ەلوردالىق كاسىپكەر ءسالىم ناعىم ەكى جىلدان بەرى «Vital Smoothies» اتتى تابيعي شىرىن تۇرلەرىن شىعارۋمەن اينالىسىپ كەلەدى. ءبىر قىزىعى, بۇل ءونىمنىڭ انالوگى ەلىمىزدە جوق. ەندەشە ونىڭ ەرەكشەلىگى قانداي؟ وسىنى بىلمەك نيەتپەن وتاندىق برەندتىڭ اۆتورىن اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.
لوندون ۆوكزالىندا تۋعان يدەيا
– ءسالىم, مۇنداي سمۋزي شىعارۋ يدەياسى قالاي كەلدى؟
– جۇبايىم ەكەۋمىز دە انگليادا ءبىلىم الىپ, 2011 جىلى قازاقستانعا ورالدىق. كەلگەن سوڭ مەن ءوز ماماندىعىم بويىنشا مۇناي-گاز سالاسىندا بىرنەشە جىل جۇمىس ىستەدىم. ەكى-ءۇش جىلدان كەيىن مۇناي باعاسى ارزانداپ, قولعا العان جوبالارىمىزدىڭ قارقىنى باسەڭدەي باستاعاندىقتان, مەن قوسىمشا بيزنەس كوزىن ىزدەستىرە باستادىم. ارتىنشا كەلىنشەگىممەن بىرگە انگلياعا قىدىرىپ, وقىعان جەرلەرىمىزگە ءبىر بارىپ قايتپاق بولدىق. لوندوننان كەمبريدجگە قاراي جول جۇرگەلى تۇرعانىمىزدا, ۆوكزالدان «Innocent» دەپ اتالاتىن سمۋزي ساتىپ العانبىز. سونى ءىشىپ وتىرىپ, بىزدە نەگە وسىنداي تابيعي سۋسىن جوق دەگەن ويعا قالدىق. استاناعا كەلە سالا سول سالانى جان-جاقتى زەرتتەدىك. العاشقىدا سۇرانىسقا قاتىستى كۇمانىمىزدىڭ كوپ بولعانى راس. بىراق ەۋروپادا تانىمال نارسەنىڭ بىزگە دە ەرتە مە, كەش پە, مىندەتتى تۇردە كەلەتىنىن ەسكەرىپ, تاۋەكەلگە بەل بۋدىق. ءسويتىپ 2016 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە العاشقى ءونىمىمىزدى شىعاردىق.
– ول كەزدە العاشقى كاپيتال ءۇشىن جيناعان قارجىڭىز بار ما ەدى؟
– ءوزىمىزدىڭ دە جيناعانىمىز بولدى, ونىمەن قوسا «دامۋ» كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ قورىنا جۇگىنىپ, تومەن پايىزدىق مولشەرلەمەمەن نەسيە الدىق. وعان يزرايل مەن اۆستريادان وندىرىسكە كەرەكتى قۇرال-جابدىقتاردى الدىرتتىق. ءبىر جىلدان سوڭ ەلىمىزدەگى «ءسابي» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ الەۋمەتتىك ماڭىزى بار وتاندىق ستارتاپتار اراسىندا ۇيىمداستىرعان گرانتى 30 مىڭ اقش دوللارىن يەلەندىك.
– باستاپقى ۋاقىتتا قيىندىقتار كوپ بولعان شىعار؟
– ارينە. بۇل ءونىم بىزدە بۇرىن-سوڭدى بولماعاندىقتان, العاشقىدا اقىلداساتىن كىسىلەردى تاپپادىق. سوندىقتان شەتەلدىڭ سايتتارىن قاراپ, تەحنولوگيانى سولاردان ءوز بەتىمىزشە ۇيرەنۋگە تۋرا كەلدى. ونىڭ ۇستىنە, 2015-2017 جىلدارى ۇلتتىق ۆاليۋتامىزدىڭ كەنەتتەن قۇلدىراپ كەتۋى ءبىزدىڭ بيزنەسىمىزگە دە كەرى اسەر ەتتى. ءبىز نەسيەنى – تەڭگەمەن, ال قۇرال-جابدىقتى ەۆرومەن العان ەدىك, ينفلياتسيانىڭ كەسىرىنەن ول بىزگە ەكى ەسە قىمباتقا ءتۇستى. ءونىمىمىز تۋرالى ادامدارعا تۇسىندىرەردە دە سمۋزي ساپاسىنا قاتىستى سەنىمسىزدىكتەن تۋعان سۇراقتارعا كەزىگىپ قالامىز.
