كەزەكتى وقۋ جىلى اياقتالىپ, وقۋشىلار بۇگىندە كانيكۋلدا ءجۇر. بيىل استانا بالالارى ءۇشىن 155 جازعى لاگەر جۇمىس ىستەيدى. بۇل دەمالىس ورىندارىندا 200 مىڭعا جۋىق وقۋشى ءبىلىم بەرۋ, شىعارماشىلىق, ەمدەۋ-ساۋىقتىرۋ, سپورتتىق ءىس-شارالارمەن قامتىلادى.
جازعى لاگەر – بالاڭىزدى جاڭا دوستارمەن تانىستىرۋ, ونىڭ الەۋەتىن اشۋ, سەنىمدى جانە ءوز بەتىنشە شەشىم قابىلداۋدى ۇيرەنۋ مۇمكىندىگى. جازعى كانيكۋلدا بالالار شەتەلدە, اۋىلدا نەمەسە اقىلى لاگەرلەردە ءوز دەمالىستارىن وتكىزەدى. جالپى ەلىمىز بويىنشا بالالار ءۇشىن ساۋىقتىرۋ, ءبىلىم بەرۋ, ەكولوگيالىق, شىعارماشىلىق, سپورتتىق, كوشباسشىلىق باعدارلامالارى بار لاگەرلەر جابدىقتالعان.
استانادا قانشا لاگەر بار؟
ەلوردادا 155 جازعى لاگەر جۇمىسىن باستادى, ونىڭ 85-ءى – مەكتەپ جانىنداعى, 68-ءى – مامانداندىرىلعان, 2-ءى – قالا سىرتىنداعى لاگەرلەر. بيىل جازعى كەزەڭدە 197 869 وقۋشى جازعى دەمالىستىڭ بارلىق تۇرىمەن قامتىلادى, – دەپ حابارلادى استانا قالاسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.
ءبىز بۇگىن مەكتەپ جانىنداعى لاگەردەگى وقۋشىلاردىڭ تىنىس- تىرشىلىگىمەن تانىستىرۋدى ءجون كوردىك.
مەكتەپ – وقۋشىعا تەك قانا ءبىلىم بەرەتىن وقۋ ورداسى عانا ەمەس, تاربيەلەيتىن ورىن. اسىرەسە, ۇيىنەن, اتا-اناسىنان الىستاعىسى كەلمەيتىن, دوستارىنان اجىرامايتىن بالالار كوبىنە مەكتەپ لاگەرىن تاڭدايدى.
فەرمەرلىك لاگەر
استانا قالاسىنداعى س.ماۋلەنوۆ اتىنداعى №37 مەكتەپ-ليتسەيدە اشىلعان مەكتەپىشىلىك لاگەرگە 4 توپتان قۇرالعان 600 وقۋشى قاتىسادى. جالپى مەكتەپتە 4800 وقۋشى, 235 ۇستاز بار.
بالالار تاڭەرتەڭ كەلىسىمەن ساپقا تۇرىپ, تاڭعى جاتتىعۋلارىن جاسايدى, كەيىن ءبىر-بىرىمەن ويناپ, سوسىن تاماقتانۋعا بارادى, ءان ايتىپ, بي بيلەيدى. بىرگە تەگىن تەاترلارعا, باسسەينگە بارادى. جانە دە بۇل لاگەردىڭ باسقالاردان ەرەكشەلىگى – بالالار جىلىجايدا كوكونىس ەگىپ ۇيرەنەدى.
ەلوردادا 155 جازعى لاگەر جۇمىسىن باستادى, ونىڭ 85-ءى – مەكتەپ جانىنداعى, 68-ءى – مامانداندىرىلعان, 2-ءى – قالا سىرتىنداعى لاگەرلەر. بيىل جازعى كەزەڭدە 197 869 وقۋشى جازعى دەمالىستىڭ بارلىق تۇرىمەن قامتىلادى
– بولات وتەمۇراتوۆ قورىنىڭ دەمەۋشىلىگىمەن مەكتەپتە ارنايى جىلىجاي اشىلعان بولاتىن. قاراشا ايىندا العاشقى جىلىجايىمىزدىڭ ەسىگى اشىلدى. ەڭ العاش بالالار اراسىندا قيار, قىزاناق, شالقان, ءسابىز, كارتوپ سىندى كوكونىستەردى قالاي باپتاپ-ءوسىرۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتتىك. ولاردىڭ قىزىققانى سونشالىق, جىلىجايعا كۇندە كەلىپ, كۇتىم جاساپ, كوكونىستەردىڭ توپىراعىن قوپسىتىپ, ولاردىڭ كۇنىنە قانشا سانتيمەترگە وسەتىنىن باقىلاپ ءجۇر, – دەيدى «باعبان بالا» توبىنىڭ جەتەكشىسى ەرمەك نۇرعاليۇلى.
بالالاردىڭ بارلىعى جايدارلى, دوستارىمەن قايتا قاۋىشقاندارىنا قۋانىشتى. وزدەرىنىڭ ەڭبەكتەنىپ ەككەن كوكونىستەرىنىڭ جەمىسىن جەپ وتىر.
