جاس پيانيست, كومپوزيتور, «دارىن» مەملەكەتتىك جاستار سىيلىعىنىڭ ەڭ جاس لاۋرەاتى, «100 جاڭا ەسىم» جوباسىنىڭ جەڭىمپازى – راحات-بي ابدىساعين.
ءوتىپ بارا جاتقان اپتانىڭ سەيسەنبىسىندە جاس پيانيست, كومپوزيتور, «دارىن» مەملەكەتتىك جاستار سىيلىعىنىڭ ەڭ جاس لاۋرەاتى, بىلتىر ەلىمىزدە العاش ۇيىمداستىرىلعان «100 جاڭا ەسىم» جوباسىنىڭ جەڭىمپازى راحات-بي ابدىساعيننىڭ «زىمىران زامان» اتتى اۆتورلىق كونتسەرتىن «استانا-وپەرا» تەاترىندا تاماشالاپ وتىرىپ, ەسىمە اقان سەرىنىڭ انىندەگى «قۇلاگەر, شەشەڭ سۇڭقار, اكەڭ تۇلپار, سوعىپ ەڭ دونەنىڭدە سەگىز ارقار» دەگەن جولدار ءتۇستى.
ونىڭ ءمانىسى مىنادا: راحات-ءبيدىڭ اتا-اناسى – ءوز سالالارىندا بيىكتەرگە جەتكەن حالىققا بەلگىلى ادامدار. دارىندى مۋزىكانتتىڭ ەلوردا تورىندە وتكەن العاشقى اۆتورلىق كونتسەرتىندە سەگىز ءىرى ماسشتابتاعى سيمفونيالىق تۋىندىسى ورىندالدى. ءبىر عانا ماسەلە بار, قازاق دونەن دەپ ناعىز بابىنا كەلگەن ءتورت جاسار جىلقىنى اتايدى. بۇل تەڭەۋ قىرىققا جاقىنداعان بىزگە كەلەتىن شىعار, ال 19 جاستاعى راحات-بي قۇلىن كەزىنەن ونەر دوداسىنا ءتۇسىپ, قازىر تايداي تەگەۋرىندى بايقاتىپ تۇر.
اكە ارمانى… راحات-ءبيدىڭ اكەسى فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور, اكادەميك تولەگەن قوجامقۇلوۆ پيانينو مەن باياندى ەركىن تارتادى. جىر اتاسى – جامبىل تۋعان ولكەنىڭ بالاسى دومبىرانى ءاۋ باستان مەڭگەرگەن. بىراق ونەردى ەمەس, عىلىم جولىن تاڭدادى.
سويتسە دە, وسىدان وتىز ەكى جىل بۇرىن ۋكراينا استاناسى كيەۆتە فيزيكانىڭ جاڭا سالاسى «كۆانتتىق حروموديناميكا» باعىتىندا كەڭەس وداعىنداعى تۇڭعىش دوكتورلىق ديسسەرتاتسيا قورعاعاندا شاتتانىپ, «جان ەلەگياسى» اتتى مۋزىكالىق شىعارمانى جازدى. «مەنىڭ فيزيكادان جاساپ جۇرگەنىم دە مۋزىكا, ۇلكەن سيمفونيا دەر ەدىم. ونى قۇلاقپەن ەستىمەيسىڭ, كوزبەن كورمەيسىڭ, ميمەن كورەسىڭ. بۇگىنگى عىلىمي جۇمىستارىم – ميدىڭ مۋزىكاسى» دەپ ايتقانى دا بار. قازاق ۇلتتىق مۋزىكا اكادەمياسىنىڭ قۇرمەتتى پروفەسسورى اتانعانى دا تەگىن ەمەس.
اكەنىڭ ونەردەگى شىقپاعان بيىگىنە بالاسى قول سوزدى. ون جاسىندا العاشقى شىعارماسىن جازعان راحات-ءبيدى قازىر ەل «قازاقتىڭ موتسارتى» دەپ اتايدى. وسى كۇندەرگە دەيىن سيمفونيالىق وركەسترلەرگە جانە كامەرالىق انسامبلدەرگە ارنالعان 100-دەن استام كلاسسيكالىق مۋزىكا تۋىندىلارىن جازدى. بۇل تۋىندىلار لوندون, ۆەنا, پاريج, بەرلين, بەيجىڭ, پراگا, ت.ب. الەمنىڭ كوپتەگەن ءىرى قالالارىندا ورىندالدى. شىعارمالارىنىڭ پارتيتۋراسى «Verlag Neue Musik Berlin» (گەرمانيا) جانە «كومپوزيتور» (رەسەي) سىندى بەدەلدى باسپا ۇيلەرىندە جارىق كورىپ جاتىر.
