بيىل نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمدىگى قالاعا قاجەت دارىگەر مامانداردى دايارلاۋعا 500-گە جۋىق گرانت ءبولدى. جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن ءتيىستى قارجى استانا مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتى مەن مەديتسينا كوللەدجدەرىندە رەزيدەنتۋرا مەن ينتەرناتۋرادا وقۋعا ءبولىندى. گرانت العاندار وقۋمەن قاتار جۇمىستارىن ىستەپ جاتىر. كەلەسى جىلى بۇل جۇمىس جالعاسادى. قازاق راديوسىنا بەرگەن سۇحباتىندا وسىنى اتاپ وتكەن نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمى التاي كولگىنوۆ گرانتتار سانى ەداۋىر ارتقانىن ايتتى. باس قالادا ءار تاراپتا اتقارىلىپ جاتقان
ماڭىزدى جۇمىستار جايىمەن تانىستىردى.
كاسىپكەرلەرگە دە قولداۋ, تۇتىنۋشىلارعا دا ءتيىمدى
ازىق-تۇلىك باعاسىن ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن قولعا الىنعان شارالاردى اڭگىمەلەگەن قالا باسشىسى اكىمدىك «ماگنۋم», «سمولل», «اقمول» سەكىلدى ءىرى ساۋدا ورتالىقتارى مەن بازار يەلەرىمەن كەلىسىمشارتقا وتىرعانىن جەتكىزدى.
– تاۋارلاردى كوتەرمە باعامەن تاراتۋ ورتالىعىنىڭ اينالىم قاراجاتىنا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 2,5 ميلليارد تەڭگە بولدىك. بۇل – قايتارىمى بار قارجى. ولارعا الەۋمەتتىك ماڭىزدى ازىق-تۇلىكتىڭ 19 ءتۇرىنىڭ باعاسىن ۇستاپ تۇرۋعا شارت قويدىق. بۇل – ۇن, سۇيىق ماي, جۇمىرتقا, كارتوپ, ءسابىز, پياز سىندى تۇرعىندار كۇندەلىكتى تۇتىناتىن تاۋارلار. ساۋدا ورىندارىمەن جاڭا جىل مەرەكەسىنىڭ الدىندا باعانى كوتەرمەۋ تۋرالى كەلىستىك. سۇرانىس جوعارى بولعاندىقتان, ساۋدا ورىندارىنا قايتارىمدى قاراجاتتى كوبەيتەمىز. بۇل – كاسىپكەرلەرگە دە قولداۋ, تۇتىنۋشىلارعا دا ءتيىمدى. ودان بولەك كۇز ايلارىندا ءار اپتا سايىن, سەنبى-جەكسەنبى كۇندەرى «حانشاتىردىڭ» ماڭايىندا بۇكىل وڭىرلەردىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى جارمەڭكەلەرىن ۇيىمداستىردىق. وسىنداي جارمەڭكەلەردى جىلدا وتكىزىپ تۇرامىز, – دەدى ا.كولگىنوۆ.
جاڭا جىلدى وتباسىمەن قارسى العان ءجون
جاز ايلارىندا, قازىر دە قالا اكىمدىگى از قامتىلعان, مۇقتاج ازاماتتارعا, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالارى بار وتباسىلارعا دەمەۋشىلەر ارقىلى ازىق-تۇلىك سەبەتتەرىن تاراتىپ, كومەك بەرىپ جاتىر. وسىنى ايتقان قالا اكىمى كارانتين جاعدايىندا ءتيىستى تالاپتاردى ساقتاۋ ماسەلەسىنەن حابار بەردى.
– بۇل ماسەلە قاتاڭ باقىلاۋدا. سونى ساقتاماعان مەيرامحانالار مەن تۇنگى كلۋبتار بولدى. ولاردىڭ ءبارىن جاۋاپقا تارتۋعا تۋرا كەلدى. ايىپپۇل سالدىق. جۇمىستارىن ءبىر ايعا دەيىن توقتاتتىق. وسىعان سانالى كوزقاراسپەن قاراۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. ويتكەنى كارانتيندىك شەكتەۋلەر بىتكەن جوق. ىندەت ءالى تارقامادى. جاڭا جىل وتباسىلىق مەرەكە عوي. سانيتارلىق دارىگەرلەر دە وتباسىمەن قارسى الۋعا شاقىرىپ جاتىر. بىراق كاسىپكەرلەردى دە قولداپ جاتىرمىز. نۇر-سۇلتان قالاسى «قىزىل ايماقتا» بولعان كەزدە مەيرامحانالار 22.00-گە دەيىن جۇمىس ىستەدى. قازىر «سارى ايماققا» وتتىك, سوندىقتان رەستوران يەلەرىنىڭ وتىنىشىمەن, سانيتارلىق دارىگەرلەرمەن اقىلداسىپ, 24.00-گە دەيىن سوزىپ بەردىك. ارينە, قاۋىپسىزدىكتىڭ ءتيىستى ەرەجەلەرى بار. جاڭا جىلدىڭ الدىندا تەاترلار مەن كينوتەاترلاردى دا اشتىق. تەاترلاردىڭ سىيىمدىلىعىنان 20 پايىزعا دەيىن, كينوتەاترلاردى 30 پايىزعا دەيىن تولتىرۋعا بولادى, – دەدى ا.كولگىنوۆ.
