قالادا كولىك كوپ. ەسەسىنە اۆتوتۇراق تاپشى. استانانىڭ ەسكى جانە جاڭا ورتالىعىندا, ساۋدا ۇيلەرى ماڭىندا كولىك وشاراتىن ورىننىڭ جەتىسپەۋشىلىگى سالدارىنان جول بويىنداعى قوزعالىس قيىندايدى. بۇعان دەيىن اتالعان ماسەلە ماشينا قويۋعا ارنالعان قوسىمشا الاڭدار قۇرۋ جولىمەن شەشىلىپ كەلدى. بىراق ءىس جۇزىندە وسى شارالارمەن عانا شەكتەلىپ, ناتيجەگە قول جەتكىزۋگە بولمايدى. قازىرگى زامانعى حالىقارالىق تاجىريبەگە سايكەس, ءىرى قالالاردا رەتتەلەتىن تۇراقتاردى ەنگىزۋ تۇبىندە اقتالاتىن قاجەتتىلىك ەكەنىن كورسەتتى.
ەلوردادا تەك كۇندىزدىڭ وزىندە 13 مىڭعا جۋىق كولىك قوياتىن ورىن جەتىسپەيدى. سوندىقتان 2017 جىلعا دەيىن 7 اۆتوتۇراق سالۋ جوسپارلانىپ وتىر. سونىڭ ءبىرى –ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىنداعى فرانتسۋزدار سالاتىن ءۇش كوپ دەڭگەيلى اۆتوتۇراق. قۇرىلىسى بيىل باستالادى. مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك نەگىزىندە جۇزەگە اسىرىلاتىن جوبالار وتىز جىلدان كەيىن مۋنيتسيپالدىق مەنشىككە وتەدى. بۇدان بولەك, قالا اكىمدىگى وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن تاعى ءتورت اۆتوتۇراقتىڭ قۇجاتتامالارىن ازىرلەمەك.
«VINCI Construction Grands Projeسts» كومپانياسىنىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا كوممەرتسيالىق ديرەكتورى فرانسۋا شەۆالە بۇل كەلىسىم استانا اكىمدىگىمەن جاساسقان العاشقى قاناتقاقتى جوبا ەكەنىن ايتقانى ەسىمىزدە. ەكسپو-2017 حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسى قارساڭىندا قالا باسشىلىعى اقىلى تۇراق جۇيەسىن قولدانىسقا كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان. ءبىرىنشى كەزەكتە قالانىڭ قالىپتاسقان ەسكى بولىگىندە, كەيىن ەلوردانىڭ جاڭا اكىمشىلىك ورتالىعىندا ورىن تەبەدى.
اتالمىش جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ەۋروپالىق ماماندار تارتىلعان كورىنەدى. ونىڭ باستاپقى كەزەڭىندە كولىك جۇرەتىن جول بويىنداعى 20 مىڭعا جۋىق تۇراق ورنى بار اۋماق قاراستىرىلماق. ناتيجەسىندە كوشە-جول جەلىسىنە تۇسەتىن اۋىرتپالىق ازايىپ, جول قوزعالىسىنىڭ قاۋىپسىزدىگى ارتادى. سونىمەن قاتار, جاڭا تۇراق ورىندارىن قۇرۋدىڭ ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىعى جاقسارادى. اقىلى تۇراقتاردان تۇسەتىن تابىس قالانىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا, سونىڭ ىشىندە كوممۋنالدىق پاركينگتەر سالۋعا باعىتتالماق.
پاركينگتىڭ پايداسى
فينليانديا. بۇل ەلدە اۆتوكولىك قۇرالىن تۇراققا قويۋ ارنايى زاڭدىق ەرەجەمەن رەتتەلگەن. زاڭ شەڭبەرىندە كولىگىن تۇراققا دۇرىس قويماعانى ءۇشىن سالىناتىن ايىپپۇل سانكتسيالارى مەن ولاردىڭ مولشەرى بەلگىلەنگەن. فينليانديادا تەگىن جانە اقىلى كولىك تۇراقتارى كوپ. اقىلى تۇراقتاردىڭ ءوزى جەر ءۇستى جانە جەر استى بولىپ بولىنەدى. جەر ۇستىلىك تۇراققا قويعاندا تولەم اۆتوماتتى تۇردە جۇرگىزىلەدى. جەر استى تۇراقتارىنىڭ كىرە بەرىسىندە اقشا سالۋعا ارنالعان ارنايى تەرمينال ورناتىلعان. فينليانديانىڭ ءىرى قالالارىندا تۇراق ەرەجەلەرىنىڭ ساقتالۋىن پوليتسيا مەن ارنايى مۋنيتسيپالدى قىزمەت باقىلايدى.
چەحيا. مۇندا اۆتوكولىكتى جولدىڭ تەك وڭ جاعىنا عانا وشارۋعا رۇقسات ەتىلگەن. دەگەنمەن, جول ەرەجەسى ءبىر باعىتتاعى جولدارعا قولدانىلمايدى. كولىكتى ترامۆاي جەلىلەرىنىڭ جانىنا تاستاپ كەتۋگە بولمايدى. ەگەر ترامۆاي جەلىلەرى مەن تۇراقتاعى كولىك اراسىنداعى قاشىقتىق 3-5 مەتردەن كەم بولسا, ەۆاكۋاتور ەسكەرتپەي-اق الىپ كەتە بەرەدى. جول قيىلىستارىنان, قوعامدىق كولىك ايالدامالارىنان, جاياۋ جۇرگىنشىلەر وتپەسىنەن 5, ال تەمىر جول توراپتارىنان 15 مەتردەن الىس قاشىقتىقتا عانا كولىك قاڭتارۋعا رۇقسات ەتىلگەن. جول بويىنىڭ كوك زونالارى (جول بويىنداعى كوك سىزىق) ءۇشىن ارنايى تۇراقتاۋ كارتالارى جاسالعان. ال سارى سىزىق بويىندا كولىك قۇرالىن قويۋعا تىيىم سالىنادى. كىمدە-كىم كولىگىن دۇرىس قويماسا, پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى ارنايى بلوكيراتوردىڭ كومەگىمەن كولىكتى جۇرگىزبەي تاستاۋعا نەمەسە ايىپكەر تۇراقتارىنا سۇيرەتىپ اكەتۋگە قاقىلى. ايىپپۇل سالىنعان كولىكتى قايتارىپ الۋ ءۇشىن كولىك يەسى شامامەن 3000-5000 كرون تولەۋگە ءماجبۇر بولادى.
