ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ جاڭا ساياسي ومىرىندەگى ەڭ ماڭىزدى وقيعا «قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭنىڭ قابىلدانۋى بولدى.
مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن پرەزيدەنتتىك باسقارۋ قۇزىرەتىنىڭ ءبىرشاما بولىگى ۇكىمەت پەن پارلامەنتكە بەرىلدى. ءسوز جوق, تاۋەلسىزدىك جىلدارى قۋاتتى پرەزيدەنتتىك باسقارۋ بيلىگى مەملەكەت دامۋىنا, اسىرەسە, ەلىمىزدى العا جىلجىتۋ جولىندا اسا كۇردەلى ستراتەگيالىق شەشىمدەر قابىلداۋ كەزىندە ونىڭ ناتيجەلى بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. دەمەك, پرەزيدەنتتىك باسقارۋ جۇيەسى ەلمەن ەگىز, ۋاقىتپەن ۇندەس ەكەندىگىن كورسەتتى. قازاقستاندا ازاماتتىق قوعامدى نىعايتاتىن ينستيتۋتتاردىڭ بەلسەندىلىگى ارتىپ, ساياسي-الەۋمەتتىك تۇراقتىلىقتىڭ ساقتالۋ جۇيەسى جاڭاشا جولعا قويىلدى. الايدا قازىرگىدەي كۇردەلى كەزەڭدە قوعامداعى تالاپ-تىلەكتەردىڭ ارتۋى, وركەنيەت الەمىندەگى تىڭ وزگەرىستەر ەلىمىزدىڭ ۇكىمەتى مەن پارلامەنتىنە دە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەۋدى تالاپ ەتىپ وتىر.
بۇگىنگى تاڭدا مەملەكەت پەن حالىق ءۇشىن ىشكى جانە سىرتقى ساياساتتا تۇراقتىلىقتىڭ بولۋى اسا قاجەت. مۇنداي قالىپتى جاعداي ساقتالعاندا عانا 2017 جىلعى ەلباسى جولداۋىندا كورسەتىلگەن ستراتەگيالىق مىندەتتەردىڭ ورىندالۋىنا كەڭ جول اشىلادى. ەكونوميكانى دامىتۋداعى تەحنولوگيالىق جوبالاۋدى شاپشاڭداتۋ, بيزنەس-ورتانى كەڭەيتىپ, ونى تۇبەگەيلى جاقسارتۋ, ماكروەكونوميكالىق تۇراقتىلىق, ادام كاپيتالىنىڭ ساپالىق دەڭگەيىن كوتەرۋ, مىنە, وسى تالاپتاردى جۇزەگە اسىرۋ قازاقستاندى الەمدەگى دامىعان 30 مەملەكەتتىڭ ساپىنان كورىنۋىنە جاقسى جاعداي جاسايدى. بۇل جەتىستىكتەردىڭ ساياسي ىرگەتاسى مەملەكەت باسشىسىنىڭ دەر كەزىندە ۇسىنىس جاساۋى مەن كونستيتۋتسيالىق رەفورماعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ ءوز جەمىسىن بەرەتىندىگىنە كۇمان جوق.
قازاقستان كۇردەلى ساياسي مودەرنيزاتسيالاۋ كەزەڭىن باستان وتكەرۋدە. مەملەكەتتىك ينستيتۋتتار مەن ءار دەڭگەيدەگى بيلىكتىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋداعى جاڭا باعىتتى قازاقستاندىقتار تولىق قولداپ وتىر. ەلىمىزدىڭ اتا زاڭىنا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار بارشا قازاقستاندىق قوعامنىڭ دۇنيەجۇزىلىك جانە ايماقتىق قيىندىقتارعا بەرگەن جاۋابى دەپ تە تۇسىنۋگە بولادى. ءبىز ءبىر نارسەنى انىق بايقاۋىمىز كەرەك. ەلباسى ءوزىنىڭ كەيبىر وكىلەتتىكتەرىن پارلامەنت پەن ۇكىمەتكە بەرە وتىرىپ, قوعامعا, ەلىمىزدىڭ بارلىق ازاماتتارىنا مەملەكەت دامۋىنا بەلسەنە اتسالىسۋعا, بەلسەنە قاتىسۋعا شاقىرىپ وتىر.