نەگە مەكتەپ لاگەرىن تاڭدادىڭ؟ – دەگەن سۇراققا بالالاردىڭ ءبىرازى دوستارىممەن بىرگە قىزىعىراق دەپ جاۋاپ بەردى.
ەتنولاگەر
م.اۋەزوۆ اتىنداعى №86 مەكتەپ-گيمنازيادا «ۇلى دالا ۇلانى» ەتنولاگەرى باعدارلاماسى ىسكە اسىرىلدى. باعدارلامانىڭ ماقساتى – وقۋشىلاردىڭ ماۋسىمدىق لاگەرىن ۇلتتىق قۇندىلىقتار نەگىزىندە ۇيىمداستىرۋ. بۇل لاگەردىڭ باسقا دەمالىس ورىندارىنان ەرەكشەلىگى – بالالاردىڭ بويىنا قازاقي بولمىستى قالىپتاستىرۋ, ۇمىت بولا باستاعان سالت-داستۇرلەرىمىزدى جاڭعىرتۋ. ەكىنشىدەن, لاگەر 4 مەزگىلدە دە جۇمىس جاسايدى. ەتنولاگەر باعدارلاماسى 4 ماۋسىمدىق «جازعىتۇرى», «سارىجايلاۋ», «كۇزەم», «قىستاۋ» بولىمدەرىنەن تۇرادى.
لاگەردە 11 توپ بار, بالالاردىڭ جالپى سانى – 202. مەكتەپتە 8 شەبەرحانا بار. ءار شەبەرحانادا ءارتۇرلى شەبەرلىك جۇمىستار جاسالادى. الدىمەن, بالالارعا قاۋىپسىزدىك ءىس-شارالارى تۇسىندىرىلەدى. لاگەردە ۇلدار اعاشتان قامشى, ال قىزدار ءتۇرلى اشەكەي-بۇيىمدار جاساپ ۇيرەنەدى.
«ساز ونەرى» بالالار اراسىندا وتە تانىمال. سازدى ارنايى تۇركىستان قالاسىنان الدىرتادى. بالالار قۇمىرانى جاساپ بولعاننان كەيىن, وزدەرىمەن بىرگە الىپ كەتەدى. ونىڭ شىعۋ تاريحىن, سودان سوڭ قالاي جاسالۋ كەرەگىن شەبەرحانا يەسى ءتاۋىر سەيىتبەكۇلى بالالارعا ەگجەي-تەگجەيلى تۇسىندىرەدى.
ەتنولاگەر بالالاردىڭ ۋاقىتىن ءتيىمدى پايدالانۋ ماقساتىندا جۇمىس جاسايدى. سەرگىتۋ ساتىندە بالالار بەس اسىق, توعىزقۇمالاق سەكىلدى ۇلتتىق ويىندار ويناپ كوڭىل كوتەرەدى, موتيۆاتسيالىق فيلمدەر كورەدى. مۋزىكالىق اسپاپتاردا ويناپ ۇيرەنەدى. ءتىپتى بالالار وسى جەردەن قويدى قالاي سويۋ كەرەكتىگىن, ۇلتتىق تاعامدار قالاي جاسالاتىنىن ۇيرەنەدى.
بالالار ءۇشىن لوگوپەد, پسيحولوگ, دەفەكتولوگ ماماندارى جۇمىس جاسايدى. ولار ەرەكشە ءبىلىمدى قاجەت ەتەتىن وقۋشىلاردىڭ تانىم پروتسەسىن دامىتۋ ءۇشىن, ءتۇرلى ويىندار ويناتادى.
«ۇلى دالا ۇلانى» ماۋسىمدىق ەتنولاگەرىنىڭ باعدارلاماسى قازاق حالقىنىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىس-تىرشىلىگى, تاريحى, مادەنيەتى, اۋىز ادەبيەتى, ونەرى, عىلىمى, ۇلتتىق ويىندارى, ۇلتتىق تاعامدارى جانە ءتان ساۋلىعى تۋرالى تاقىرىپتارىن ماۋسىم بويىنشا تۇگەل قامتي وتىرىپ, وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق بولمىسىن قالىپتاستىرۋدى ماقسات ەتكەن.
مۋزەيدەگى ۇيىرمەلەر
جازعى دەمالىس كەزىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق مۋزەيىنە وقۋشىلارعا كىرۋ تەگىن. سونداي-اق مۇندا تەگىن ساباقتارعا جازىلۋعا بولادى. جازعى ماۋسىمدا استانا كۇنىنە جانە باسقا دا مەرەكەلەرگە ارنالعان ءىس-شارالاردى وتكىزۋ جوسپارلانۋدا. «مۋزەيدەگى جازعى دەمالىس» جوباسىنىڭ ماقساتى – بالالاردىڭ جازعى بوس ۋاقىتىن دۇرىس ۇيىمداستىرۋ, قازاقستاننىڭ تاريحي-مادەني مۇراسىن تانىستىرۋ, وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ مادەنيەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ. ماۋسىم كەزىندە مۇراجاي ماماندارى ينتەراكتيۆتى تانىمدىق ەكسكۋرسيالار, ۇلتتىق جانە سپورتتىق ويىندار وتكىزەدى.
