ولار كۇن سايىن ءتۇرلى تاعدىرلارمەن بەتپە-بەت كەلەتىن قايسار جاندار ەمەس پە؟! ءومىر مەن ءولىمنىڭ اراسىندا جانتالاسىپ جاتقان ناۋقاستى ازابىنان قۇتقاراتىن دا, قينالعاندا جانىنان تابىلىپ, جىلى سوزىمەن دە شىن قامقور بولاتىن – وسى جاندار.
ەگەر ەلوردا دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرىندە ءاربىر ەم الۋشىنىڭ بەسىنشىسى ەلىمىزدىڭ وزگە ايماقتارىنان كەلەتىنىن ەسكەرسەك, استانالىق اق حالاتتى جاندارعا سۇرانىس تا, تالاپ تا وزگەشە ەكەنىنە كوز جەتكىزۋگە بولادى. وسى رەتتە قالالىق قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى «استانالىق دارىگەر» جوباسىن ىسكە قوسپاقشى. بۇل ەلوردا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرىپ, ولاردىڭ ۇزدىك قىزمەتىن ىنتالاندىرۋعا ىقپال ەتەتىن بولادى. بۇگىنگى كۇندە دارىگەرلەر 550 ۋچاسكەگە بولىنگەن ەمحانالاردا العاشقى كومەك كورسەتەدى. وتكەن جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىندا تاعى دا 105 ۋچاسكە اشىلىپ, تەراپەۆت-دارىگەرلەردىڭ جۇكتەمەلەرى ءبىرشاما جەڭىلدەدى. قازىر ورتاشا ەسەپپەن ءار ۋچاسكەلىك دارىگەردىڭ قاراۋىنا 1700 ادام تىركەلگەن. ەمحانالاردىڭ قىزمەتىن تسيفرلاندىرۋ جۇيەلى تۇردە جۇرگىزىلۋدە. تۇرعىنداردىڭ تۇگەلگە جۋىعىنىڭ ەلەكتروندى دەنساۋلىق پاسپورتى بار. راس, مەديتسينا سالاسىندا, اسىرەسە, قالالىق ەمحانالاردا كادر تاپشىلىعى, قىزمەتكەرلەردىڭ ساپالىق كورسەتكىشى بويىنشا بىرقاتار ماسەلەلەر بار.
بىراق وسى پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشىن اكىم تاراپىنان بىرقاتار قادامدار جاسالدى. اتاپ ايتقاندا, ەمحانا دارىگەرلەرىنىڭ كاسىبي شەبەرلىگىن كوتەرۋ جانە ازاماتتارمەن قارىم-قاتىناس ادەتىن نىعايتۋعا باعىتتالعان سەمينارلار وتكىزىلۋدە. بىلتىردىڭ وزىندە 5000 مەديتسينا قىزمەتكەرى بىلىكتىلىگىن ارتتىرعان. كلينيكالاردا شەتەلدىك مامانداردىڭ قاتىسۋىمەن 25 شەبەرلىك سىنىپتارى وتكەن. 100-دەن اسا دارىگەر الەمنىڭ وزىق كلينيكالارىندا ءتالىم العان. زامان تالابىنا ساي دارىگەرلەردىڭ ۇستانىمى دا وزگەرۋدە. بۇگىندە اۋرۋدىڭ الدىن الۋ, اقپاراتتاندىرۋ جۇمىسى جانداندىرىلىپ, پروفيلاكتيكالىق كومەك كورسەتۋ جۇمىستارى العا شىقتى. سكرينينگ, گيپەردياگنوستيكا, فەرتيلدى جاستاعى ايەلدەرگە, ونىڭ ىشىندە كوپبالالى انالارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ ءوز ناتيجەسىن كورسەتۋدە.
«ۇيدەگى دارىگەر»
استانالىقتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 76,2 جاسقا دەيىن ارتتى. بۇل – ەل بويىنشا ورتاشا كورسەتكىشتەن 3,2 جىلعا جوعارى. بۇل كورسەتكىشكە بالا تۋ كورسەتكىشىنىڭ ارتۋى مەن جالپى ءولىم-ءجىتىمنىڭ تومەندەۋى ارقاسىندا قول جەتىپ وتىر. ەلوردا قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ تاعى ءبىر جاڭا جوباسى «ۇيدەگى دارىگەر» دەگەن اتپەن قانات قاقتى. ونىڭ ماقساتى – كوپ پاتەرلى تۇرعىن ۇيلەردىڭ تومەنگى قاباتىن ەمدەۋ امبۋلاتوريالارىنا اينالدىرۋ. تۇرعىندارعا تيىمدىلىگى سول, قاجەت بولعاندا وسى ماڭدا تىركەلگەن تۇرعىندار جارتى ساعاتقا جەتپەيتىن ۋاقىتتا ەمدەۋ ورنىنا جەتىپ, دارىگەرگە كورىنۋى ءتيىس.
