قازاق قامى ءۇشىن بابالارىمىزدىڭ قانى از توگىلمەدى, باتىرلارىمىز بۇكىل ءومىرىن ات ۇستىندە وتكىزدى. اقتامبەردى جىراۋ بىلاي دەپ جىرلاپتى: «جاۋعا شاپتىم, تۋ بايلاپ, شەپتى بۇزدىم ايعايلاپ, دۇشپاننان كورگەن قورلىقتان, جىلادى جۇرەك, قان قايناپ, ەلدى, جۇرتتى قورعايلاپ, ولىمگە ءجۇرمىز باس بايلاپ». ياعني, اتا-بابالارىمىزدىڭ ۇلى ماقساتى تاۋەلسىز ەل بولۋ ەدى. تاۋەلسىزدىكتى حح عاسىردىڭ سوڭىنا تامان الدىق جانە ونى تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ەسىمىمەن بايلانىستىرامىز.
وتكەنگە زەر سالساق, 25 جىل بۇرىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەكىنشى كونستيتۋتسياسى بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋممەن ماقۇلدانىپ, ءبىز مەملەكەتتى باسقارۋدىڭ پرەزيدەنتتىك جۇيەسىنە قادام باستىق. ونىڭ سەبەبى دە جوق ەمەس ەدى. اتا زاڭدى دايىنداۋعا مول تەر توككەن اكادەميك سالىق زيمانوۆ تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا بيلىك تۇتقالارىنىڭ تەكەتىرەسى كەسىرىنەن, ءارى سىرتقى-ىشكى «ءۇريت, سوق» كۇشتەردىڭ جەلپۋىمەن ءبىر ءبۇتىن ەلدىڭ ەكىگە بولىنە جازداعانى تۋرالى ايتادى. ماسەلەن, ەرتىستىڭ وڭ جاعالاۋى سول جاعالاۋىنا كوز الارتسا, جايىق كازاچەستۆوسى شپورلارىن سارتىلداتىپ, ورالدىڭ كوشەلەرىن شاڭداتىپ جاتتى. ناق وسى كەزدەرى قازاقستاندىق ءبىر توپ دەپۋتات ماسكەۋگە جينالىپ, ءوز الدىنا كولەڭكەلى ۇكىمەت پەن قازاقستاننىڭ اۋماعىن بولشەكتەۋدى كوزدەيتىن ىرتكى سالۋشى قوزعالىس قۇرۋعا باستاما كوتەرگەندەرى جايلى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنان بەلگىلى بولدى جانە ولار تاراپىنان پرەزيدەنتتى قىزمەتىنەن كەتىرۋ, قازاق ۇكىمەتىن تاراتىپ جىبەرۋ, جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ قۇقىعىنا يە بولۋ ارقىلى سولتۇستىك وبلىستاردى رەسەيگە بەرۋ جونىندە تالاپتار قويىلا باستالدى. مەملەكەتتىڭ تۇتاستىعىن ساقتاپ قالۋ قاجەتتىلىگىنىڭ وسىنداي سىن ساعاتىندا سالىق زيمانوۆ ەل باسقارۋ جۇيەسىن بىرىزگە سالۋ كەرەك بولعاندىعى, ونىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى تىكەلەي پرەزيدەنتتىك بيلىكتى ورنىقتىرۋ ەكەندىگى جونىندەگى ءوز ويلارىمەن باسپاسوزدە بىرنەشە مارتە بولىسكەنىن, «بىزگە ديكتاتۋراعا مۇلدە جات, كۇشتى پرەزيدەنتتىك بيلىك كەرەك» دەگەن تاقىرىپپەن ارنايى ماقالا دا جازعانىن تىلگە تيەك ەتەدى. جالپى العاندا, سول كەز ۇلتتىق مۇددەلەردى اياقاستى ەتكىسى كەلگەندەردىڭ قارقىنىن قايتارۋ ءۇشىن مول كۇش-جىگەردىڭ قاجەت ەتكەنىن ايتقان ءجون.
