«نۇرلى جولدا» اداسىپ كەتپەڭىز… نەمەسە جاڭا ۆوكزال جۇرتشىلىققا ىڭعايلى ما؟
استانا – بولاشاقتىڭ قالاسى. باس قالادا كورنەكتى ورىندار جەتكىلىكتى. سولاردىڭ ءبىرى – «نۇرلى جول» ۆوكزالى. زاماناۋي ۇلگىمەن جاسالعان عيمارات وتكەن جىلى عانا عالامدىق EXPO-2017 كورمەسى قارساڭىندا اشىلدى.
جاڭا ۆوكزال ارقىلى كۇنىنە مىڭداعان ادام كەلىپ-كەتىپ جاتادى. ماۋسىم ايىنىڭ العاشقى كۇنى اشىلسا, ارادا بىرەر اي وتەر-وتپەس ميلليون جولاۋشىنى قابىلداپ ۇلگەردى. ال جىل سوڭىنا قاراي 3 ميلليونعا جۋىق جولاۋشىعا قىزمەت كورسەتتى. استاناعا كىرەتىن پويىزدىڭ 60 پايىزى «نۇرلى جولعا» كەلىپ توقتايدى ەكەن. شەتەلدەن ات تەرلەتىپ جەتكەن قوناقتار ەڭ الدىمەن عيمارات ىشىنە كىرىپ, تاڭدانىستارىن جاسىرا الماي جاتادى. اۋماعى 120 مىڭنان اسا شارشى مەتردى قۇرايتىن ۆوكزال ىشىندە بالالارعا ارنالعان ورىندار دا, قوناقۇي دە, اۆتوتۇراق الاڭى دا, مەيرامحانالار مەن مەديتسينالىق كابينەتتەرى دە بار. بىلايشا ايتقاندا, جولاۋشىلار ءۇشىن جاعداي جان-جاقتى جاسالعانداي كورىنەدى. دەگەنمەن, جاڭا نىساننىڭ كەمشىن تۇستارى ءالى دە جەتەرلىك. ءبىز وسى ورايدا ەل تۇرعىندارىنا قولايسىز بولعان تۇستارىن, بۇگىنگە دەيىن شەشىمىن تاپپاي تۇرعان ماسەلەلەردى قوزعاۋدى ءجون كوردىك.
ليفت پەن ەسكالاتور جەتىسپەيدى
بيىل ناۋرىز ايىندا استانا قالاسىنىڭ بۇرىنعى اكىمى اسەت يسەكەشەۆ باستاماسىمەن ۆوكزال اۋماعىنا كەلگەن جولاۋشىلاردىڭ ايالداماعا دەيىنگى جولى ايتارلىقتاي قىسقارعانى حابارلاندى. بۇعان قوسا, قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى ءۇشىن ەسكالاتور سانى كوبەيتىلىپ, جولاۋشىلار مەن جۇك تاسىمالدايتىن قوسىمشا ليفتىلەر پايدالانۋعا بەرىلگەن بولاتىن. بۇل جۇرتتىڭ ءبىرىنشى قاباتتان بىردەن ءۇشىنشى قاباتقا شىعىپ, تۇسۋىنە جاعداي جاسادى. جاڭا تەمىرجول عيماراتىندا قازىر باس-اياعى 26 ليفت جۇمىس ىستەپ تۇرعان كورىنەدى. راس, مۇنى ەستىگەن ادام باستاپقىدا تاڭ قالارى انىق. بىراق تۇپتەپ كەلگەندە, ونىڭ نەبارى التاۋى عانا جولاۋشىلارعا ارنالىپتى. ونىڭ ارقايسىسى ۆوكزالدىڭ ءار تۇسىندا ورنالاسقان. ال پويىزعا كەشىگىپ جەتكەن جولاۋشىنىڭ الگى ءليفتىنى ءبىراز ۋاقىت كۇتۋىنە تۋرا كەلەدى. ەسكالاتور ارقىلى جەتۋى تىپتەن قيامەت. اۋىر جۇگىن كوتەرىپ ءبىراز جەردى شارلاۋى كەرەك. وسى ماسەلەنى ىڭعايلى ەتۋ ءۇشىن جاۋاپتى ماماندار جولاۋشىلارعا ارنالعان ءليفتى سانىن ارتتىرعانى ابزال.
