جاقىندا «نۇر وتان» پارتياسى ستراتەگيالىق ساراپتامالار ينستيتۋتىنىڭ اعا ساراپشىسى جانار سماقوۆا بيىلعى «جاستار جىلىندا» قانداي ماسەلەلەر قولعا الىنۋى كەرەكتىگى جايلى ءوز ويىمەن ءبولىستى.
سولاردىڭ ءبىرى رەتىندە ساپالى ءبىلىم جايىنا ەرەكشە توقتالعان مامان مىناداي نەگىزگى قادامداردى ىسكە اسىرۋدى ۇسىندى:
– بىرىنشىدەن, وقىتۋشىلار اراسىنداعى باسەكەلەستىكتى ارتتىرعان ءجون. ماسەلەن, باتىس ەلدەرىنىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىندا ستۋدەنتتەر ءپاندى عانا ەمەس, مۇعالىمدى دە ءوزى تاڭدايدى. ياعني, مۇعالىمنىڭ جالاقى مولشەرى وسىعان بايلانىستى. بۇگىندە ءبىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەردە دە ءپان مەن وقىتۋشىنى تاڭداۋ قۇقى بار بولعانمەن, بۇل تاجىريبە ءوز دەڭگەيىندە ورىندالىپ جاتقان جوق. ءبىر جاعىنان, مۇنى دا تۇسىنۋگە بولادى. جالاقىلارى از بولعاندىقتان, مۇعالىمدەردى ىنتالاندىرۋ شىنىمەن قيىن. قازىرگى تاڭدا ۇكىمەتتە مۇعالىم مارتەبەسى تۋرالى زاڭ جوباسى قارالۋدا. ەگەر ول ماقۇلدانسا, پەداگوگتارعا قاتىستى ءبىراز پروبلەمانىڭ ءتۇيىنى تارقار ەدى. ەكىنشىدەن, وقۋ ورىندارىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن نىعايتۋ قاجەت. ەلباسىنىڭ بىلتىرعى جولداۋىنا سايكەس, وتاندىق جوعارى وقۋ ورىندارىن ىرىلەندىرۋگە بايلانىستى ساياسات جالعاسىپ جاتىر. سونداي-اق رەسپۋبليكانىڭ الۋان وڭىرلەرىندە نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى ۇلگىسىندەگى وقۋ وردالارى اشىلادى. ۇشىنشىدەن, ءبىلىم بەرۋ پروتسەسىنە قاتىساتىن بارلىق ادامداردىڭ اراسىندا وسى سالانىڭ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ اسا ماڭىزدى. ونىڭ ىشىنە مۇعالىمدەر مەن ستۋدەنتتەردىڭ ءوز ىستەرىنە جاۋاپكەرشىلىگى, كوپ ىزدەنىس, جەمقورلىققا جول بەرمەۋ سەكىلدى جايتتار كىرەدى. وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسىنداعى ستەللەنبوش ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ كىرەبەرىسىندە «كەز كەلگەن ۇلتتىڭ جويىلۋى ءۇشىن ءبىلىم ساپاسىنىڭ تومەندەۋى جەتكىلىكتى. ساۋاتسىز دارىگەردىڭ قولىنان ناۋقاستار قازا تابادى, ساۋاتسىز ينجەنەر سوققان قۇرىلىس قۇلايدى, ساۋاتسىز زاڭگەرلەر ادىلەتسىزدىككە ەسىك اشادى» دەپ جازىلىپ تۇر ەكەن. ءدال ايتىلعان ءسوز!