نيدەرلاندى. بۇگىندە جەر استى تۇراقتارىن سالۋ جوباسى جۇزەگە اسىرىلا باستادى. جوباعا سايكەس, امستەردام قالاسىنىڭ جەر استىنا كولىك جۋ ورىندارى, سپورت زالدار, كولىك دۇكەندەرى مەن باسسەين جانە كينوتەاترلارى بار ۇلكەن كولىك تۇراعىنىڭ قۇرىلىسى جوسپارلانعان. ونى تولىق جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن 20 جىل ۋاقىت پەن 10 ملرد دوللاردان استام قاراجات جۇمسالماق.
دانيا. دانيانىڭ تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىندە ۇلكەن ستاديونعا ۇقساتىپ سالىنعان تريبۋنالار بار. ورىندىقتار ورنىنا ساتىلى تەرراسالار سالىنىپ, تومەنگى قاباتىنا كولىك تۇراقتارى ورنالاستىرىلعان.
اقش. امەريكانىڭ كولىك تۇراقتارى قابىرعاسى مەن شاتىرى جوق كوپ قاباتتى بيىك عيماراتتار تۇرىندە سالىنعان. ليفت ارقىلى كولىك جۇرگىزۋشى بوس ورىندى ىزدەپ تاۋىپ, كولىگىن قويادى. باسقا قالالاردا داجۇرگىزۋشى ءوز كولىگىن جول جيەگىنە, تۇرعىن ءۇي ماڭايىنا قالدىرىپ كەتە المايدى.
جاپونيا. جاپونيانىڭ بارلىق تۇراقتارى جەر استىندا ورنالاسقان. جاپوندىقتاردىڭ نەگىزگى كولىك قۇرالى – ۆەلوسيپەد. ۆەلوسيپەد ارقىلى ولار جاقىن ماڭداعى جۇردەك پويىز نەمەسە مەترو بەكەتىنە دەيىن جەتىپ, ساپارلارىن ارى قاراي جالعاستىرادى.
ونلاين ءتارتىپ ورنايدى
وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا استانالىق «پاركينگ سەرۆيس نت» جشس-ءنىڭ ديرەكتورى ەدىل سۇلەيمەنوۆ اۆتوتۇراق ماسەلەسىنە قاتىستى جاعىمدى جاڭالىقتاردى جەتكىزگەن ەدى. ونىڭ ايتۋىنشا, ەلوردادا اقىلى كولىك تۇراعى جۇرگىزۋشىلەر ءۇشىن ساعاتىنا 70-پەن 100 تەڭگە ارالىعىندا بولادى.
العاشقى كەزەكتە ەلوردانىڭ عابدۋللين, باراەۆ, سەيفۋللين جانە سارىارقا كوشەلەرى بويىنا 7 000 اۆتوكولىككە شاقتالعان پاركينگ سالۋ جوسپارلانعان. اقىلى اۆتوتۇراقتاردا اقشا قابىلداۋ مەن چەك باسىپ شىعارۋعا ارنالعان ارنايى جابدىقتار ورناتىلادى. شامامەن العاندا ءبىر پاركينگ 30 ورىنعا ارنالماق. تۇراقتار كۇندىزگى ۋاقىتتا, ياعني, ساعات 10:00 مەن 19:00 ارالىعىندا عانا اقىلى, تۇنگى مەزگىلدە ونى تەگىن پايدالانۋعا بولادى. جوبادا الەۋمەتتىك جەڭىلدىكتەر دە قاراستىرىلعان ەكەن. پاركينگ ورناتىلعان ءۇيدىڭ كەز كەلگەن تۇرعىنى ءوز كولىگىن ءۇيىنىڭ جانىنداعى تۇراققا قويۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى.
جالپى العاندا, جوبانىڭ ماقساتى – ادامي فاكتوردى بارىنشا قىسقارتۋ جانە ونىڭ ورنىنا ونلاين ءتارتىبى ارقىلى اۆتوكولىكتەر نومىرلەرىن سالىستىرىپ تەكسەرەتىن ارنايى قۇرال-جابدىقتاردى پايدالانۋ.
مامانداردىڭ پىكىرىنشە, بۇل ەڭ الدىمەن اقشانىڭ زاڭسىز اينالىمىن جويادى. ياعني, اقشانىڭ جەكە ادامنىڭ قالتاسىنا كەتۋىن شەكتەيدى. بۇدان بىلاي اۆتوكولىكتەر نومىرلەرىن سالىستىرىپ تەكسەرەتىن ارنايى قۇرال-جابدىقتار پايدالانىلىپ, ونلاين تارتىبىمەن كولىك جۇرگىزۋشىنىڭ تۇراققا تولەگەنى نە تولەمەگەنى تۋرالى اقپارات تەكسەرىلەتىن بولادى. جوبا 2014 جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىندا ىسكە قوسىلادى دەپ جوسپارلانۋدا.
گۇلميرا ايماعانبەت
