ەلورداداعى الەۋمەتتىك ورتالىقتار قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى تومەن. كەيبىر ورتالىقتاردىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسى جاڭارتۋدى قاجەت ەتەدى. قىزمەتكەرلەردى باسپانامەن قامتۋ ماسەلەسى دە بار. نۇر-سۇلتان قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى قالاداعى بىرقاتار ورتالىقتاردى ارالاپ, جۇمىسىمەن تانىسقاندا وسى ماسەلەلەردى انىقتادى. الدىمەن ولار جاقىندا عانا اشىلعان «جانۇيا» وتباسى ينستيتۋتىن قولداۋ ورتالىعىنا باردى.
اتالمىش ورتالىقتا 12 مەملەكەتتىك مەكەمە مەن كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورعا جاتاتىن ۇيىمدار حالىققا اسا قاجەت 70-تەن استام قىزمەت تۇرلەرىن كورسەتەدى. تۇرعىندار وزدەرىن مازالايتىن كەز كەلگەن الەۋمەتتىك ماسەلە بويىنشا ورتالىقتا مامانداردىڭ كەڭەستەرىنە جۇگىنە الادى. ماسەلەن, باسپانا كەزەگىنە تۇرۋ, جەڭىلدىكپەن ءدارى-دارمەك الۋ, تاعى وسى سياقتى سۇراقتارىنا جاۋاپ
تابادى. قالا اكىمى مەن ونىڭ ورىنباسارلارى وسى جەردە كوپبالالى انالاردى قابىلدايدى.
اسىرەسە, بالالارىن ۇيدە قالدىرا الماي, ەرتىپ ءجۇرەتىن انالارعا ءتيىمدى جاعدايلار جاسالعان. ورتالىقتا بالدىرعانداردىڭ ويىن الاڭىنا ارنايى ورىن ءبولىنگەن. اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەكتى تاعايىنداۋ دا وسى ورتالىق ارقىلى جۇرگىزىلەدى. بۇعان قوسا, «كاسىپكەر انا» اتتى انالارعا ارنالعان بيزنەستى قولداۋ جانە دامىتۋ ورتالىعى ورنالاسقان.
«جانۇيا» ورتالىعىنا كۇنىنە 250-300 ادام ءتۇرلى كەڭەستەر الۋ ءۇشىن كەلەدى. ورتالىق اشىلعان ۋاقىتتان بەرى ونىڭ قىزمەتىنە 3 مىڭ ادام جۇگىندى. مۇندا كەلگەندەر وزدەرىن مازالاعان ماسەلەلەرگە كاسىبي مامانداردان كەڭەس الادى. ساپالى اقپاراتتارعا قانىعادى. نەگىزىنەن, قالادا 153 مىڭ ادام ءتۇرلى الەۋمەتتىك قىزمەتتەردى پايدالانادى. بۇل ورتالىقتىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى – حالىققا كەرەك قىزمەت تۇرلەرى ءبىر جەردە شوعىرلانعان» دەيدى قالالىق جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى ساۋلە نۇرعوجينا. 
ورتالىقتى ارالاۋ بارىسىندا قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتى اقىلبەك كۇرىشباەۆ مۇندا كەلگەن تۇرعىندارمەن سويلەسىپ, ءبىر انانىڭ ءوزىنىڭ كەزەگىن 40 مينۋت بويى كۇتىپ وتىرعانىن ءبىلىپ, سونىڭ سەبەبىن سۇرادى. «اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەكتى الۋعا قۇجاتتاردى قابىلداۋ شامامەن العاندا 30-40 مينۋتتى الادى. بازانى قاراپ, تەكسەرۋگە وسىنشاما ۋاقىت كەتەدى» دەپ جاۋاپ بەردى بۇعان ورتالىق ۇيلەستىرۋشىسى ايگەرىم تاڭىربەرگەنوۆا.
«شاراپات» الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىندا قازىرگى كەزدە 323 ادام تۇرىپ جاتىر. ونىڭ 180-ءى – ءبىرىنشى جانە ەكىنشى توپتاعى مۇگەدەكتەر, قالعانى – جالعىزباستى قارتتار. ورتالىقتى پانالاپ وتىرعان ادامداردىڭ ەڭ جاسى 25 جاستا بولسا, ەڭ كارىسى – 96 جاستاعى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى. نەگىزىنەن, مەكەمە 450 ادامعا شاقتالعان.