بۇدان سوڭ جانار جۇماعاليقىزى جاستاردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋ ماسەلەسى تۋرالى دا اڭگىمە قوزعادى. ونىڭ ويىنشا, بۇگىنگىدەي مۇمكىندىك كوپ زاماندا ءاربىر ۋنيۆەرسيتەت تۇلەگىنىڭ ءوز ماماندىعى بويىنشا قىزمەتكە تۇرۋىنا كەدەرگى از. «ماسەلەن, وڭىرلەردە وقيتىن ستۋدەنتتەر استاناداعى مەملەكەتتىك ورگانداردا وندىرىستىك تاجىريبەدەن ءوتىپ, وقۋىن بىتىرگەن سوڭ, سوندا قايتا ورالىپ جاتقاندارىن بىرنەشە رەت كوردىم. ول ءۇشىن, ارينە, ۇمىتكەر ءوزىن جان-جاقتى كورسەتە ءبىلۋى ءتيىس» دەيدى ول.
اڭگىمەمىز بارىسىندا تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن دە اينالىپ وتپەدىك. وسى ورايدا كەيىپكەرىمىز جاستارعا ارنالعان تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسىنداعى ءليميتتى 29 جاستان ءارى ۇزارتۋدىڭ تيىمدىلىگىن ايتتى:
– مىسالى, كەيبىر نورماتيۆتەرگە سايكەس, جاس عالىم كاتەگورياسىنا 35 جاسقا دەيىنگى ازاماتتار جاتادى. بۇل – ادامنىڭ ەداۋىر تاجىريبە جيناقتاپ, اعا ارىپتەستەرىنەن ساباق الىپ, تولىساتىن, اياققا تۇرا الاتىن ۋاقىتى. جاستار وتاۋ قۇرىپ, بالالى-شاعالى بولعاننان سوڭ, ءۇي العىلارى كەلىپ, جان-جاعىنا قاراي باستاعان شاقتا جاستارى 29-دان اسىپ كەتۋى مۇمكىن. سوندىقتان مەيلىنشە كوبىرەك جاس وتباسىلاردىڭ, جاس مامانداردىڭ ءۇيلى بولعانىن قالاساق, جاس مولشەرىنىڭ شەگىن ارتتىرۋ نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى.
ماماننىڭ ويىنشا, «جاستار جىلىندا» ەرەكشە نازار اۋدارارلىق تاقىرىپتاردىڭ تاعى ءبىرى – دەنساۋلىق ماسەلەسى. «سوڭعى كەزدەرى جاستار اراسىندا سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋ ترەندكە اينالىپ بارادى دەسە دە بولادى. سپورت جاس استانالىقتاردى بىرىكتىرەتىن كۇشكە اينالدى. ولار جىل بويى قولايسىز اۋا رايىنا قاراماستان, تاڭەرتەڭ جۇگىرەدى, كروسسفيت جانە يوگامەن اينالىسادى, الەۋمەتتىك جەلىلەردە چەللەندجدەر ويلاپ تابادى. مارافوندار مەن «ايرونمەندەر» تانىمال بولا باستاۋدا. كەشكىلىك 7-8-دەر شاماسىندا فيتنەس زالدارعا كىرسەڭىز دە, قاپتاعان جاستاردى كورەسىز. وسى رەتتە قالالارداعى مەكەمەلەر ءوز قىزمەتكەرلەرىنە سەرگەك ءارى شىمىر بولۋ جولدارىندا قولداۋ بىلدىرسە, قانداي تاماشا! كەيبىر كومپانيالارداعى HR ءبولىمى ۇيىم قىزمەتكەرلەرىنە ارناپ فيتنەس-ورتالىقتاردا جەڭىلدىكتەر ۇيىمداستىرىپ نەمەسە جاتتىعۋ قۇرالدارىن ءوز كەڭسەلەرىنە اكەلىپ ورناتادى. مىسالى, «نۇر وتان» پارتياسى ورتالىق اپپاراتىنىڭ قىزمەتكەرى رەتىندە, مەن اپتاسىنا ەكى رەت ارىپتەستەرىممەن بىرگە ءوز كەڭسەمىزدەگى يوگاعا بارامىن. وسىنداي تاجىريبەلەردى بارشا وڭىرلەردەگى كومپانيالار دا ەسكەرىپ, قادامدار جاساسا, بۇل دا «جاستار جىلىندا» ورايىن تاپقان وڭ ىستەردىڭ ءبىرى بولادى» دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى ول.