ەسكالاتور سانى دا از ەمەس كورىنەدى, 6 قاباتتى عيماراتتا باستاپقىدا 52 داناسى جۇمىس ىستەسە, بىرنەشە اي بۇرىن قوسىمشا 12 ساتى قوسىلىپتى. دەگەنمەن, بۇل دا نەگىزگى پروبلەمانى شەشە الماي تۇرعان سىڭايلى.
– ءتۇۋ, وسى ءبىر ەسكالاتوردى-اي! تارازعا جۇرەتىن پويىزعا كەشىگىپ بارامىن. ال مىنا جۇرتتىڭ اراسىنان اۋىر سومكەلەرىممەن ءوتۋ مۇمكىن ەمەس. حالىقارالىق ستاندارتقا ساي جاسالعان شىعار, بىراق بۇل ۆوكزال بولعاندىقتان, ەسكالاتوردا ەكى-ءۇش ادام وتەتىندەي, ءسال كەڭدەۋ ەتىلىپ جاسالۋى كەرەك قوي, – دەپ قىنجىلدى قايدار ەسىمدى جولاۋشى.
ول راس, اسىرەسە, پويىز كەلگەن تۇستا تەمىرجول الاڭىنا قاراي ءتۇسۋ ءۇشىن قۇجىناعان جۇرتتا ەسەپ جوق. ال اۆتوماتتى ساتىنىڭ ءبىر باسپالداعىنا ەكى ادام ازەر تۇرارلىقتاي. ەندى ءبىرى كەلىپ, ءبىرى كەتىپ بارا جاتقان جۇرتتىڭ قوس-قوس سومكەسىمەن بىرەۋدى قۇلاتىپ, جاراقاتتاماي ءوتۋ ەكىتالاي. وسى تۇستا مىنا ءبىر جايتتى ايتا كەتكەن ءجون, حالىقتىڭ باسىم بولىگى ۇلكەن زالعا جينالعان سوڭ نەگىزگى ساتىلار ارقىلى تۇسكەندى ءجون كورەدى. الايدا وزگە تۇستارىندا ورنالاسقان بىرنەشە ەسكالاتوردىڭ بارىن بىلە بەرمەيدى. سول سەبەپتى «نۇرلى جول» ءىشىن ۇلكەن زال, ال اۆتوماتتى ساتىلار ورنالاسقان تاعى ءبىر تۇسىن, ياعني جولاۋشىلار كوپ بارا بەرمەيتىن جاعىن كىشى زال دەپ ەكىگە بولگەنى ءجون سەكىلدى.
مالىمەتتەر بويىنشا, «نۇرلى جول» كۇنىنە 20 مىڭعا جۋىق ادام قابىلداسا, و باستاعى جوسپارعا سايكەس 35 مىڭ جولاۋشىعا ءبىر مەزەتتە قىزمەت كورسەتۋگە قاۋقارلى ەكەن.
اۆتوتۇراق پا, الدە لابيرينت پە؟
بىلتىر عالامدىق كورمەنىڭ قارساڭىندا اشىلعان نىساننىڭ جابىق اۆتوتۇراعى تەك بىرنەشە ايدان كەيىن, ياعني قازاننىڭ ورتاسىنا تامان قولدانىسقا بەرىلگەن بولاتىن. باستاپقىداعى تەگىن ورىندار بەرتىن كەلە اقىلى تۇرىنە اۋىستى. قازىرگى ۋاقىتتا ساعاتىنا – 100 تەڭگە, 12 ساعاتقا – 1000 تەڭگە, ءبىر كۇنگە 2000 تەڭگە بولادى. ال ءىشى-سىرتىندا باس-اياعى 1500-دەن اسا كولىك سىياتىن ورىن بار.
«نۇرلى جولعا» العاش كەلگەن ادام اسىرەسە, اۆتوتۇراق الاڭىنا ەنگەندە بەينە ءبىر لابيرينت ىشىنە ءتۇسىپ كەتكەندەي اسەردە قالارى انىق. عيماراتتىڭ الدىنان كىرىپ, ارتىنان شىققان جۇرگىزۋشى كەلەسى كەلگەندە دە اداسپاسىنا كەپىل جوق. جۇرگىزۋشىلەردىڭ ەكىنشى قاباتقا كوتەرىلەتىن تۇسىن نەمەسە شىعار جولدى تاپپاي, تۇراق ءىشىن شىر كوبەلەك اينالىپ جۇرگەنىنە كۋا بولامىز. ءبارىنىڭ قوياتىن جاتتاندى ساۋالى بار. «ەكىنشى قاباتقا كوتەرىلەر تۇسى قايدا؟ قاي جەرىنەن شىعىپ كەتۋگە بولادى؟».