بولمەلەر ءبىر ادامدىق جانە ەكى ادامدىق بولىپ بولىنگەن. وسىندا كەزدەسىپ, وتباسى قۇرعان جاندار دا بار ەكەن. ەكى ادامدىق بولمەلەر سولارعا بەرىلگەن. ءار بولمەگە تەلەديدار مەن توڭازىتقىش قويىلعان. ورتالىقتا كىتاپحانا, باسپاحانا, مۋزەي جۇمىس ىستەيدى. ءتيىستى قۇرالدارمەن جابدىقتالعان اسحانا, مۇگەدەكتەردى بەيىمدەۋگە ارنالعان سپورت زال, مەديتسينالىق بلوك, مونشا بار. بەس ۋاقىت تاماق بەرىلەدى. ءبىر ادامعا كۇنىنە 6189 تەڭگە جۇمسالادى. شاحمات, دويبى, توعىزقۇمالاق, ۇستەل تەننيسىن ويناۋعا, قولونەرمەن, باعباندىقپەن اينالىسۋعا جاعدايلار جاسالعان. اۋلاداعى ءۇش جىلىجايدا قىزاناق ءوسىپ تۇر. ورتالىق تۇرعىندارىنىڭ اراسىندا ءتۇرلى قالالىق, رەسپۋبليكالىق جارىستاردىڭ جەڭىمپازدارى مەن جۇلدەگەرلەرى دە كەزدەسەدى.
«شاراپاتتا» قازىر 246 ادام جۇمىس ىستەيدى. نەگىزىنەن شتاتتا 270 ادام بولۋى كەرەك. الايدا جالاقى از بولعاننان كەيىن قىزمەتكەرلەر كوپ تۇراقتاماي, ءجيى اۋىسىپ وتىرادى. ورتاشا جالاقى – 74735 تەڭگە. سونىڭ ىشىندە شارۋاشىلىق قىزمەتكەرلەرىنىكى – 64874 تەڭگە, كىشى مەديتسينالىق پەرسونالدىكى ودان دا از – 64673 تەڭگە. بيىلعى بيۋدجەتتەن بىزگە 780 ميلليون تەڭگەگە جۋىق قارجى ءبولىندى. جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 705 ميلليون تەڭگە, رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 75 ميلليون تەڭگەگە جاقىن. جالاقى قورى 232 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى. وسى جىلى بيۋدجەتكە 51 ميلليون تەڭگەگە قوسىمشا سۇرانىس بەردىك. بۇل قارجى كىر جۋاتىن بولمەنىڭ, اسحانانىڭ, فيزيوكابينەتتىڭ قۇرالدارىن جاڭارتۋعا, مۇگەدەكتەر ارباسىنا ارنالعان كولىكتەردى, سەرۆەرلىك رەجيمدە جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن قوندىرعىلاردى الۋعا كەرەك» دەيدى ورتالىق ديرەكتورى رىستى بايماعامبەتوۆا.
ونىڭ ايتۋىنشا, قازىرگى كەزدە ورتالىقتىڭ مارتەبەسى كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەدەن مەملەكەتتىك كوممۋنالدىق كاسىپورىنعا اۋىسۋ ۇستىندە.
ءارى قاراي شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ قۇقىعىنداعى كاسىپورىنعا اۋىسپاق. الايدا بۇل وتە ۇزاق ۋاقىتتى الادى ەكەن. مارتەبەسى اۋىسقاندا ءوز-ءوزىن قامتۋعا دا جول اشىلادى. وسى كۇندەرى ورتالىق اقىلى قىزمەت تە كورسەتەدى. قارتتاردى نەمەسە مۇگەدەكتەردى اقشا تولەپ, مۇندا ورنالاستىرۋعا بولادى. ءبىر ايلىق تولەم – 64 مىڭ تەڭگە. بىراق تولەنگەن قارجى ورتالىق كاسساسىنا ەمەس, بىردەن بيۋدجەتكە تۇسەدى. بۇگىنگى تاڭدا وسىندا 78 ادام كوممەرتسيالىق نەگىزدە تۇرىپ جاتىر.
«ءۇمىت» داعدارىس ورتالىعىن وتباسىلىق زورلىق-زومبىلىقتان زارداپ شەككەن ايەلدەر مەن بالالار پانالايدى. قازىر مۇندا 13 ايەل مەن 30 بالا, بارلىعى 43 ادام تۇرىپ جاتىر. نەگىزىنەن, 50 ادامعا ارنالعان. پانالاۋ مەرزىمى 2 ايدان 6 ايعا دەيىن سوزىلادى. ورتالىق ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى شىنار كاكىموۆانىڭ سوزىنشە, مەكەمە قالانىڭ جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىمەن ارىپتەستىك ورناتقان. ياعني, پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتۋمەن قاتار, وقىتىپ, جۇمىسقا تۇرۋعا دا كومەكتەسەدى. مۇندا دا جالاقىنىڭ ازدىعى ماسەلەسى بار. قىزمەتكەرلەر سانى – 41 ادام.
بۇگىن قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى اقمولا وبلىسى اقكول اۋدانىنداعى ەلوردا اكىمدىگىنە قاراستى «قامقور» الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنا بارادى. بۇل تۋرالى گازەتىمىزدىڭ كەلەسى نومىرىنەن وقيسىزدار.