كيىز ۇيدەگى لاگەر
«تۇلپار» كيىز ءۇي لاگەرىندەگى 7 كۇندىك تۋردىڭ قۇنى – 25 000 تەڭگە. ەتنيكالىق كيىز ءۇي لاگەرى ەرەيمەنتاۋدىڭ ماڭىندا, «بۇيراتاۋ» ۇلتتىق تابيعي پاركىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان.
«تۇلپار» لاگەرىنىڭ باعدارلاماسىندا: وقۋ, تۋعان جەردى تانۋ, قازاقستان حالىقتارىنىڭ ۇلتتىق ويىندار مەن قولونەرى, اتقا ءمىنۋ, دومبىرا تارتۋ, تاعامدار ازىرلەۋ, شەبەرلىك سىنىپتارى, كوماندا قۇرۋ ويىندارى, كۆەستتەر, تەاترلاندىرىلعان قويىلىمدار, بايقاۋلار, بي كەشتەرى ۇيىمداستىرىلادى.
شاتىرلى لاگەر
«باتىر» لاگەرىنىڭ 7 كۇندىك تۋرى – 25 000 تەڭگە. لاگەر استانادان 100 شاقىرىم جەردە, ەرەيمەنتاۋ ايماعىندا «بۇيراتاۋ» ۇلتتىق تابيعي ساياباعىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان. لاگەر 6 ماۋسىمنان باستاپ 7 كۇننەن جۇمىس ىستەيدى, ءبىر ماۋسىمدا 160 بالا قامتىلادى. باعدارلاماسىندا: جاياۋ ءجۇرۋ, سپورت ەستافەتالارى, شەبەرلىك ساباقتارى, كۆەستتەر, كەشكى ءىس-شارالار, جارىستار, بي كەشتەرى جانە تاعى دا باسقا ويىن-ساۋىق باعدارلامالارى بار.
وقۋشىلار سارايىنداعى لاگەر
ماحامبەت وتەمىسۇلى اتىنداعى وقۋشىلار سارايىنىڭ ءبىر ماۋسىمدىق تۋرىنىڭ باعاسى – 25 000 تەڭگە. بالالار ءۇشىن اعاش ويۋ ونەرى, حورەوگرافيا, ۆوكال, كوركەمسۋرەت, سپورت سەكتسيالارى ء(جۇزۋ, كاراتە, شاحمات) بار. 5 جاستان 18 جاسقا دەيىنگى ءاربىر مۇددەلى بالا Mindal ەلەكتروندىق پورتالى ارقىلى «ۇيىمعا قابىلداۋ جانە قوسىمشا ءبىلىم بەرۋگە قابىلداۋ» مەملەكەتتىك قىزمەتىن الا الادى. بۇگىنگى تاڭدا ۇيىرمەلەر مەن سەكتسيالاردا 920 وقۋشى تەگىن جانە اقىلى نەگىزدە وقۋىن جالعاستىرۋدا.
«اقكولدەگى» لاگەر
«Arman» جانە «بوروۆيچوك» 7 كۇندىك تۋرىنىڭ باعاسى – 42 000 تەڭگە. ەكى لاگەردە ەلوردادان 100 شاقىرىم جەردە, اقمولا وبلىسى اقكول قالاسىنىڭ جانىندا ورنالاسقان. لاگەردىڭ باعدارلاماسى: ءارتۇرلى جاستاعى بالالاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ قۇراستىرىلعان لوگيكالىق شىتىرمان وقيعالى كۆەستتەر, كوماندا قۇرۋ ويىندارى, شىعارماشىلىق شەبەرحانالار, ۇيىرمەلەر, تۋريزم نەگىزدەرىن ۇيرەنۋ, قۇزعا ورمەلەۋ, جارىستار, ويىن-ساۋىق, بي كەشتەرى جانە تاعى دا باسقا ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلعان. لاگەر جۇمىسىنا پەداگوگيكالىق ۇجىمداردىڭ كاسىبي جەتەكشىلەرى قاتىسادى. ءىس-شارالار قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە وتەدى.
ساناسىن ساباقتان ارىلتىپ, بالالىق شاقتىڭ ارالىندا الاڭسىز سايرانداۋدى ارماندامايتىن بالا جوق. وسى ورايدا لاگەر – بالالار دەمالىسى ءۇشىن تاپتىرماس ورىن. دەمالىسىندا ينتەرنەتتەن باس الماي وتىرعاننان, ءتۇرلى لاگەرلەرگە بارىپ, ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ, جاڭا ورتامەن تانىسقانى ءجون دەپ ويلايمىز!
شىنار ءابيىر,
گاۋھار امانگەلدى,
ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 2-كۋرس ستۋدەنتتەرى