بىرىنشىدەن, كونستيتۋتسياداعى قابىلدانعان وزگەرىستەر پارلامەنتتىڭ مەملەكەتتىك ىستەردەگى جانە ۇكىمەتتى جاساقتاۋداعى ءرولىن كوتەرەدى. ەكىنشىدەن, ۇكىمەتتىڭ حالىق الدىندا جاۋاپكەرشىلىگى مەن دەربەستىگى ارتىپ, ەكونوميكانى باسقارۋداعى بەلسەندىلىگى كۇشەيەدى. ۇشىنشىدەن, كونستيتۋتسيانىڭ جەتىلدىرىلۋى نەگىزىندە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن سوت جۇيەسىنىڭ, سونىمەن قاتار جوعارعى قاداعالاۋ ورگانى بولىپ تابىلاتىن پروكۋراتۋرانىڭ سوتتاعى مەملەكەت مۇددەسىن قورعاۋداعى زاڭدىلىقتاردىڭ ساقتالۋى قامتاماسىز ەتىلەدى. سونداي-اق, كونستيتۋتسيالىق جۇيەگە باقىلاۋ نىعايادى. تورتىنشىدەن, كونستيتۋتسيالىق دەڭگەيدە تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ماڭگىلىك وزگەرمەيتىندىگىنە كەپىلدىك بەرىلەدى. كونستيتۋتسياداعى وزگەرىستەر نەگىزىندە 35 پرەزيدەنتتىك وكىلەتتىلىك بيلىكتىڭ باسقا تارماقتارىنا بەرىلەدى. وسىلايشا, كونستيتۋتسيالىق رەفورما يدەياسى ەلباسى ۇسىنعان مەملەكەتتىك بيلىك تارماقتارى اراسىندا وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋ ءتارتىبى – كەمەلدى كەلەشەككە جەتەلەيتىن باتىل شەشىمدەر. دەگەنمەن اتا زاڭىمىزدى قورعاۋ, تۇراقتىلىق پەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋ, سىرتقى ساياساتتى قورعاۋ قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ قۇزىرىندا قالا بەرەتىندىگى اقيقات. ءسويتىپ, ەڭ جوعارعى مەملەكەتتىك بيلىكتى جۇرگىزەتىن ءبىر ادام, ول – ەلباسى عانا بولماق.
ەلىمىزدىڭ بەدەلدى ساياسي ۇيىمدارىنىڭ ءبىرى بولىپ سانالاتىن «نۇر وتان» پارتياسى تۇرعىندارمەن ەتەنە ارالاسۋ ارقىلى ولارعا كونستيتۋتسيالىق رەفورمانىڭ ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرىپ, ۇلت كوشباسشىسىنىڭ باستامالارىنا ناقتىلى قولداۋ كورسەتۋگە شاقىرۋدى ءوزىنىڭ باستى مىندەتى دەپ سانايدى. بۇل جەردە كونستيتۋتسيا جوباسىن بۇكىلحالىقتىق تالقىلاۋ كەزىندە «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ بارلىق فيليالدارى بەلسەنە قاتىستى. ايماقتاردا مىڭداعان كەزدەسۋلەر وتكىزىلىپ, جۇزدەگەن سۇحباتتاسۋ الاڭدارى جۇمىس ىستەدى. بارلىق تالاپ, تىلەكتەر مەن وتىنىشتەر مەملەكەتتىك بيلىك تارماقتارىن ءبولۋ جونىندەگى ارنايى جۇمىسشى توبىنا جۇيەلى تۇردە تابىس ەتىلىپ وتىرىلدى.
«نۇر وتان» پارتياسىنىڭ استانا قالالىق فيليالى 2017 جىلدىڭ 26 قاڭتارىنان 26 اقپانعا دەيىن جۇرتشىلىق اراسىندا اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى. وعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنتى مەن ءماسليحات دەپۋتاتتارى, قوعامدىق ۇيىم وكىلدەرى قاتىسىپ, بيلىك تارماقتارىن ءبولۋ مەن ەلباسىنىڭ بيىلعى قازاقستان حالقىنا جولداۋىن كەڭىنەن تالقىلادى.