وقۋ ساپاسى تومەندەمەۋى قاجەت
قالا باسشىسى ءۇشىنشى توقساندا 9 جانە 11 سىنىپ وقۋشىلارى مەكتەپتەرگە بارىپ وقيتىنىن ايتا كەلە, مۇنداي قادامعا تۇلەكتەر جوعارى وقۋ ورىندارى مەن كوللەدجدەرگە تۇسۋگە ساپالى دايىندالۋ ءۇشىن بارىپ جاتقاندارىن جەتكىزدى. قاشىقتان وقۋ كەزىندە وقۋشىلاردى قولداۋ شارالارى تۋرالى ايتتى.
– مەملەكەت تاراپىنان, اسىرەسە از قامتىلعان وتباسىلارعا نوۋتبۋكتەردى, ينتەرنەت ناشار جەردە روۋتۋرلەردى الىپ بەردىك. 26 مىڭ كومپيۋتەر ساتىپ الىپ, وسىنداي وتباسىلارعا تاراتتىق. قاڭتار ايىندا ۋنيۆەرسيتەتتەر نەمەسە كوللەدجدەردىڭ ءبىرىنشى كۋرس ستۋدەنتتەرى وزدەرىنىڭ وقۋ ورىندارىنا كەلىپ, ءبىلىم الا الادى. سەبەبى ولار دا مەكتەپتەن ەندى عانا تۇلەپ ۇشتى. ال وقۋ ساپاسى تومەندەمەۋى كەرەك, – دەدى ەلوردا اكىمى.
مەكتەپتەر ەداۋىر كوبەيەدى
بيىل پاندەمياعا قاراماستان, باس قالادا قىرۋار جۇمىس جاسالدى. قالا اكىمدىگى, اسىرەسە, قۇرىلىستى توقتاتپاۋعا تىرىستى. وسىنى ايتقان ا.كولگىنوۆ وسى باعىتتاعى الدىعا قويىلعان ماقساتتارعا توقتالدى.
– بالالارعا جاڭا مەكتەپتەردى سالىپ, ءبىتىرۋ كەرەك. ءبىز جوسپارعا سايكەس قيمىلداپ, بىلتىر 6 مەكتەپ سالعان بولساق, بيىل 12 مەكتەپ قۇرىلىسىن اياقتادىق. بىلتىر ءۇش اۋىسىمدى 8 مەكتەپ بولسا, ولاردى 4-كە دەيىن ازايتتىق. 22 مەكتەپتە وقۋشىلار سانى شامادان تىس كوپ بولسا, مۇنى 14-كە دەيىن تۇسىردىك. ەندى ۋاقىتىندا مەكتەپتەردى سالماساق, اتالعان ورتا ءبىلىم بەرۋ ورىندارى ءۇش اۋىسىمدا وقىتۋى ىقتيمال. بيۋدجەتكە قاراپ, قول جايىپ وتىرا بەرۋگە بولمايدى. ينۆەستورلارعا دا جاعداي جاساپ جاتىرمىز. ءبىر جىلدىڭ ىشىندە ينۆەستيتسيالىق كەڭەستە تەك قانا مەكتەپتەر قۇرىلىسى بويىنشا 30 جوبانى قولدادىق. قازىر سونىڭ ءبىرشاماسى بويىنشا جۇمىس باستالدى. مەكتەپتەردى مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك ارقىلى دا سالىپ جاتىرمىز. بۇرىن مەكتەپتەر 1200 ورىنعا شاقتالىپ سالىناتىن. قازىر قالانىڭ دامۋ ديناميكاسىن ەسكەرىپ, 2 مىڭ ورىندىق ورتا ءبىلىم بەرۋ ورىندارىن سالىپ جاتىرمىز. ول ەكى اۋىسىمدا 4 مىڭ ورىندىق بولادى, – دەدى ا.كولگىنوۆ.
بيىل 8 مىڭعا جۋىق پاتەر بوي كوتەردى
قازىر ەلوردادا تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە 48 مىڭ ادام تۇر. ولاردى تەزىرەك قولجەتىمدى باسپانامەن قامتۋ ءۇشىن بىرقاتار جۇمىستار قولعا الىندى. قالا باسشىسى وسىنىڭ جايىن دا تارقاتتى.