«اتادان ۇل تۋسا يگى, اتا جولىن قۋسا يگى» دەپ قازاق ايتقانداي, راحات-بي ماتەماتيكانى دا ۇمىتقان جوق. 14 جاسىندا ماتەماتيكا مەن زاماناۋي مۋزىكانىڭ بايلانىسىن زەرتتەپ, عىلىمي ەڭبەك جازدى. بۇل جۇمىسىن ماسكەۋدە وتكەن «ماتەماتيكا جانە جوبالاۋ» اتتى عىلىمي جوبالاردىڭ ءVىى حالىقارالىق كونكۋرسىندا تاماشا قورعاپ شىعىپ, ءبىرىنشى ورىن الدى. وسى ەڭبەگى كىتاپ بولىپ تا شىقتى.
«دىبىس دەگەنىمىز – سەرپىندى تولقىندار. بۇل تولقىندار ماتەماتيكالىق فورمۋلالار ارقىلى انىقتالادى. سوندىقتان دا ماتەماتيكا مەن مۋزىكانى عالامدى بيلەيتىن گارمونيا دەپ ەسەپتەيمىن. ماتەماتيكاداعى «0» ۇعىمى مەنى ەرەكشە تولعاندىرادى. «0» – تىنىشتىق, ياعني مۋزىكاداعى ءۇزىلىس, بوس كەڭىستىك. ءبىر قىزىعى, ريمدىك ەسەپتەۋدە «0» دەگەن سان جوق. ماتەماتيكا مەن مۋزىكانىڭ ءوزارا بايلانىسىن پيفاگور, ءال-فارابي سىندى كوپتەگەن ۇلى عالىمدار زەرتتەدى. وتكەن عاسىردىڭ ءبىراز كومپوزيتورلارىنىڭ شىعارماشىلىعىن مۋزىكالىق تۇرعىدان ەمەس, ماتەماتيكالىق جاعىنان زەرتتەۋ كەرەك. مىسال ءۇشىن سپەكترالدى مۋزىكا, ستوحاستيكالىق مۋزىكا, نانومۋزىكا – وسىنىڭ ءبارى ماتەماتيكانى قاجەت ەتەدى» دەيدى راحات-بي. 17 جاسىندا ماگيسترانت اتانىپ, 18 جاسىندا ديسسەرتاتسياسىن قورعاپ, ونەرتانۋ عىلىمدارىنىڭ ماگيسترى اتانعاندا دا وسى تاقىرىپقا ۇڭىلگەن. ءبىر جىل بۇرىن ريم قالاسىنداعى سانتا-چەچيليا اكادەمياسىنىڭ دوكتورانتۋراسىنا قابىلداندى. مۇنىمەن قاتار, يتاليانىڭ پادۋيا قالاسىنداعى كونسەرۆاتوريادا وقىپ جاتىر. «پادۋيانىڭ ءبىر كەرەمەتتىلىگى, وسى شاھاردا فورتەپيانو اتاسى بارتولومەو كريستوفوري دۇنيەگە كەلدى. سوندىقتان بۇل قالانى پيانيزم بەسىگى دەپ اتاساق تا بولادى» دەيدى جاس مۋزىكانت.
تولەگەن قوجامقۇلوۆ 16 جاسىندا مەكتەپتى ءبىتىردى. راحات-بي الماتىداعى ى.التىنسارين اتىنداعى №159 گيمنازيانىڭ ۇزدىك اتتەستاتىن 15 جاسىندا قولىنا الدى. ونىڭ سەبەبى قوسىمشا ساباقتار, تاپسىرمالار الۋ ارقىلى ەكى سىنىپ باعدارلاماسىن ءبىر جىلدا مەڭگەردى. وسى وقۋ ورنىندا وقي ءجۇرىپ, م.تولەباەۆ اتىنداعى №5 جەتىجىلدىق مۋزىكا مەكتەبىن دە ۇزدىك ءتامامدادى. سونىمەن قاتار, گيمنازياداعى سوڭعى ەكى جىلدا يتاليانىڭ بەرگامو قالاسىنداعى مۋزىكالىق اكادەمياعا قابىلدانىپ, ەكى كۋرسىن اياقتادى جانە 13 جاسىندا قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىنىڭ ستۋدەنتى اتاندى. وسىنىڭ ءبارى №159 گيمنازيانىڭ سول كەزدەگى ديرەكتورى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى اياگۇل ميرازوۆا مەن كونسەرۆاتوريا رەكتورى بولعان قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى ءجانيا اۋباكىروۆانىڭ قولداۋىنىڭ ارقاسىندا جۇزەگە استى.
راحات-ءبيدىڭ شىعارمالارىنىڭ الەمدىك پرەمەراسى قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ سيمفونيالىق وركەسترىنىڭ قاتىسۋىمەن ءوتتى. اتالمىش وقۋ ورنىنىڭ رەكتورى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى ايمان مۇساقوجاەۆا دا دارىندى مۋزىكانتتى ۇنەمى قولداپ كەلە جاتىر.