مۇنداي ورىنداردى جابدىقتاۋعا بيزنەس وكىلدەرى دە قولداپ وتىر. ناتيجەسىندە 2023 جىلعا دەيىن قالا بيۋدجەتى 15 ملرد تەڭگە ۇنەمدەيدى. بۇگىنگى كۇندە «ۇيدەگى دارىگەر» جەلىسىنەن 8 ملرد تەڭگە ۇنەمدەلدى. الداعى بەس جىلدىڭ شاماسىندا وسىنداي 51 ورتالىق اشىلادى دەپ جوسپارلانۋدا. قالادا ينسۋلت ورتالىقتارى, شالا تۋعان شاقالاقتارعا شاقتالعان كاتامنەز بولىمشەسى اشىلدى. اۋرۋحانالار بىرىكتىرىلىپ, بارلىق مامانداردىڭ كۇشىن كوپبەيىندى ءبىر ورتالىققا جۇمىلدىرۋ باعىتىنداعى جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە 15-كە تارتا جاس انا ءومىرىن ساقتاپ قالدى.
«ءبارىن بىلەتىن بىلەزىكتەر»
«ءبارىن بىلەتىن بىلەزىكتەر» دە دارىگەرلەردىڭ جۇمىسىن كوپ جەڭىلدەتتى. قالالىق №4, 9 جانە 10 ەمحانالاردىڭ ديسپانسەرلىك ەسەپكە تۇرعان ناۋقاستارعا تەگىن بەرىلەتىن ID دەنساۋلىق-بىلەزىكتەرى ناۋقاستىڭ اياق استىنان قان قىسىمى كوتەرىلىپ نە جۇرەك سوقپاسىمەن ەس-ءتۇسسىز قۇلاعاندا ناۋقاستىڭ جاعدايىن جاقىندارىنا جىلدام جەتكىزەدى. بىلەزىكتەگى QR-كودتا ناۋقاستىڭ قانداي دارىلەرگە اللەرگياسى بار, قانداي ەم الىپ, قايدا تىركەلگەنى تۋرالى ماعلۇمات جيناقتالعان. ستاتيستيكا بويىنشا جىل سايىن 500-گە جۋىق ناۋقاس قالاداعى ستاتسيونارلارعا ەس-ءتۇسسىز جاعدايدا تۇسەدى. دارىگەرلەر جەدەل جاردەمگە كىرىسپەس بۇرىن دەنساۋلىعى تۋرالى بارلىق مالىمەتتەردى ءبىلۋى ەمنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرادى. بۇل از ۋاقىتتىڭ ىشىندە شەشىم قابىلداپ جانە ناۋقاستىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن وتە ماڭىزدى. قازىرگى ۋاقىتتا ەلوردادا ديسپانسەرلىك ەسەپتە تۇرعان ناۋقاستاردىڭ سانى 120 مىڭ ادامدى قۇرايدى.
جەدەل جاردەم جۇيتكيدى
مەديتسينالىق مەكەمەلەردىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسى جاڭعىرتىلادى. جەدەل جاردەم قىزمەتىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن 85 جەدەل جاردەم كولىگى ساتىپ الىنادى, ونىڭ 25-ءى – رەانيموبيلدەر. جەدەل مەديتسينالىق كومەك ستانساسىنىڭ بريگادالارى ومىرگە قاۋىپ توندىرەتىن بارلىق جاعدايلاردا, جازاتايىم وقيعالار مەن كۇردەلى اۋرۋلارى كەزىندە قالا تۇرعىندارىنا شۇعىل كومەك كورسەتەدى. مۇندا قالانىڭ ءارتۇرلى بولىكتەرىنە ورنالاسقان, ۋاقىتىلى جەتۋدى قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن جانە شۇعىل كومەك كورسەتەتىن 14 قوسالقى ستانسا اشىلىپ, جۇمىس ىستەيدى.
استانادا تەگىن ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋگە بيۋدجەتتەن 8,2 ملرد تەڭگە بولىنگەن. قالالىق اۋرۋحانالاردا 200 مىڭنان اسا ادام ەمدەلدى, 57 مىڭعا جۋىق وتا جاسالدى, 28 مىڭنان استام بالا دۇنيەگە كەلدى, 600 مىڭنان استام شاقىرىمعا جەدەل جاردەم كورسەتىلدى, قالا ەمحانالارىنا تۇرعىندار 4,5 ملن رەت قارالعان. مۇنىڭ ءبارى – ەلوردا قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ باستى كورسەتكىشتەرى.