– 2018 جىلى 1 مىڭنان استام پاتەر سالىنسا, 2019 جىلى 2 مىڭنان استام پاتەر سالىندى. بيىل 8 مىڭعا جۋىق پاتەر بوي كوتەردى. بۇل – 3 ميلليون شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي. بىلتىرعى كورسەتكىش
1 ميلليون 700 مىڭ شارشى مەتر ەدى. كەلەسى جىلى 10 مىڭنان استام پاتەر سالۋعا تولىق نەگىز بار. ءبىز تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ينۆەستيتسيا تارتۋعا باسىمدىق بەرىپ وتىرمىز. بيىل نەگىزگى كاپيتالعا 1 تريلليون تەڭگەدەن استام ينۆەستيتسيا تارتتىق, – دەدى قالا اكىمى.
شاھار باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, بيىل ەلوردادا 30 مىڭعا جۋىق جۇمىس ورنى قۇرىلدى. بۇعان «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى» باعدارلاماسى ءوز سەپتىگىن تيگىزدى. سونىڭ 60 پايىزى – تۇراقتى جۇمىس. اتاپ ايتقاندا, 150 اۋلا اباتتاندىرىلدى. 150 كوشەنى جوندەۋ جوسپارلانسا, جوسپار اسىرا ورىندالىپ, 173 كوشەگە اسفالت توسەلدى. سونىڭ 104-ءى – شەتكى ايماقتاردا. 60 قوعامدىق كەڭىستىك اباتتاندىرىلدى.
وتكەن جىلى جۇمىس ىستەيتىن جاستارعا 5 جىلعا جالعا 1050 پاتەر, بيىل 350 پاتەر بەرىلدى. ونىڭ سەبەبىن ايتقان قالا باسشىسى ءتيىستى قاراجات پاندەميامەن كۇرەسكە جۇمسالعانىن جەتكىزدى.
– 2021 جىلى جاستارعا قايتادان 1050 پاتەر بەرەمىز. بۇل پاتەرلەر قازىر سالىنىپ جاتىر. قازىرگە دەيىن 5 مىڭعا جۋىق ءوتىنىش كەلىپ ءتۇستى. دەمەك, جاستارعا ارنالعان پاتەرلەر قۇرىلىسىن ازايتپاۋىمىز كەرەك. پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىمەن ءتيىستى جوسپار بەكىتىلدى. جاڭا جىلدىڭ الدىندا كەزەكتە تۇرعان ازاماتتارعا 300 پاتەر بەردىك. سونىڭ ىشىندە اتا-انانىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالار, جالعىزباستى انالار, كوپبالالى وتباسىلار, زەينەتكەرلەر, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتار دا بار, – دەدى ا.كولگىنوۆ.
ۇلەسكەرلەر ماسەلەسى ءۇش جىلدا تولىق شەشىلەدى
ۇلەسكەرلەر ماسەلەسىنە توقتالعان قالا باسشىسى بىلتىر 52 پروبلەمالى نىسان بولعانىن, سونىڭ 10-ى پايدالانۋعا بەرىلگەنىن ايتتى. ال بيىل ەكى ەسەگە كوبەيىپ, 20 تۇرعىن ءۇي كەشەنى تاپسىرىلدى. وسىلايشا 22 پروبلەمالى ءۇي قالىپ وتىر. بۇل نىساندار جوسپارعا سايكەس الداعى ءۇش جىلدىڭ ىشىندە پايدالانۋعا بەرىلەدى.
– قالادا 200-دەن استام ەسكى, اپاتتى ۇيلەر بار. ءاربىر ۇيدە 100-دەن استام وتباسى تۇرادى. بيىل 200 وتباسىن جاڭا ۇيلەرگە كوشىرىپ جاتىرمىز. كەلەسى جىلى تاعى 210 وتباسىن كوشىرەمىز بە دەپ وتىرمىز. قاڭتار ايىندا يانۋشكەۆيچ كوشەسىندەگى ەكى ۇلكەن جاتاقحانا تۇرعىندارىن كوشىرەمىز. سارىارقا اۋدانىندا, س.سەيفۋللين اتىنداعى قازاق اگروتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانىندا ەسكى باراكتار بار. سوندا تۇرىپ جاتقاندار دا جاڭا باسپاناعا يە بولادى. ۇلەسكەرلەردەن كەيىن نەگىزگى جۇيەلى ماسەلە – وسى. جاقىندا دۇكەنۇلى, 21 مەكەنجايىنداعى 1966 جىلى سالىنعان جاتاقحاناعا بارىپ, تۇرعىندارمەن كەزدەستىم. جوسپارعا سايكەس ولار 2024-2025 جىلدارى جاڭا ۇيلەرگە كوشۋى ءتيىس. ءبىز مەرزىمدى 2022 جىلعا تۇسىردىك. تۇرعىندار قۋانىپ جاتىر, – دەدى ا.كولگىنوۆ.