سونداي-اق 90-شى جىلداردىڭ باسىندا بىزدەر شىن ماعىناسىندا كەڭەس يمپەريانىڭ ءۇيىندىسىنىڭ استىندا قالعان جاعدايدا ەدىك. كاسىپورىندار توقتاپ, مىڭداعان ادامداردىڭ كوشەدە قالۋى, بوس سورەلەر, شەتى مەن شەگى جوق كەزەك, اقشانىڭ قۇنسىزدانا ءتۇسۋى, ينفلياتسيانىڭ جىلىنا مىڭداعان پايىزعا جەتۋى سول ءبىر كەزدەردىڭ ۇيرەنشىكتى قۇبىلىسى بولاتىن. جاپپاي جەتىسپەۋشىلىك. ءتىپتى كىر سابىننىڭ حالىققا تالونمەن بەرىلگەنى ءالى ەستە. ازيالىق قارجى نارىعى تۋدىرعان الەمدىك داعدارىس سالدارى دا ەلىمىز ءۇشىن وڭاي تيگەن جوق. مۇناي باعاسىنىڭ ءبىر باررەلى توعىز دوللارعا دەيىن تومەندەپ, ادامدارعا زەينەتاقى, جاردەماقى, ەڭبەكاقى تولەي الماعان كەزدەرىمىز بولدى.
بۇل قيىندىقتان حالىقتىڭ اۋىزبىرشىلىگى, كۇش-جىگەرىن جۇمىلدىرۋ, ەل باسشىلىعىنىڭ دۇرىس جانە سارابدال شەشىمدەرى ارقاسىندا عانا شىعىپ, ەڭسە تىكتەي الدىق. قىسقا مەرزىم ىشىندە تۇبەگەيلى ەكونوميكالىق رەفورمالار ىسكە استى, نارىقتىق ەكونوميكانىڭ نەگىزدەرى جاسالدى, اۋقىمدى جەكەشەلەندىرۋ جۇرگىزىلدى, جەكە سەكتور جانداندى, ۇلتتىق ۆاليۋتا ەنگىزىلدى, ەكونوميكالىق قۇرىلىمدا سەرۆيس پەن تۇتىنۋ سەكتورىنىڭ ۇلەستەرى كۇرت ءوستى, قانداي دا ءبىر تاۋاردىڭ «جەتىسپەۋشىلىگى» ۇعىمى كەلمەسكە كەتتى. ەڭ باستىسى, ادامداردىڭ ساناسىندا تىڭ سەرپىلىس پايدا بولدى جانە كەڭەستىك جىلداردا تۇمشالانعان بۇقارانىڭ كاسىپكەرلىك جىگەرىنىڭ ويانۋىنا مول مۇمكىندىك تۋدى.
شىنداپ كەلگەندە, بۇرىنعى كەڭەستىك ءداۋىردى باسىنان وتكەرگەن ەلدەردە ەكونوميكانى رەفورمالاۋ ۇدەرىستەرى بۇرىن-سوڭدى بۇل تۇرعىدان تاجىريبە بولماعاندىقتان, ءارى-ءسارى كۇيدە جۇرگىزىلسە, قاراپايىم حالىق نارىققا كوشۋگە مۇلدەم دايىن ەمەس ەدى. ولاي بولسا تاۋەلسىزدىك العان تۇستا نە نارىقتىق ەكونوميكانىڭ زاڭدىلىقتارىن, نە حالىقارالىق جاعدايدىڭ ناقتى ەرەجەلەرىن باعامداي قويماعان ءارى قانداي دا ءبىر سىرتقى ساياسي تاجىريبەسى جوق جاڭا مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ نەندەي كۇي كەشكەندەرىن ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس. مىنە, وسىنداي ءبىر كۇردەلى كەزەڭدە ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ تۋعان ەلىنىڭ ميلليونداعان ادامدارى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك تىزگىنىن ءوز قولىنا الدى جانە قىرىق اتان تۇيەگە جۇك بولارلىق بۇل مىندەتتى تاماشا اتقارا ءبىلدى. باتىستىق ينۆەستورلارمەن العاشقى كەلىسىمشارتتاردىڭ جاسالۋى, ماسەلەن, ونىڭ جەكە باسىنىڭ زور بەدەلى مەن سىڭىرگەن ەڭبەگىنىڭ ءبىر وتەۋى عانا. نازارباەۆتىڭ كسرو كەزىندە «شەۆروندى» قازاقستانعا «وتكىزۋگە» گورباچەۆتىڭ كوزىن جەتكىزىپ, تىكەلەي كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋگە كەلىسىمىن العانىن ەكىنىڭ ءبىرى بىلە بەرمەس. سول تۇستا ەشكىم دە قازاقستانعا قۇلشىنىپ تۇرماعان ەدى. ن.نازارباەۆ بىزگە دەگەن سەنىمسىزدىك پەن قورقىنىشتى سەيىلتە ءبىلدى, ءسويتىپ ينۆەستيتسيالار اۋەلى كىشكەنە كولەمدە, كەيىن قۋاتتى اعىنمەن قۇيىلىپ, ۇلتتىق ونەركاسىپتى اياعىنا تىك تۇرعىزۋعا مولىنان مۇمكىندىك بەردى.
نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ سىڭىرگەن زور ەڭبەگى, سونداي-اق ەلدىڭ ىشكى جانە سىرتقى پروبلەمالارىن ءوز حالقىنىڭ مۇددەسى مەن مۇقتاجدارى تۇرعىسىنان بايسالدى شەشە بىلۋىندە. ءبىر عانا مىسال. وركەنيەت تاريحىندا قىرعىنعا ۇشىراتاتىن قارۋلاردىڭ باستاماشىسى بولعان, ءسويتىپ «جوق جەردەن جاۋ ىزدەگەن» مەملەكەت باسشىلارى جەتكىلىكتى. ادامزاتتىڭ يادرولىق قارۋدان ءوز ەركىمەن باس تارتۋدىڭ العاشقى ونەگەسىن تۇڭعىش رەت ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىز كورسەتتى. بۇل – كوشباسشىسى مەن حالقى بىرلەسە وتىرىپ يادرولىق قارۋسىز مارتەبەگە تاڭداۋ جاساعان الەمدىك تاجىريبەدەگى ەڭ العاش جانە بىرەگەي جاعداي. ەڭ باستىسى, بۇل تاڭداۋ مەملەكەت دامۋىنىڭ تۇراقتى ستراتەگيالىق جەلىسىنە اينالدى. ماسەلەن, رەسپۋبليكا تۇتاستىعىن نىعايتۋ باعىتىندا قۇرىلعان قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى, ەلوردانى اقمولاعا كوشىرۋ, مەملەكەت بيلىگىن وركەنيەتتى تۇردە جاڭا باسشىعا تاپسىرۋ سىندى ماڭىزدى شەشىمدەردى تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسىنىڭ زايىرلى دا سالماقتى ساياساتىنىڭ زاڭدى جەمىسى دەۋگە تۇرارلىق.
مىناعان نازار اۋدارعىم كەلەدى. كوبىمىز كۇندەلىكتى قىم-قۋىت تىرشىلىك قامىمەن ءجۇرىپ, جاقسى وزگەرىستەردى سولاي بولۋى قاجەت سياقتى قابىلدايمىز. كوپتەگەن ۇستانىمداردان بايقالاتىن قازاقستاننىڭ الەمدىك ۇدەرىستەردەگى كوشباسشىلىق ءرولىن دە وزگەشە بولۋى مۇمكىن ەمەستەي كورەمىز. ال شىنداپ كەلگەندە, قاراپايىم ۇدەرىستەر ىسپەتتى كورىنەتىن مۇنداي احۋالدىڭ استارىندا تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ جانە ونىڭ سەرىكتەرىنىڭ وراسان زور قايراتى, جانقيارلىق ەڭبەگى جاتىر. ەندەشە, ءبىر-ءبىرىمىزدىڭ جاقسىلىعىمىزدى, ارتىقشىلىعىمىزدى باعالاي بىلۋگە ماشىقتانعانىمىزدىڭ ايىبى جوق.
الداعى جىلى وردالى بولعان, ولجالى بولعان تاۋەلسىزدىگىمىزگە 30 جىل تولادى. بۇيىرتسا, سول زاماتتا تاعى ءبىر تولعانارمىز, قۋانارمىز.
كەنجەبولات جولدىباي,
ساياساتتانۋشى