«مەن ءوزىمنىڭ ءار نارسەگە كوزقاراسىمدى مۋزىكا ارقىلى جەتكىزەمىن. سوندا ءجۇرەك سوعىسى, تىنىشتىق ءجانە ساعاتتىڭ تىقىلى سياقتى ءۇش قۇبىلىسقا ءسۇيەنەم. ياعني جۇرەك سوعىسى – ءوزىم ءۇشىن ءومىر مۋزىكاسى, تىنىشتىق – كەڭىستىك مۋزىكاسى, ال ساعاتتىڭ تىقىلى – ۋاقىت مۋزىكاسى. ماسەلەن, فورتەپيانو مەن سيمفونيالىق وركەسترگە ارنالعان «ومىرگە قۇشتارلىق» اتتى شىعارمام بار. بۇل – ءومىر مۋزىكاسى. مۇندا «ومىرگە قۇشتارلىق – قورقىنىشتان بيىك» دەگەن فيلوسوفيا جاسىرىنىپ جاتىر. سول سياقتى ۋاقىتتى بەينەلەيتىن «زىمىران زامان» اتتى تۋىندى جازدىم» دەيدى راحات-بي.
اكەسىنىڭ «قازاقتىڭ رۋحى بەتحوۆەننiڭ اۋەنiنەن ەمەس, بەسiك جىرىنان باستالادى» دەگەنى بار. راحات-بي بەلگىلى كۇيشى ابدۋلحاميت رايىمبەرگەنوۆتەن دومبىرا تارتۋدى ۇيرەندى. «ۇلتتىق مۋزىكاعا قىزىعۋشىلىقتى, قۇرمەتتى بويىما سىڭىرە بىلگەن ۇستازىما شەكسىز ريزامىن. دومبىرادا ويناۋ ارقىلى باسقا اسپاپتارعا دەگەن كوزقاراسىم وزگەردى. سونىڭ اسەرىنەن 2014 جىلى «قازاق راپسودياسى» اتتى فورتەپيانو مەن سيمفونيالىق وركەستردە وينايتىن شىعارما جازدىم. بۇل تۋىندىدان تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ دامۋىن كورۋگە بولادى. باتىستىق مۋزىكاعا شىعىستىڭ فيلوسوفياسىن سالۋعا تىرىستىم. باتىستىڭ ءۇيلەسىمدىلىگىنەن قازاقى رۋحتى سەزىنۋگە بولادى» دەيدى بۇل تۋرالى ءوزى.
وسى «قازاق راپسودياسى» شىعارماسىمەن «ءتاۋەلسىزدىك تولعاۋى» بايقاۋىندا باس جۇلدەنى, «شابىت-2014» شىعارماشىل جاستاردىڭ حالىقارالىق فەستيۆالىنىڭ باس جۇلدەسى – قازاقستان پرەزيدەنتى كۋبوگىن يەلەندى. اتالمىش تۋىندى پاريجدەگى يۋنەسكو شتاب-پاتەرىندە, لوندوندا, سەۋلدە, انكارادا, باسقا دا كوپتەگەن قالالاردا ورىندالدى. ال «ومىرگە قۇشتارلىق» شىعارماسىندا قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋ كەزەڭىن بەينەلەيتىن يىرىمدەر بار.
ارينە, راحات-ءبيدىڭ 19 جاسىندا وسىنىڭ بارىنە ۇلگەرىپ, ەل تانيتىن ازاماتقا اينالعانىنا, الەمگە مۋزىكالىق شىعارمالارىنىڭ تارالعانىنا پەداگوگ اناسى, پارلامەنت ءماجىلىسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى گۇلميرا يسىمباەۆانىڭ دا ەڭبەگى زور. انا رەتىندە عانا ەمەس, ۇستاز رەتىندە بالاسىن تاربيەلەپ كەلەدى دەپ ەسەپتەيمىز.
قازاق بالاسىنا قازىر بىرنەشە ءتىلدى مەڭگەرۋ كەرەك. جەكە ادامنىڭ عانا ەمەس, مەملەكەتتىڭ بولاشاعى دا وسىعان تىكەلەي بايلانىستى بولىپ كەلە جاتىر. ال راحات-بي انا تىلىمەن قاتار, ورىس, اعىلشىن, يتاليان, يسپان تىلدەرىن مەڭگەرگەن. وسىعان دا اناسىنىڭ كوپ كومەگى تيگەن سياقتى. تەك قانا تالايلاردىڭ تۇبىنە جەتكەن «جۇلدىز اۋرۋىنان», باتىراشتىڭ بالتاسىنان, ءتىل-كوزدەن امان بولسىن!