كوپىرلەر سالىنىپ, كەپتەلىس ازايادى
بيىل ەلورداداعى 173 كوشەدە جاڭا جولدار سالىندى. ەندىگى ماقسات – جول جەلىسىنە تۇسەتىن سالماقتى, كەپتەلىستەردى ازايتۋ. ەلوردا باسشىسى وسىنى ايتا كەلە, قوسىمشا كوپىرلەر قۇرىلىسىنان حابار بەردى.
– قازىر وڭ جاعالاۋ مەن سول جاعالاۋدى قوساتىن تاۋەلسىزدىك داڭعىلىنداعى كوپىردىڭ جوباسىن جاساپ جاتىرمىز. جوبا كەلەسى جىلدىڭ باسىندا دايىن بولادى. سودان كەيىن ءتيىستى جۇمىستى باستاۋىمىز كەرەك. «نۇرلى جول» ۆوكزالىنا ۇلى دالا داڭعىلى ارقىلى اپاراتىن جولدىڭ جوباسىن دا جاساپ قويدىق. كوپىر سالىندى, ەندى اسفالت توسەۋىمىز كەرەك. كۇن جىلىنعان كەزدە ءتيىستى جۇمىستى اتقارىپ, جولدى اشىپ بەرسەك, كولىك كەپتەلىسى ەداۋىر ازايادى. قوعامدىق كولىككە دە, جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە دە, ۆەلوسيپەدپەن جۇرەتىن ادامدارعا جاعداي جاساۋىمىز كەرەك. قوعامدىق كەڭىستىكتەردى دامىتۋىمىز قاجەت. پوليورتالىقتاردى سالساق, ياعني تۇرعىندارعا كەرەك نىسانداردى ۇيلەرىنە جاقىن جەرگە ورنالاستىرساق, سوندا دا كولىك كەپتەلىسى ازايادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا, تۇرعىندارعا ىڭعايلى قالا جاساۋىمىز كەرەك, – دەدى ا.كولگىنوۆ.
گاز ءتاريفىن تومەندەتتىك
قالانى گازداندىرۋ جۇمىسىنا توقتالعان قالا باسشىسى, بۇل ەلباسىنىڭ تاريحي جوباسى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ءبىرىنشى كەزەڭدە قالادا 300 شاقىرىم ىشكىورامدىق جەلىلەر تارتىلدى. قۇبىرلار «كوكتال-1», «كوكتال-2», «اگروقالاشىق» تۇرعىن الاپتارىنا كەلدى. الدىنداعى ەكى كەنتتە تولىقتاي, كەيىنگىسىنە جارتىلاي سالىندى.
– قازىر گازدى جەكە ۇيلەرگە قوسۋ ۇدەرىسى ءجۇرىپ جاتىر. قاڭتار ايىندا بۇل جۇمىس بەلسەندى جۇرگىزىلەدى. «جەلەزنودوروجنىي», «پرومىشلەننىي», «وڭتۇستىك-شىعىس» تۇرعىن الاپتارىنا دا گاز كەلىپ جاتىر. «قازترانسگاز» كومپانياسى گازدى «كۇيگەنجار», «ميچۋرين» تۇرعىن الاپتارىنا ءوز قارجىسىنا تارتىپ جاتىر. نەعۇرلىم كوپ ءۇي گازعا قوسىلسا, سوندا دۇرىس بولادى. قازىر 3 مىڭنىڭ ۇستىندە ءوتىنىش كەلىپ ءتۇستى. ولارعا تەحنيكالىق شارتتاردى بەرىپ جاتىرمىز. بۇگىندەرى 1 مىڭعا جۋىق ءۇي گازعا قوسىلۋعا دايىن. تاريف تەكشە مەترىنە – 34 تەڭگە. بۇرىن 45 تەڭگە ەدى. 1 جانە 2-جىلۋ-ەنەرگيا ورتالىقتارىنداعى ءتورت قازاندىق گازعا اۋىستىرىلدى. قالعانى 2021-2022 جىلدارى اۋىستىرىلادى. قالانى گازداندىرعان كەزدە, بىرىنشىدەن, ەكولوگيالىق ماسەلەلەردى شەشەمىز. مامانداردىڭ ايتۋىنشا, شاھار تولىقتاي گازداندىرىلعاندا 40 مىڭ تونناعا جۋىق زياندى قالدىقتار اۋاعا تارالمايدى, – دەدى ا.كولگىنوۆ.
