جىلدارمەن سالىستىرعاندا 1,9 پايىز تومەن.
– بارلىق ەمحانا قاتەرلى ىسىكتىڭ باستاپقى كەزەڭىن انىقتاۋعا كۇش سالادى, ەمدەۋدىڭ تۇرلەرىن ەنگىزىپ, ءتۇرلى حيميوتەراپيامەن اينالىسادى. بۇگىندە الەمدە ءسۇت بەزى وبىرى, وكپە ىسىگى, اسقازان, توق ىشەك قاتەرلى دەرتتەرى ءبىرىنشى ورىندا تۇر. ءاربىر مەملەكەت وسى اۋرۋلاردىڭ ەڭ كوپ كەزدەسەتىن ءتۇرىن انىقتايدى جانە مۇنداي ناۋقاستاردى ەمدەۋدىڭ وزىندىك كاسىبي تاسىلدەرىن ازىرلەيدى. جالپى ەلوردادا بۇل سالا ءبىر ورنىندا تۇرعان جوق, ۇنەمى دامىپ كەلەدى. جاڭا دياگنوستيكالىق ادىستەر پايدا بولدى, ەندوسكوپيالىق تەكسەرۋلەر ەنگىزىلدى, 20 جىلدان بەرى اۋرۋدىڭ بەلگىلەرىن ناقتى دياگنوستيكالاۋ مۇمكىندىكتەرىنە قول جەتكىزىلدى, – دەيدى ورتالىقتىڭ باس جانە مويىن وبىرى بولىمشەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ەۆگەني يۆانچەنكو.
بۇگىندە ەلوردالىق ونكولوگ دارىگەرلەر قاتەرلى ىسىكتى جان-جاقتى زەرتتەي كەلە, ونى جوعارى ساپالى ەمدەۋدى جوسپارلاي الاتىن دارەجەگە جەتتى. دەمەك, اتى جامان اۋرۋدىڭ العاشقى كەزەڭدەرىن ەمدەپ جازۋعا تولىق مۇمكىندىك بار. ونىڭ ۇستىنە ناۋقاستار حالىقارالىق ستاندارتتار مەن حاتتامالار بويىنشا ەمدەلەدى. ول ءۇشىن قازىر قازاقستاندا ءدارى-دارمەك جەتكىلىكتى. زاماناۋي حيميوتەراپيالىق پرەپاراتتار, يممۋنوتەراپيانىڭ ءتۇر-ءتۇرى اتالعان ورتالىقتا قولجەتىمدى.