بۇل ۆوكزال بۇرىنعىسىنان باسقاشا
ءاربىر جاڭا ءىستىڭ بۇرىنعىسىمەن سالىستىرىلۋى – زاڭدىلىق. وسى تۇستا «نۇرلى جول» ارقىلى شۋ قالاسىنا جول ءجۇرىپ بارا جاتقان ەلوردالىق تۇرعىنداردىڭ بىرىمەن تىلدەسكەن ەدىك:
– ءوز باسىم, «نۇرلى جولعا» بارعانشا, ەسكى ۆوكزالدان («استانا – 1») ءجۇرگەندى ءجون كورەمىن. ءبىز كوشىپ جۇرگەندى جاقسى كورەمىز عوي. ءبىر سومكەمىزبەن جول ءجۇرىپ كەتۋىمىز ەكىتالاي. زاتتارىمىزدى ارتىنىپ-تارتىنىپ, تاكسيلەتىپ جەتكەندە الدىمەن اۆتوبۋس جۇرەتىن تۇسىنا كوتەرىلۋىمىز كەرەك. ارى قاراي عيماراتقا كىرىپ, ءۇشىنشى قاباتىنا بارامىز. ال ۆاگونعا كىرۋ ءۇشىن ەكىنشى قاباتقا قايتا تۇسەمىز. جاڭانىڭ اتى جاڭا عوي, ءبارى زاماناۋي ۇلگىمەن جاسالعان. بىراق ادەمىلىگى ءوز الدىنا, مۇنىڭ ءبارى قازاق حالقىنا ارنالىپ جاسالعان با!؟ «نۇرلى جولدان» ءجۇرۋ ءۇشىن تەك ءبىر سومكەڭدى ۇستاپ بارا سالۋىڭ كەرەك سەكىلدى. ال گەتە كوشەسىندە ورنالاسقانى وتە قولايلى. كىرۋىڭە دە, شىعۋىڭا دا بەس مينۋت جەتەدى, – دەپ كەيىدى قولىندا ەكى سومكەسى بار ءساليما ەسىمدى جولاۋشى.
شىنى كەرەك, وڭتۇستىكتەن قاۋىن-قاربىزىن كوتەرىپ, تۋىسقاندارىنا بازارلىعىن الىپ جەتكەندە كولىككە جەتۋ ءبىر مۇڭ. ودان قالا بەردى بۇل جەردەن جۇك كوتەرىسەتىن نەمەسە جۇك تاسيتىن ارباسى بار جىگىتتەردى تابۋ وڭاي ەمەس. الدىڭنان شىعىپ, قىزمەتىن ۇسىنبايدى, ءاربىر جولاۋشى ءوزى ىزدەپ تابۋى ءتيىس. ال قىزمەتى ءۇشىن الاتىن اقىسى شارىقتاپ تۇر.
ەسكى عيماراتتا كىرەر تۇسى مەن شىعار ورنى بەلگىلى. ال جاڭاسىندا جاعداي مۇلدەم باسقاشا. كىرەر جاعىن تاپقانىڭمەن, الدىڭنان ۇلكەن اپپاراتى بار قىزمەتكەرلەر قارسى الادى. ارنايى اپپارات ارقىلى زاتتارىن تەكسەرتىپ كىرۋ ءۇشىن ماڭايىنا قالىڭ جۇرت جينالىپ, ۇزىن-سونار كەزەك پايدا بولادى. ال ءاربىر كىرەبەرىس الدىنا مۇنداي كەزەك جينالماس ءۇشىن اپپاراتتىڭ بىرنەشەۋى ورناتىلعانى ءجون. بولماعان جاعدايدا «بيلەت قالتادا, پويىز قايدا بارادىنىڭ» كەرى كەلەدى.
قورىتا ايتار بولساق, استانا كۇن وتكەن سايىن اۋماعى ارتىپ, گۇلدەنىپ بارادى. تيىسىنشە باستى ماقساتىمىز دامىعان قالالاردىڭ قاتارىنا كىرۋىمىز كەرەك. دەي تۇرعانمەن, ءاربىر باستامادا نەگىزگى تاجىريبەنى دامىعان ەلدەردەن الىپ, قازاقى بولمىسىمىزدى نازاردان تىس قالدىرماساق.