تابيعي ءونىم قالايشا ۇزاق ساقتالادى؟
– قازىر سۋپەرماركەت سورەلەرىندە شىرىننىڭ ءتۇر-ءتۇرى تولىپ تۇر. سىزدەردىڭ ءسمۋزيدىڭ ولاردان ەرەكشەلىگى نەدە؟
– بىرىنشىدەن, ءبىزدىڭ ءونىمنىڭ قۇرامى – 100 پايىز تابيعي جەمىس-جيدەك. شىرىنسىققىش اپپاراتتىڭ كومەگىمەن الىناتىن باسقا دا تابيعي سۋسىندار بار عوي. بىراق ونداي شىرىنداردىڭ ساقتالۋ مەرزىمى ەكى-ءۇش كۇننەن ءارى اسپايدى, ويتكەنى سىعىلعاننان كەيىن ءونىم قۇرامىندا ادام اعزاسىنا زياندى باكتەريالار كوبەيىپ, اشۋ پروتسەسى باستالادى. مۇنىمەن قوسا, شىرىنسىققىش اپپاراتتىڭ توقتاۋسىز اينالىپ تۇراتىن بولشەكتەرى قىزىپ, جەمىسكە تيگەندە, كانتسەروگەندى زاتتار ءبولىنۋى مۇمكىن. ال ءبىزدىڭ ءونىم سۋىق ادىسپەن سىعۋ ارقىلى الىناتىندىقتان, ەشقانداي زياندى حيميالىق رەاكتسيالار جۇرمەيدى. اعىلشىنشا «سold press» دەپ اتالاتىن بۇل ءتاسىل قازىر ەۋروپادا كەڭىنەن تانىمال. ءتىپتى, كادىمگى ۇيلەردىڭ وزىندە قاراپايىم شىرىنسىققىشتاردىڭ ورنىن وسىنداي اپپاراتتارمەن اۋىستىرىپ جاتىر.
– باسقا تابيعي شىرىنداردىڭ ساقتاۋ مەرزىمى ەكى-ءۇش كۇنگە دەيىن عانا جەتەدى دەدىڭىز. سىزدەردىڭ ءونىم ودان ۇزاعىراق ساقتالا ما؟
– ءيا, ويتكەنى ءبىز ءسمۋزيدى پاستەريزاتسيادان وتكىزەمىز. ادەتتە تەتراپاكەتتەگى شىرىنداردى 130 گرادۋس تەمپەراتۋرادا جارتى ساعاتتاي ۇستايدى. سونىڭ ناتيجەسىندە ولار 1 جىلداي ساقتالادى. بىراق تىم جوعارى تەمپەراتۋرادا ۇزاق وڭدەۋ ءونىمنىڭ ساپاسىنا اسەر ەتەتىنىن دە ۇمىتپاۋ قاجەت. ءبىز ءسمۋزيدىڭ ءدامى مەن ءتۇسى وزگەرىپ كەتپەيتىندەي ەتىپ, ودان تومەندەۋ تەمپەراتۋرادا جانە ازىراق ۋاقىتتا قىزدىرامىز. ناتيجەسىندە ءونىم 20 كۇنگە دەيىن بۇزىلماي ساقتالادى. دۇكەندەرگە جەتكىزەتىن جولدى جانە ولاردىڭ ساقتاۋ شارتتارىن ەسكەرىپ, قاپتاماعا 15 تاۋلىك دەپ جازامىز.
ءونىم جاقىندا رەسەيگە ەكسپورتتالادى
– جەمىس-جيدەكتى وزىمىزدەن ساتىپ الاسىزدار ما, الدە شەتەلدەن بە؟
– العاشقى كەزدە شەتەلدىك جەمىس-جيدەكتى كوبىرەك الىپ جۇردىك. كەيىننەن وزىمىزدە دە مولىراق وسىرىلە باستادى. مىسالى, بۇرىن ءونىم بىزگە تەك الماتىدان كەلسە, قازىر شىمكەنت پەن كوكشەتاۋدان دا اكەلىنەدى. الما, قۇلپىناي, قاراقات, قىزىلشا, ءسابىزدى جاز كەزىندە سول جاقتاردان الامىز.
– قايسىسى سىزدەرگە ءتيىمدىرەك؟ وتاندىق جەمىس-جيدەك پە, الدە شەتەلدىكى مە؟
– باعاسى جاعىنان بىزگە – وتاندىق ءونىم, ال قۇرامىنداعى شىرىننىڭ كوپتىگى جاعىنان كەيدە شەتەلدىكى ءتيىمدىرەك. ماسەلەن, پولشادان اكەلىنەتىن الما شىرىندى كوبىرەك بەرەدى. سەبەبى ولار جەمىستى ۆاكۋمدىق قويمادا ساقتايدى دا, قۇرامىنداعى ءنارى سول قالپى تۇرادى.
– ءسمۋزيدى قانشا ءتۇرلى ءدام بويىنشا شىعاراسىزدار؟
– قازىر جەتى ءتۇرلى ءدام بار. بىرنەشە ءدامدى ارالاستىراردا ونى الدىن الا زەرتحانادا تەكسەرەمىز. مىسالى, الما, ءسابىز جانە قياردىڭ شىرىنىن ءبىر-بىرىمەن قوساتىن بولساق, ونىڭ قۇرامىنداعى پەستيتسيدتەردىڭ كورسەتكىشى كوتەرىلىپ كەتەدى دە, اعزاعا زياندى رەاكتسيالار تۇزەدى. سوندىقتان شىرىننىڭ ءار جاڭا ءتۇرىن جان-جاقتى زەرتتەپ, سودان كەيىن عانا نارىققا شىعارامىز.
– ونىمدەرىڭىز قاي قالالاردا ساتىلادى؟
– استانا قالاسىنداعى بارلىق سۋپەرماركەتتەردەن, سونداي-اق الماتى جانە قاراعاندىداعى دۇكەندەردەن تابۋعا بولادى. الداعى ۋاقىتتا رەسەيدىڭ ءنوۆوسىبىر, چەليابينسك جانە ەكاتەرينبۋرگ سياقتى بىزگە جاقىن قالالارىنا ەكسپورت جاساساق دەگەن ويىمىز بار.
بوتاگوز ماراتقىزى