باستاۋىش پارتيا ۇيىمدارىندا, ەڭبەك ۇجىمدارىندا, قالا جاستارىنىڭ اراسىندا, ءوندىرىس الاڭدارىندا 350-دەن استام كەزدەسۋلەر وتكىزىلىپ, وعان بارلىعى 207 896 ادام قاتىستى. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا 227 ماقالا جارىق كورىپ, رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى تەلەارنالاردان 13 بەينەكورىنىس كورسەتىلدى. سونداي-اق, ازاماتتىق قوعام وكىلدەرىمەن جۇمىستى جانداندىرۋ ءۇشىن «قازاقستان 2050» اتتى ايماقتىق دەموكراتيالىق كۇشتەر كواليتسياسىمەن كەڭەس وتكىزىلىپ, وعان رەسپۋبليكامىزداعى 6 ساياسي پارتيا وكىلدەرى, 11 ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار, بارلىق پارتيا فيليالدارىنىڭ جەتەكشىلەرى قاتىستى.
سونىمەن بىرگە, استانا قالالىق پارتيا ۇيىمىنىڭ ساياسي كەڭەسىنىڭ كەڭەيتىلگەن ءماجىلىسى ءوتتى. وعان بيلىك پارتياسىنىڭ فراكتسيالارى مەن قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى قاتىستى. مۇندا ەلباسىنىڭ حالىققا جولداۋى جان-جاقتى تالقىلاندى. ءسويتىپ, پارتيا اكتيۆىنىڭ الدىنا 5 ناقتىلى مىندەتتەر قويىلدى.
«نۇر وتان» قالالىق پارتيالىق ۇيىمى مەملەكەتتىك جانە ۇكىمەتتىك دەڭگەيدە قابىلدانعان باعدارلامالاردى ۇنەمى حالىققا ناسيحاتتاپ وتىرادى. ماسەلەن, «نۇرلى جەر» باعدارلاماسىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىنا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءماجىلىس دەپۋتاتتارى, ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ, «جيلسترويسبەربانك» وكىلدەرى تارتىلدى. وسى تاقىرىپ نەگىزىندە 151 كەزدەسۋ وتكىزىلىپ, وعان 5000 پارتيا مۇشەلەرى قاتىستى. سونىمەن بىرگە, مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ باعىتىندا دا حالىق اراسىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر. ءسوز جوق, مەملەكەت قابىلداعان جاڭا باعدارلامالار, ەل ەكونوميكاسىنىڭ, الەۋمەتتىك سالانىڭ قارىشتى قاداممەن دامۋىنا جاڭا مۇمكىندىكتەر اشاتىندىعىنا سەنىمدىمىز. جۇرتشىلىقپەن كەزدەسۋ بارىسىندا ماسەلەنىڭ وسى جاعى باستى نازاردا بولادى.
ەلباسى باستاماسىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان رەفورمالار باسەكەلەستىكتى, تۇراقتىلىقتى, ۇلتتار تاتۋلىعىن ساقتاۋعا جاقسى جاعداي جاساپ, ەلىمىزدىڭ ساياسي جۇيەسىن جەتىلدىرۋگە, دەموكراتيالىق قۇقىقتىق مەملەكەت بولۋدىڭ ىرگەتاسىن ودان سايىن بەكىتە تۇسۋگە كەڭ جول اشپاق. قازىر الەمدەگى دامىعان وزىق مەملەكەتتەردىڭ بارلىعىنىڭ ساياسي جۇيەسى – دەموكراتيالىق جۇيە. ويتكەنى دەموكراتيالىق جۇيە ەكونوميكالىق بوستاندىقتارعا جول اشادى. بۇل – الەمدىك تاجىريبەدە بار ءۇردىس. اتا زاڭىمىزعا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار قازاقستان قوعامىنىڭ وركەنيەت الەمىنە ساي بولۋىنا سەپتىگىن تيگىزەرى انىق. سوندىقتان جاڭا قازاقستاندىق دەموكراتيالىق ەۆوليۋتسيا رەفورماسى تاۋەلسىز ەلىمىزدى بيىك ساتىعا كوتەرە بەرمەك.
ەدىل مامىتبەكوۆ, «نۇر وتان» پارتياسى استانا قالالىق فيليالى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى.
